Google và Amazon là hai trong số những công ty lớn nhất và có ảnh hưởng nhất hiện nay. Nhưng nếu xét về khía cạnh văn hóa công ty và chiến lược kinh doanh thì hai gã khổng lồ này lại ở hai thái cực hoàn toàn khác nhau.

Cựu nhân viên của Amazon và Google mà tôi muốn giới thiệu với các bạn hôm nay là doanh nhân Richard Russell. Được biết trước khi thành lập công ty riêng, Richard Russell đã dành hơn 8 năm để làm việc và trải nghiệm tại Google và Amazon. Và gần đây, tôi đã ngồi lại với Russell và làm sáng tỏ một số điểm khác biệt của hai gã khổng lồ công nghệ này.

Tuyển dụng

Theo Russell thì câu hỏi phỏng vấn cơ bản của Google là: "Bạn thông minh đến mức nào?"

Ông cho biết: "Google thường tuyển những người thông minh vào làm việc. Họ sẽ cho những người đó thật nhiều phúc lợi khiến họ hạnh phúc. Và sau đó Google sẽ tạo điều kiện cho họ phát huy năng lực của mình. Họ muốn nhân viên của họ sẽ tạo ra những điều tuyệt vời cho công ty."

"Nhìn chung, Google có xu hướng tìm được những nhân viên chăm chỉ. Nhưng thực chất đó không phải ý định của họ. Điều này có nghĩa là những người làm việc ở Google rất ít khi bộc lộ sự thông minh của họ ra bên ngoài mà thay vào đó họ sẽ làm việc chăm chỉ", Russell nói.

Ngược lại, câu hỏi phỏng vấn của Amazon thường là: "Bạn đã làm được những gì?"

Russell giải thích: "Amazon thường tuyển những người đã có kinh nghiệm, chịu được áp lực. Amazon cũng tạo điều kiện cho những người đó phát huy những kinh nghiệm mà họ đã có. Họ muốn nhân viên của họ sẽ giúp công ty hoàn thành thật nhiều việc."

"Nhìn chung, Amazon có xu hướng tuyển được nhiều người thông minh, nhưng đó cũng không phải là ý định ban đầu của họ. Điều này có nghĩa là khi làm việc ở Amazon, nhân viên thường có khá nhiều cơ hội bộc lộ sự thông minh của mình ra ngoài."

Cả hai nhà tuyển dụng đều sử dụng các yếu tố như mức lương cao, giá cổ phiếu và danh tiếng để thu hút nhân tài. Nhưng Google thu hút người tài bằng cách tự trở thành một nơi tuyệt vời để làm việc. Còn Amazon lại tạo ra một môi trường làm việc nơi giúp nhân viên có thể làm được nhiều việc hơn.

Russell nói: "Nếu là tôi, tôi sẽ làm theo phương pháp tuyển dụng của Amazon và thuê những nhân viên cũ của Amazon thay vì nhân viên của Google. Không phải do nhân viên của Google không giỏi mà đơn giản chỉ là tôi thích người của Amazon. Nhưng nếu phải chọn một nơi để làm việc, tôi sẽ chọn Google thay vì Amazon bởi vì đó là một nơi lý tưởng để làm việc."

Ngoài ra khi tôi hỏi: "Nếu mục tiêu của ông là phát triển năng lực và sự nghiệp thì ông sẽ chọn ai?"

"Tôi vẫn sẽ chọn Amazon", Russell trả lời một cách thẳng thắn.

Phúc lợi, lợi nhuận và văn hóa

Russell nói: "Google thích tự coi mình là người tiết kiệm, nhưng thực tế, họ lại khá hào phóng. Nhưng với tỷ suất lợi nhuận khổng lồ của mình (30%) thì họ có hào phóng đến mấy cũng không có vấn đề gì."

Ngược lại, Amazon có tỷ suất lợi nhuận nhỏ hơn nhiều (5-10%). Russell nói: "Đúng là tỷ suất lợi nhuận của Amazon thấp hơn nhiều so với Google nên họ cần phải tiết kiệm hơn. Nhưng đôi khi Amazon đã tiết kiệm quá mức và điều đó là không cần thiết."

Ông nói thêm: "Google mua đồ ăn ngon cho mọi người, đó là một phúc lợi tuyệt vời. Và nó thực sự có ý nghĩa kinh doanh. Bởi, thay vì lãng phí thời gian đi mua đồ ăn ở ngoài thì mọi người sẽ được ăn uống tại công ty, nói chuyện và giao lưu với nhau. Người khác nhìn vào thường sẽ nghĩ rằng Google xài tiền quá lãng phí và không hiệu quả, nhưng thực chất Google rất biết cách dùng tiền. Và cách của họ rẻ hơn rất nhiều so với vẻ ngoài của nó."

Ngược lại, Amazon không phục vụ đồ ăn cho nhân viên và nhân viên phải ăn trưa bên ngoài. Russell coi đó là một sai lầm: "Họ không phục vụ các bữa ăn thế nhưng họ lại nói với nhân viên của mình rằng họ làm vậy để củng cố hoạt động kinh doanh của công ty".

