Tờ Sixth Tone cho biết ngành xổ số kiến thiết Trung Quốc đang có một năm 2023 đầy hứng khởi khi giới trẻ nước này tìm kiếm những biện pháp làm giàu nhanh một cách đầy bi quan trong bối cảnh nền kinh tế khó khăn.

Số liệu của Bộ tài chính nước này cho thấy doanh số bán xổ số đã đạt 50 tỷ Nhân dân tệ trong tháng 4/2023, mức tháng 4 cao nhất trong 10 năm qua. Trong 4 tháng đầu năm nay, mảng xổ số nhà nước đã bán được 175 tỷ Nhân dân tệ, tăng 49% so với cùng kỳ năm trước.

Cờ bạc là phạm pháp tại Trung Quốc nhưng xổ số kiến thiết như “Sports Lottery” hay “Welfare Lottery” lại hợp pháp và được nhà nước kinh doanh. Mảng xổ số này đã thu hút được lượng lớn người mua kể từ khi ra mắt vào thập niên 1980.

Hàng năm, xổ số kiến thiết nhà nước đem về cho Trung Quốc hàng trăm tỷ Nhân dân tệ doanh thu và phần lớn trong số đó được dùng để làm từ thiện hoặc đưa vào ngân sách.

Với sự phát triển của công nghệ và dịch vụ giải trí, xổ số kiến thiết dần trở thành niềm vui của tầng lớp người già và trung niên khi giới trẻ quay cuồng với cuộc sống mưu sinh.

Thế nhưng sự tuyệt vọng của người trẻ tại Trung Quốc khi tỷ lệ thất nghiệp lên mức cao kỷ lục 20%, tương đương 5 người trẻ thì có 1 người thất nghiệp, cùng với khó khăn kiếm tiền trong bối cảnh kinh tế giảm tốc đã khiến nhiều người muốn làm giàu qua đêm nhờ may mắn.

“Trước đây, khách hàng của tôi đa phần là những trung niên ngoài 40 tuổi. Thế nhưng giờ đây rất nhiều bạn trẻ thường xuyên mua vé số. Ai cũng muốn giàu nhanh qua một đêm”, một người đan ông họ Liang bán vé số ở tỉnh Shaanxi cho biết.

Tuyệt vọng

Tờ Sixth Tone cho hay nền kinh tế Trung Quốc đang gặp khó khăn sau 3 năm thực hiện chiến dịch “Zero Covid”. Các lệnh giãn cách nghiêm ngặt đã ảnh hưởng đến niềm tin của người tiêu dùng, qua đó khiến tăng trưởng dù đạt 4,5% trong quý I/2023 nhưng lại có dấu hiệu suy yếu trong quý II.

Đặc biệt giới trẻ Trung Quốc đang ngày càng thấy áp lực khi tỷ lệ thất nghiệp cao đến 20%. Việc chính quyền Bắc Kinh chấn chỉnh lại các ngành bất động sản, giáo dục, công nghệ...đã khiến hàng loạt tập đoàn sa thải lượng lớn lao động. Nhu cầu yếu và sự bất ổn của nền kinh tế cũng khiến nhiều doanh nghiệp cắt giảm chi phí nhân lực. Đó là chưa kể lượng lớn sinh viên sẽ tốt nghiệp ra trường tìm việc làm trong năm nay.

Hậu quả là một số bạn trẻ từ bỏ cố gắng theo xu thế “nằm thẳng”, chỉ làm vừa đủ chi tiêu và sống đơn giản hết mức có thể. Số khác thì lại tìm đến Phật pháp để sống thanh thản mặc kệ sự đời, những người khác nữa thì lại tìm kiếm biện pháp làm giàu nhanh như xổ số.

Trong những tháng gần đây, các bài đăng về xổ số tràn ngập mạng xã hội Trung Quốc. Vào tháng 5/2023, chủ để “bạn sẽ làm gì nếu thắng xổ số 170 triệu Nhân dân tệ” trở thành nội dung thu hút nhất trên Weibo- nền tảng mạng xã hội 390 triệu người dùng.

