"Đợt hạn hán từ mùa hè năm ngoái kéo dài tới đợt khô hạn mùa xuân năm nay. Tình trạng hạn hán hiếm hoi kéo dài hơn tháng 10 đã biến những cánh đồng lúa nên khô hạn, đất khô cằn nứt nẻ. Một bàn tay người trưởng thành thậm chí có thể thọc vừa vào vết nứt có độ rộng bằng hai ngón tay", Bí thư thị trấn Tân Điếm, quận Đại An, thành phố Tự Cống, tỉnh Tứ Xuyên, Trung Quốc Lưu Đan đã mô tả những gì bà chứng kiến khi đi thị sát địa phương. 

Bà miêu tả những cánh đồng khô nứt nẻ là "động không đáy", dù không dễ dàng gì để dẫn nước về ruộng thì nước vẫn không đủ.

Gần đây, vùng này có xuất hiện một vài trận mưa nhỏ nhưng đối với vùng đất khô hạn kéo dài, điều này cũng chỉ làm ướt lớp đất bề mặt và kéo dài việc nhà nông thêm vài ngày. 

Theo kinh nghiệm của người dân, do ruộng nứt nẻ khô cứng quá lâu nên dù có mưa thì cũng phải là những trận mưa lớn vài ngày đêm mới làm mềm đất, thực sự giảm bớt hạn hán.

Vào mùa lũ năm 2022, một đợt hạn hán kèm nhiệt độ cao hiếm gặp đã quét qua lưu vực sông Dương Tử. Ở một số vùng của Tứ Xuyên, ảnh hưởng của hạn hán trong mùa lũ năm ngoái vẫn tiếp diễn cho đến hôm nay. Dù mùa lũ năm nay đã đến nhưng nhiều nơi ở Tứ Xuyên vẫn kêu "khát nước".

Tứ Xuyên "kêu khát" trong mùa lũ

Thị trấn Tân Điếm nằm ở giữa sông Phủ Khê và Đà Giang, thuộc khu vực đồi núi nông. Bà Lưu Đan cho rằng có lẽ do vị trí địa lý đặc biệt nên lượng mưa thực tế đổ xuống đây qua các năm luôn ít hơn khu vực thành thị và các thị trấn xung quanh. 

Lượng mưa bình thường trong mùa lũ các năm trước về cơ bản sẽ cho phép lượng nước tích trữ tại các hồ chứa đáp ứng đủ cho sản xuất lúa vụ xuân. Tuy nhiên, hạn hán trong mùa lũ năm trước và thiếu mưa trong mùa thu đông sau đó khiến lượng nước trữ ở địa phương rất ít, càng không ngờ mùa xuân năm nay lại khô hạn như vậy.

"Hạn hán kéo dài từ tháng 8 năm ngoái đã làm nổi bật vấn đề thiếu nước. Cùng với nền tảng lưu trữ nước tương đối yếu, đã dẫn đến tình trạng thiếu nước nghiêm trọng trong năm nay", bà Lưu Đan cho hay thiếu nước khiến cây mới trồng dễ chết nên phải trồng đi trồng lại nhiều lần.

"Nếu không có nước để tưới tiêu thì thực sự không có cách nào. Nông dân đang chờ mưa lớn trong mùa lũ", bà này nhấn mạnh.

Thực tế, không chỉ tại Tân Điếm mà nhiều khu vực khác ở Tứ Xuyên cũng gặp tình trạng thiếu nước.

Như tại huyện Hội Đông, một công ty cấp nước đã gây chú ý khi đưa ra mẹo tiết kiệm nước trong bối cảnh thiếu nước nghiêm trọng như hiện nay: "Tắm quá thường xuyên không tốt cho da, tắm 2-4 lần một tháng là phù hợp nhất". 

Theo công ty, do ảnh hưởng của lượng mưa nên nguồn nước sử dụng chính của huyện đã dần cạn, hơn nữa hiện đang là thời kỳ cao điểm của nguồn nước tưới tiêu nông nghiệp nên nguồn cung cấp nước đô thị đang phải đối mặt với áp lực lớn hơn. Do đó, công ty kêu gọi người dùng tết kiệm nước.

Biến đổi khí hậu

Quan trắc mốc hạn hán khí tượng ở Tứ Xuyên cho thấy, đã xảy ra hạn hán rõ rệt vào mùa đông và mùa xuân năm nay ở các khu vực tây bắc, trung bộ, châu tự trị Cam Tư và khu vực Panxi ở bồn địa Tứ Xuyên.

Đến tháng 6, dù bước vào mùa mưa nhưng hạn hán ở phía tây bắc, trung bộ và tây nam của Tứ Xuyên vẫn tiếp diễn. 

Kể từ đầu năm đến nay, nhiệt độ trung bình ở hầu hết các vùng của Tứ Xuyên đều cao hơn 0,5-2°C, lượng mưa ít hơn và phân bố không đều. 

Dự kiến số ngày có nhiệt độ cao ở hầu hết lưu vực Tứ Xuyên vào mùa hè này sẽ cao hơn so với cùng kỳ những năm bình thường.

Theo The Paper, sự nóng lên toàn cầu không còn là viễn cảnh xa vời. Nghiên cứu mới nhất được công bố trên tạp chí Phòng chống lũ lụt và hạn hán Trung Quốc cho thấy, do sự nóng lên toàn cầu và quá trình đô thị hóa nhanh nên hiệu ứng đảo nhiệt đô thị càng trở nên rõ rệt, tình trạng hạn hán ở tỉnh Tứ Xuyên có thể trở nên nghiêm trọng hơn trong tương lai.

Báo cáo mới nhất do Tổ chức Khí tượng Thế giới chỉ ra, nhiệt độ toàn cầu có thể đạt mức cao kỷ lục trong 5 năm tới và sự nóng lên của khí hậu chắc chắn sẽ dẫn đến sự xuất hiện thường xuyên của các hiện tượng thời tiết và khí hậu cực đoan như nhiệt độ cao và lũ lụt.