Khi nói đến về việc quản lý nhân sự, Russell mô tả Google là tương đối đặc biệt. Ông nói rằng quy trình tuyển dụng, sa thải và thăng chức của Google thường phản ánh rất rõ văn hóa của công ty. Trong các buổi phỏng vấn của Google, các ứng viên rất ít khi được nghe các phản hồi của các nhà tuyển dụng. Vì vậy những ứng viên đó sẽ không biết mình đang thiếu sót chỗ nào và họ sẽ phải mất một khoảng thời gian để nhận ra và cải thiện những thiếu sót đó.

Mặt khác, Amazon sử dụng một phương pháp tuyển dụng có hệ thống và rất đáng tin cậy. Đồng thời công ty cũng rất nghiêm ngặt đối với việc sa thải, thăng chức và lương thưởng. Ban tuyển dụng của họ bao gồm bốn đến tám người. Họ thường sử dụng các câu hỏi tập trung vào các nguyên tắc lãnh đạo của Amazon. Và sau khi phỏng vấn xong các nhà tuyển dụng sẽ thường đưa ra nhận xét và lời khuyên cho các ứng viên. Quy trình thăng chức cũng tương tự vậy.

"Điều này giúp Amazon duy trì một nền văn hóa cố định thông qua quy trình quản lý nhân sự của mình. Nếu Google có thể áp dụng các quy trình này của Amazon và điều chỉnh sao cho phù hợp với văn hóa của mình thì chắc chắn họ sẽ nhận được rất nhiều lợi ích", Russell nói.

Cơ cấu quản lý

Russell mô tả Google là một "tổ chức khá máy móc và kiểm soát tập trung". Đồng thời Google là một "tổ chức kết hợp kinh doanh và bán hàng song song nhưng hai mảng này cũng khá độc lập".

"Google được dẫn dắt bởi các kỹ thuật viên hoặc nhân viên quản lý sản phẩm, nhân viên bán hàng hoặc những người mang lại lợi ích và giúp họ kiếm tiền."

Mặt khác, cơ cấu quản lý của Amazon lại được thúc đẩy bởi nhu cầu kinh doanh: "Người dẫn dắt không nhất thiết phải là kỹ thuật viên hoặc nhân viên quản lý sản phẩm hoặc nhân viên bán hàng. Tuy nhiên, bởi vì công ty của họ đi sâu vào công nghệ nên người lãnh đạo cũng hiểu về công nghệ."

Theo Russell, Google có thể thực hiện những thay đổi lớn nhanh hơn vì việc đưa ra quyết định đều do các quản lý cấp cao phụ trách.

"Tuy nhiên, Google lại kém nhanh nhẹn hơn nhiều khi phản ứng với những thay đổi của thị trường. Bởi vì ở Google, các quyết định được tập trung hóa và được thực hiện trong các chuỗi lệnh. Nói cách khác, Google hoạt động giống như một chính phủ khổng lồ với kế hoạch hóa tập trung.", Russell nói.

Ngược lại, Amazon có thể thực hiện những thay đổi nhỏ nhanh hơn vì việc ra quyết định được thực hiện nhanh nhất có thể.

"Nhưng điều này có thể dẫn đến sự trùng lặp. Và những thay đổi lớn mang tính tập thể cần nhiều thời gian thì mới có thể làm được. Nói cách khác, Amazon hoạt động như một nền kinh tế tư bản không có kế hoạch hóa tập trung.", Russell cho biết.

Russell cũng cho biết cấu trúc quản lý của hai công ty đều có ảnh hưởng đến việc đặt mục tiêu của họ.

Google áp dụng OKR (Quản trị theo mục tiêu và kết quả then chốt). Vậy nên Google tương đối dễ dàng trong việc quản lý các nhóm nhỏ. Quy trình của Amazon được phát triển cũng tương đối tốt, nhưng ở Amazon gần như không đi theo một cấu trúc nhất định nào đồng thời cũng không minh bạch như Google.

Russell nhận xét: "Quá trình thiết lập mục tiêu của Amazon khó điều hướng và phối hợp hơn nhiều. Vậy nên nếu họ áp dụng OKR thì họ sẽ nhận được nhiều lợi ích hơn, đặc biệt là khi nói đến tính minh bạch."

Quy trình và phong cách quản lý

Theo quan điểm của Russell, phong cách và quy trình quản lý của Amazon thường dễ chuyển giao cho các công ty khác hơn. Bởi vì phong cách của Google có hệ thống và cấu trúc rõ ràng, đồng thời các quy trình cũng hoàn thiện hơn. Chưa kể lợi nhuận của Google ít ai có thể so bì được.

Russell nói: "Xét về sự đổi mới. Amazon rất kỷ luật và kỹ lưỡng khi đưa ra những ý tưởng mới, trong khi Google chỉ thử mọi thứ và hy vọng chúng hoạt động. Google có thể đủ khả năng để làm điều đó và nó hoạt động theo mô hình tập trung. Nhưng cách tiếp cận của Google rất khó chuyển giao. Trong khi cách tiếp cận của Amazon phù hợp với mọi công ty."

Mặc dù các cách tiếp cận của Amazon và Google khác nhau ở nhiều mặt, nhưng cả hai đều có mặt tốt. Đó là lý do tại sao cả hai đều thành công.

Điều quan trọng là bạn phải biết điều chỉnh những mặt tốt đó sao cho phù hợp với nhu cầu và văn hóa cụ thể của công ty bạn. Chỉ có thế bạn mới có thể tận dụng được những điều tốt nhất đến từ cả hai công ty công nghệ này.

Mai Phương