Tờ Sixth Tone cho hay sức hút ngày càng lớn của xổ số với giới trẻ hiện nay ngoài yếu tố ít cơ hội làm giàu hay khó kiếm việc làm thì còn do các chiến lược quảng bá có chủ đích của cơ quan chủ quản nhắm đến các bạn trẻ.

Nguyên nhân là doanh số xổ số đang giảm kể từ năm 2018, từ 511 tỷ Nhân dân tệ xuống chỉ còn 422 tỷ Nhân dân tệ năm 2019. Thế rồi đại dịch diễn ra khiến mảng kinh doanh này lao dốc thêm nữa do người tiêu dùng thắt chặt chi tiêu.

Việc xổ số trở thành thú vui cho trung niên và người già thế hệ cũ đã trở thành yếu điểm của cách kinh doanh vé số truyền thống. Khi những khách hàng này dần qua đời mà giới trẻ lại chẳng hứng thú với sản phẩm này thì chuyện mất doanh số là điều dễ hiểu.

Đứng trước tình hình này, chính quyền nhiều địa phương đã thực hiện các chiến dịch quảng bá cho giới trẻ, thay vì bày bán tại các điểm xổ số truyền thống thì giờ đây mọi người có thể mua cả trong trung tâm thương mại, cửa hàng bán trà sữa, chuỗi đồ ăn nhanh hay thậm chí là các máy bán vé số tự động ven đường.

Thậm chí, trào lưu tặng bó hoa đựng xổ số đang trở thành trào lưu trên mạng xã hội hiện nay.

Tháng 4/2023, tờ “China Sport Daily” của Tổng cục thể thao Trung Quốc cho biết việc mở thêm các quầy bán vé xố là một trong những nhiệm vụ trọng tâm của các địa phương trong năm 2023.

Một nhân viên bán vé số họ Chen của Sports Lottery tại Thượng Hải nói với Sixth Tone rằng chiến dịch mở rộng điểm bán đã bắt đầu từ năm 2021 và chi nhánh cô đang làm mới mở từ tháng 2 năm nay. Cơ sở này nằm trong trung tâm thương mại có nhiều bạn trẻ và mỗi buổi chiều là rất đông thanh thiếu niên qua đây mua vé số thử vận may.

“Người trẻ hiện nay phải chịu áp lực cuộc sống đè nặng chưa từng thấy và mua vé số có thể giúp họ giảm căng thẳng được phần nào”, Cô Chen quảng bá.

Mặt trái

Mặc dù vậy, nhiều chuyên gia kinh tế lo ngại việc nhắm đến giới trẻ của ngành xổ số kiến thiết có thể đem lại những hệ lụy khôn lường.

Chuyên gia kinh tế trưởng Dan Wang của Hang Seng Bank nhận định sự suy giảm ngân sách do khó bán đất dự án vì ngành bất động sản bị chấn chỉnh, nhiều doanh nghiệp kinh doanh khó dẫn đến xói mòn nguồn thu thuế đã thúc đẩy nhiều chính quyền địa phương mở rộng xổ số.

Tuy nhiên mảng này lại phần lớn thu hút những người nghèo, hoặc những thanh thiếu niên khát vọng làm giàu nhanh khi tuyệt vọng với cuộc sống, công việc hiện nay. Trớ trêu thay phần lớn người mua vé số đều thua.

Bất chấp điều đó, giới trẻ Trung Quốc vẫn cắm đầu vào sản phẩm này khi họ chẳng còn nhiều lựa chọn vươn mình nào khác. Một số khác thì mua chỉ để giải trí với quan điểm thắng thì may mà thua cũng chả sao, qua đó giải tỏa áp lực cuộc sống quá nặng nề hiện nay.

*Nguồn: Sixth Tone