Kháng thể đơn dòng - "nhân tố" quyết định

Điện thoại của Bộ trưởng Y tế và Dịch vụ Nhân sinh Alex Azar đổ chuông với một yêu cầu khẩn cấp: Liệu ông có thể giúp ai đó ở Nhà Trắng có được một phương pháp điều trị COVID-19 thử nghiệm, được gọi là kháng thể đơn dòng không?

Bộ trưởng Azar suy nghĩ một lúc. Đó là vào ngày 1/10/2020 và thuốc vẫn đang trong quá trình thử nghiệm lâm sàng. Cơ quan Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm (FDA) sẽ phải đưa ra một ngoại lệ "sử dụng nhân đạo" vì thuốc chưa được cung cấp cho công chúng. Cho đến lúc này, chỉ có khoảng 10 người đã sử dụng kháng thể đơn dòng, không kể những trường hợp thử nghiệm. Azar trả lời, tất nhiên ông sẽ giúp.

Azar không được cho biết loại thuốc này dùng cho ai nhưng sau đó khi kết nối các dữ liệu, ông biết bệnh nhân là một trong những cố vấn thân cận nhất của Tổng thống Donald Trump: Hope Hicks.

Không lâu sau, Ủy viên FDA Stephen Hahn nhận được yêu cầu từ một quan chức hàng đầu của Nhà Trắng về một trường hợp riêng biệt, lần này với mức độ khẩn cấp hơn: Liệu ông có thể yêu cầu FDA ký giấy phép "sử dụng nhân đạo" kháng thể đơn dòng ngay lập tức không ?

Nhà Trắng muốn ông Hahn đồng ý trong vòng vài giờ. Nhưng ông đã trả lời: "Không, chúng tôi không thể làm vậy. Chúng ta đang nói về sinh mạng của một người nào đó. Chúng tôi phải thực sự thử nghiệm để đảm bảo rằng chúng tôi đang thực hiện nó một cách an toàn".

Ông Trump trước khi bước lên trực thăng Marine One để tới bệnh viện. Ảnh: AP

Sau đó, khi biết nỗ lực gây sức ép lên mình là nhân danh Tổng thống, Hahn đã không còn lựa chọn khác. Cựu Tổng thống Trump nằm trong danh sách có nguy cơ mắc bệnh nặng do COVID-19. Ở tuổi 74, ông hiếm khi tập thể dục và được coi là béo phì về mặt y tế. Ông là kiểu bệnh nhân mà bạn muốn thực hiện mọi biện pháp phòng ngừa có thể.

FDA đã đưa ra quyết định trong vòng 24 giờ. Sau đó, giới chức cơ quan này tới tấp đề cử loại kháng thể đơn dòng của công ty nào phù hợp nhất với thông tin lâm sàng mà họ có.

Khoảng thời gian 5 ngày vào tháng 10/2020 - kể từ thời điểm các quan chức Nhà Trắng bắt đầu nỗ lực phi thường để mua thuốc cứu Tổng thống Trump cho đến ngày ông từ bệnh viện trở lại Nhà Trắng - đã đánh dấu một bước ngoặt quan trọng trong phản ứng với đại dịch của nước Mỹ.

Trong nhiều tháng, Tổng thống đã chế nhạo và né tránh phòng ngừa virus, phản đối các giao thức an toàn bằng cách tổ chức các cuộc tụ tập lớn và biến Nhà Trắng thành không gian đầy chặt những vị khách không đeo khẩu trang. Nhưng chỉ một tháng trước cuộc bầu cử, loại virus đã giết chết hơn 200.000 người Mỹ đã khiến người quyền lực nhất hành tinh mắc bệnh.

Tổng thống Trump và ứng cử viên thẩm phán Toà án Tối cao khi đó, Amy Coney Barrett đều không đeo khẩu trang trong sự kiện "siêu lây nhiễm" tại Nhà Trắng ngày 26/9/2020. Ảnh: Washington Post

"Dập" bệnh bằng tất cả các biện pháp

Tuần lễ dẫn đến việc Tổng thống lây nhiễm đã rất tự do, ngay cả theo tiêu chuẩn của ông. Vào ngày 26/9, ông tổ chức một bữa tiệc với rất nhiều người tham dự không đeo khẩu trang để công bố bà Amy Coney Barrett là sự lựa chọn của ông tại Tòa án Tối cao. Một ngày đó, ông Trump cũng đã tiếp đón các gia đình quân nhân tại Nhà Trắng. Trước tâm lý phản ứng với khẩu trang của Tổng thống, chỉ một số vị khách sử dụng biện pháp bảo vệ này.

