Thông tư 40/2021/TT-BTC của Bộ Tài chính hướng dẫn về thuế GTGT, thuế thu nhập cá nhân và quản lý thuế đối với hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh được ban hành ngày 1-6 vừa qua và có hiệu lực vào ngày 1-8 sắp tới quy định sàn thương mại điện tử (TMĐT) phải khai và nộp thuế thay cá nhân kinh doanh trên sàn.

Mạnh tay chặn thất thu thuế

Quy định mạnh tay nêu trên nhận được ủng hộ từ không ít chuyên gia, luật sư... Bởi lẽ, đây sẽ là công cụ hữu hiệu để chặn thất thu thuế trong bối cảnh ngành thuế ngày càng bỏ lọt nhiều trường hợp thu nhập "khủng" nhờ kinh doanh online nhưng không thực hiện hoặc thực hiện không đầy đủ nghĩa vụ thuế.

Ông Nguyễn Văn Được, Tổng Giám đốc Công ty TNHH Dịch vụ Tư vấn thuế Trọng Tín, cho rằng để đạt được mục tiêu chống thất thu thuế, cần thiết phải có những quy định như trên, dù khiến các bên tham gia kinh doanh online sẽ gặp thêm phiền phức.

"Từ trước đến nay, chỉ có người bán tự kê khai, đóng thuế dựa trên thu nhập của họ nhưng việc kiểm soát kê khai có chính xác hay không lại không dễ. Đã có nhiều trường hợp kê khai không đúng nên bị ngành thuế "truy vết" và yêu cầu đóng đúng, đủ nhưng cách làm lẻ mẻ đó không hiệu quả, không tạo được công bằng. Quy định ràng buộc các nền tảng bán lẻ trực tuyến phải có trách nhiệm kê khai, nộp thuế hộ bán lẻ trên sàn là cách kiểm soát triệt để, tiến bộ và công bằng nhất" - ông Được phân tích.

Theo ông Được, ngoài nền tảng TMĐT như Lazada, Shopee, Tiki..., ngành thuế còn bỏ lọt nhiều doanh nghiệp tham gia nền kinh tế số nhưng chưa kê khai thuế đầy đủ, đặc biệt là khu vực doanh nghiệp giao nhận hàng hóa, xe công nghệ... Vì thế, cần tiếp tục có giải pháp quản lý khu vực này chặt chẽ hơn.

Ông Trần Trung Kiên, Giám đốc Sàn TMĐT Vỏ Sò (voso.vn), cho hay với tinh thần tuân thủ các quy định của pháp luật đưa ra, sàn này mong muốn chính quyền, cơ quan quản lý tích cực hơn nữa trong việc truyền thông cho người bán hiểu rõ mục đích, ý nghĩa về việc thu thuế trên sàn TMĐT. Đồng thời, mong muốn cơ quan quản lý có biện pháp kiểm soát chặt việc bán hàng không chỉ trên các nền tảng TMĐT mà còn ở các trang mạng xã hội để tạo sự công bằng trong hoạt động kinh doanh.

"Chuẩn bị cho việc thực hiện quy định khai và nộp thuế thay cá nhân kinh doanh trên sàn, chúng tôi đã chỉnh sửa hệ thống để người bán có thể khai báo tài khoản thuế của mình. Hệ thống sẽ thông báo cho người bán các mức thuế ngay khi đăng bán sản phẩm" - ông Kiên thông tin.

Nhiều sàn lo ngại

Tuy vậy, không phải sàn TMĐT nào cũng kịp chuẩn bị tâm thế để thực hiện quy định trong Thông tư 40/2021/TT-BTC. Hiệp hội TMĐT Việt Nam (VECOM) nêu quan điểm sàn giao dịch TMĐT không phải đơn vị "trả thu nhập" mà chỉ cung cấp hạ tầng công nghệ để kết nối người bán với người mua, giúp họ thực hiện giao dịch. Vì vậy, sàn không thuộc đối tượng có nghĩa vụ kê khai, khấu trừ thuế thu nhập của người bán theo quy định tại khoản 1 điều 24 Luật Thuế thu nhập cá nhân. Ngoài ra, quy định tại Nghị định 52/2013/NĐ-CP về TMĐT cũng không nêu trách nhiệm sàn bán lẻ online phải kê khai thay, nộp thuế thay cho người bán.

"Các sàn TMĐT cũng nêu ý kiến với chúng tôi về khó khăn khi kê khai thay cho cá nhân kinh doanh trên sàn vì họ có thể là cá nhân ở các địa phương khác nhau trên toàn quốc. Trong khi đó, Luật Quản lý thuế quy định cá nhân kinh doanh sẽ phải kê khai và nộp thuế tại cơ quan thuế nơi họ đặt địa điểm kinh doanh; còn các sàn thường chỉ có địa điểm kinh doanh tại TP Hà Nội và TP HCM. Vậy, việc yêu cầu sàn TMĐT kê khai, nộp thuế thay cho cá nhân kinh doanh trên sàn sẽ dẫn đến mâu thuẫn với quy định hiện hành, gây nhiều khó khăn, vướng mắc cho các sàn TMĐT và cá nhân kinh doanh trong việc chứng minh với cơ quan thuế về số thuế đã khấu trừ, nộp thay với cơ quan thuế địa phương" - đại diện VECOM nhìn nhận.

Nhiều ý kiến cho rằng việc sàn TMĐT kê khai, nộp thuế thay người kinh doanh còn tác động tới các cơ quan thuế địa phương trong việc phân bổ nguồn thu đối với những trường hợp trụ sở của sàn và địa điểm kinh doanh của nhà bán hàng thuộc các địa phương khác nhau.

Về lộ trình thực hiện, trao đổi với phóng viên Báo Người Lao Động, đại diện một sàn TMĐT cho hay với việc áp dụng quy định trên từ ngày 1-8, doanh nghiệp có quá ít thời gian để kịp chuẩn bị hệ thống cho việc thu thập dữ liệu và báo cáo theo yêu cầu của cơ quan thuế.

"Chúng tôi mong muốn cơ quan thuế làm rõ các yêu cầu cụ thể và lộ trình áp dụng, đồng thời trao đổi cụ thể với các sàn để nắm được những khó khăn mà họ sẽ gặp phải trong thực tế. Trong trường hợp cần thiết, có thể cân nhắc thay đổi lộ trình áp dụng để bảo đảm các sàn có đầy đủ thông tin và hệ thống để triển khai đồng bộ, nhất quán" - vị đại diện này nói.

Bên cạnh đó, một số sàn như chotot.vn, batdongsan.com.vn... cho hay họ không tham gia trực tiếp vào giao dịch giữa người mua và người bán mà chỉ đóng vai trò là nơi để người bán đăng tin về hàng hóa và dịch vụ. Do vậy, các sàn này không thể kiểm soát cũng như không có thông tin về doanh thu, tài khoản ngân hàng, căn cước công dân, mã số thuế, địa chỉ người bán. Để phù hợp với thực tiễn, cơ quan thuế nên cân nhắc chỉ áp dụng yêu cầu cung cấp thông tin và khai thuế, nộp thuế thay đối với các sàn có thực hiện chức năng là trung gian thanh toán giữa người mua và người bán.