Hai ngày sau đó, ông Trump bay đến Cleveland chuẩn bị bước vào cuộc tranh luận tổng thống đầu tiên với đối thủ đảng Dân chủ, Joe Biden. Cả buổi tối hôm đó, Tổng thống trong thể trạng thất thường, và và tình hình dường như càng xấu đi vào buổi đêm.

Gần 48 giờ sau, ông Trump bị ốm nặng. Vài giờ sau khi đăng trên Twitter thông báo mình và đệ nhất phu nhân Melania Trump bị nhiễm COVID-19, sức khoẻ Tổng thống đã bắt đầu một vòng xoáy đi xuống nhanh chóng. Sốt ngày càng tăng và lượng oxy trong máu của ông giảm xuống dưới 94%, có thời điểm xuống dưới 90%. Sean Conley, bác sĩ Nhà Trắng, đã túc trực bên giường bệnh. Và Tổng thống được cung cấp oxy trong nỗ lực ổn định tình hình.

Thư ký Nhà Trắng khi đó, Kayleigh McEnany (thứ ba từ trái sang) và các trợ lý khác chờ đợi trong lúc Tổng thống chuẩn bị rời Nhà Trắng đến Viện quân y Walter Reed để điều trị COVID-19. Ảnh: AP

Các bác sĩ đã tiêm tĩnh mạch cho ông Trump một liều 8 gam gồm hai kháng thể đơn dòng. Phương pháp điều trị thử nghiệm đó là thứ họ đã yêu cầu FDA cấp phép. Ông cũng được tiêm liều đầu tiên của thuốc kháng virus remdesivir, cũng bằng đường tiêm tĩnh mạch. Loại thuốc này đã được phép sử dụng nhưng vẫn khó có được đối với nhiều bệnh nhân vì nguồn cung khan hiếm.

Thông thường, các bác sĩ sắp xếp thứ tự các phương pháp điều trị để đo lường phản ứng của bệnh nhân. Một số loại thuốc, chẳng hạn như kháng thể đơn dòng, có hiệu quả nhất nếu chúng được sử dụng sớm trong quá trình nhiễm virus. Những loại khác, chẳng hạn như remdesivir, có hiệu quả nhất khi chúng được sử dụng muộn hơn, sau khi bệnh nhân bị ốm nặng. Nhưng các bác sĩ của Tổng thống đã "ném" tất cả mọi thứ họ có vào virus cùng một lúc.

Tình trạng của ông có vẻ đã ổn định phần nào sau ngày đó, nhưng các bác sĩ vẫn lo sợ bệnh nhân có thể phải thở máy nên đã quyết định chuyển ông đến bệnh viện. Vào thời điểm đó, việc ở lại Nhà Trắng là quá rủi ro.

Trực thăng Marine One đỗ xuống bãi cỏ Nhà Trắng để đón Tổng thống đi viện. Ảnh: AP

Nhập viện và hồi phục nhanh chóng

Nhiều quan chức Nhà Trắng và thậm chí cả những phụ tá thân cận nhất của ông đã được giữ kín về tình trạng của Tổng thống. Nhưng sau khi họ thức dậy với tin tức rằng Tổng thống bị nhiễm COVID-19, các quan chức nội các và phụ tá đã xếp hàng tại Nhà Trắng để xét nghiệm.

Tình trạng của Trump trở nên tồi tệ hơn vào sáng 3/10. Mức độ oxy trong máu của ông giảm xuống còn 93%. Bệnh nhân được tiêm steroid dexamethasone mạnh, thường được sử dụng nếu ai đó bị bệnh nặng (mức độ oxy trong máu bình thường là từ 95 đến 100 phần trăm). Thuốc được cho là cải thiện khả năng sống sót ở bệnh nhân COVID được bổ sung oxy. Tổng thống lúc đó được sử dụng một loạt thuốc cấp cứu - tất cả cùng một lúc.

Trong suốt thời gian Tổng thống Trump ở bệnh viện, các bác sĩ của ông đã tham khảo ý kiến của các chuyên gia y tế trong lực lượng đặc nhiệm COVID-19 của Nhà Trắng mà tổng thống đã sa thải từ lâu. Họ đã nói chuyện với Uỷ viên FDA Stephen Hahn, Giám đốc Viện Dị ứng và Bệnh truyền nhiễm Quốc gia Anthony Fauci và Giám đốc Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Robert Redfield, để xin ý kiến về cách điều trị với ông.

Trump và các phụ tá của ông đã phớt lờ nhiều cảnh báo từ các bác sĩ của lực lượng đặc nhiệm COVID-10 rằng họ đang tự đặt mình và mọi người ở Cánh Tây vào tình thế nguy hiểm.

Những lời cảnh báo của các chuyên gia đã không được chú ý, và bây giờ một số người sẽ phải trả giá. Tổng thống không muốn đến bệnh viện, nhưng các trợ lý của ông đã đưa ra lựa chọn: Ông có thể đến bệnh viện vào thứ Sáu khi vẫn có thể tự đi bộ, hoặc có thể nhập viện muộn hơn, khi giới săn ảnh có thể chụp được ông ngồi trên xe lăn hoặc cáng.

Ít nhất hai trong số những người được thông báo tóm tắt về tình trạng sức khỏe của Tổng thống Trump vào cuối tuần đó nói rằng ông bị ốm nặng và lo ông sẽ không thể tới Walter Reed. Một số người còn lo sợ rằng ông Trump có thể chết.

Không rõ liệu một trong những loại thuốc hoặc sự kết hợp của chúng có giúp ích gì không, nhưng đến chiều 3/10, tình trạng của ông Trump đã bắt đầu cải thiện. Một trong những người quen thuộc với thông tin y tế về Tổng thống đã tin rằng các kháng thể đơn dòng đã thúc đẩy sự hồi phục nhanh chóng của Tổng thống.

Trong suốt ngày thứ Bảy, 3/10/2020, ông Trump bồn chồn thực hiện một loạt cuộc gọi điện thoại để xem xét việc ông nhập viện được công chúng tiếp nhận như thế nào. Có lẽ thuốc steroid mà ông đang sử dụng đã mang lại cho ông một nguồn năng lượng bùng nổ, mặc dù không ai biết nó sẽ kéo dài bao lâu.

"Đây giống như một phép màu", Tổng thống nói với cố vấn chiến dịch của mình, Jason Miller, trong một cuộc gọi khác từ bệnh viện.

Tổng thống Trump rời Bệnh viện Walter Reed sau 3 ngày nhập viện. Ảnh: Nhà Trắng

Ông Trump bỏ khẩu trang khi trở lại Nhà Trắng. Ảnh: AP

Đông đảo công chúng Mỹ đã theo dõi cuộc trở lại của Tổng thống khi chiếc Marine One đáp xuống Bãi cỏ phía Nam của Nhà Trắng vào ngày 5/10. Họ nhìn thấy ông bước ra trong bộ vest xanh hải quân, áo sơ mi trắng và cà vạt sọc xanh, trên mặt có đeo khẩu trang y tế.

Một số phụ tá của ông đã hy vọng ông sẽ dùng thời khắc này để nhắc nhở công chúng rằng bất kỳ ai cũng có thể bị nhiễm COVID-19, để nói với họ cách họ có thể bảo vệ bản thân và những người thân yêu của mình.

Nhưng ông Trump đã không làm vậy. Đối diện với camera từ ban công, ông kéo khẩu trang khỏi mặt. Ông cất chiếc khẩu trang vào túi bên phải, như thể sẽ vứt bỏ nó một lần và mãi mãi, sau đó giơ cả hai tay lên theo kiểu không thích. Ông thực hiện động tác chào quân đội khi chiếc trực thăng rời Bãi cỏ phía Nam, rồi sải bước vào Nhà Trắng.