Mới đây, Bộ Xây dựng đã trả lời phiếu chất vấn của ĐBQH Nguyễn Tạo - Phó Trưởng đoàn Đại biều Quốc hội tỉnh Lâm Đồng về vấn đề nhà ở xã hội. 

Trước đó, ĐBQH Nguyễn Tạo cho rằng: "Trong nhiều năm qua Đảng và Nhà nước đã ban hành nhiều chủ trương, chính sách thế hiện sự nỗ lực trong việc tạo dựng nhà ở xã hội cho người có thu nhập thấp, người nghèo, không có khả năng tạo lập nhà ở theo cơ chế thị trường nhưng tình trạng thiếu nhà ở xã hội, thiếu nhà đầu tư xây dựng nhà ở xã hội đến nay vẫn còn nhiều bất cập".

Theo ông Tạo, Chính phủ đã ban hành Nghị định số 49/2021/NĐ-CP sử đôi, bổ sung một số điều 100/2015/NĐ-CP về phát triển và quản lý nhà ở xã hội, trong đó có quy định dự án khu đô thị có diện tích từ 2ha đến 5ha phải dành 20% tổng diện tích trong khi theo luật cũ là 10h trở lên. Điều này dẫn đến khó khăn cho các chủ đầu tư và khó khăn cho người mua nhà ở xã hội, làm cho ước mơ mua nhà ở xã hội của người thu nhập thấp, công nhân đang sinh sống tại các khu công nghiệp trở nên xa vời.

Phó Trưởng đoàn ĐBQH Lâm Đồng đề nghị Bộ trưởng Xây dựng có giải pháp tham mưu cho Chính phủ khắc phục tình trạng thiếu nguồn vốn ưu đãi; cơ chế khuyến khích chủ đầu tư đủ mạnh để đầu tư nhà ở xã hội: chính sách hỗ trợ mang tính khả thi cho đối tượng mua nhà ở xã hội và xử lý tình trạng đối tượng được mua nhà ở xã hội chưa đúng quy định.

Liên quan đến vấn đề dành quỹ đất 20% để phát triển nhà ở xã hội, Bộ trưởng Bộ Xây dựng cho biết:

Tại khoản 4 Điều 1 Nghị định số 49/2021/NĐ-CP theo hướng giảm quy mô sử dụng đất của dự án nhà ở thương mại, khu đô thị bắt buộc phải dành quỹ đất 20% như sau: 

Thứ nhất: Trường hợp dự án đầu tư xây dựng nhà ở thương mại, khu đô thị có quy mô sử dụng đất từ 2 ha trở lên tại các đô thị loại đặc biệt và loại I hoặc từ 5 ha trở lên tại các đô thị loại II và loại III phải dành 20% tổng diện tích đất ở trong các đồ án quy hoạch chi tiết được cơ quan có thẩm quyền phê duyệt, đã đầu tư xây dựng hệ thống hạ tầng kỹ thuật dành để xây dựng nhà ở xã hội.

Thứ 2: Trường hợp dự án đầu tư xây dựng nhà ở thương mại, khu đô thị có quy mô sử dụng đất nhỏ hơn 2 ha tại các đô thị loại đặc hiệt và loại I hoặc nhỏ hơn 5 ha tại các đô thị loại II và loại III thì chủ đầu tư không phải dành quỹ đất 20% và có nghĩa vụ nộp tiền sử dụng đất cho toàn bộ diện tích đất của dự án theo quy định của pháp luật về đất đai”.

Bộ trưởng khẳng định: Những quy định trên đã tăng phần cung cấp quỹ đất đành dể phát triển nhà ở xa hội và góp phần là giảm giá bán của nhà ở xã hội, tạo điều kiện cho người nghèo, người có thu nhập thấp, công nhân có nguyện vọng mua nhà ở xã hội hơn trước đây. Vì trươc đây dự án trên 10ha mới phải trích 20%  so với luật hiện tại thì dự án từ 2 đến 5ha trở lên đã phải trích rồi.

Về vấn đề cơ chế chính sách tạo điều kiện cho các nhà đầu tư phát triển các dự án nhà ở xã hội, Bộ trưởng có giải đáp: Theo quy định tại khoản 2, 3 Điều 9 Nghị định số 100/2015/NĐ-CP, quy định:”Chủ đầu tư các dự án nhà ở xã hội sẽ được miễn, giảm thuế, giảm giá trị gia tăng, thuế thu nhập doanh nghiệp theo quy điịnh. Trường hơp đầu tư dự án nhà ở xã hội chỉ để cho thuê thì sẽ được giảm 70% thuế suất giá trị gia tăng, thuế thu nhập doanh nghiệp theo quy định của pháp luật về thuế đối với nhà ở xã hội hiện hành.

Ngoài ra chủ đầu tư còn được vay vốn ưu đãi từ ngân hàng Chính sách xã hội hoặc các tổ chức tín dụng theo quy định của nhà nước. trường hợp  đầu tư xây dựng nhà ở xã hội để cho thuê sẽ được vay vốn ưu đãi tối thiểu là 15 năm và tối đa là 20 năm.

Vấn đề hỗ trợ cho người mua nhà ở xã hội và chủ đầu tư xây dựng nhà ở xã hội

Theo Bộ Xây dựng, trong giai đoạn từ năm 2016 đến 2020 Nhà nước có hỗ trợ gói hỗ trợ 30.000 tỷ đồng để phát triển nhà ở xã hội. Tuy nhiên đến năm 2020 chỉ mới đạt 24% so với nhu cầu của gia đoạn. Trong đó không có doanh nghiệp, nhà đầu tư nhà ở xã hội nào tiếp cận được với nguồn vốn ưu đãi đó. 

Đối với gói cho vay doanh nghiệp thông qua hệ thống ngân hàng thương mại, trong thời gian qua, Bộ Xây dựng cùng đã phối hợp chặt chẽ với Ngân hàng Nhà nước trong việc xây dựng, trình ban hành Nghị định số 31/2022/NĐ- CP ngày 20/5/2022 về hỗ trợ lãi suất từ ngân sách nhà nước đối với khoản vay của doanh nghiệp, hợp tác xã, hộ kinh doanh, trong đó có chủ đầu tư các dự án nhà ở xã hội, nhà ở công nhân và cải tạo xây dựng lại chung cư cũ. Ngay sau khi Nghị định số 31/2022/NĐ-CP được ban hành, Bộ Xây dựng đã có văn bản đôn đốc các địa phương lập danh mục và nhu cầu vay vốn của các dự án nhà ở xã hội, nhà ở công nhân và cải tạo chung cư cũ trên địa bàn để tổng hợp, công bố theo quy định.

Để tiếp tục hỗ trợ người nghèo, người có thu nhập thấp có thể tiếp cận, sở hữu được nhà ở xã hội nhà nước đã tiếp tục ban hành Nghị quyết số 43/2022/QH15 ngày 11/01/2022 và Nghị quyết số 11/NQ-CP ngày 30/01/2022 hỗ trợ tín dụng đế phát triển nhà ở cụ thể là:

Cho vay ưu đãi thông qua Ngân hàng chính sách xã hội đối với cá nhân, hộ gia đình để mua, thuê mua nhà ở xã hội, nhà ở cho công nhân; xây dựng mới hoặc cải tạo, sửa chữa nhà ở theo chính sách về nhà ở xã hội; tổng nguồn vốn cho vay tối đa là 15.000 tỷ Đồng

Cho vay hỗ trợ lãi suất 2%/năm thông qua hệ thống ngân hàng thương mại cho một số ngành nghề, lĩnh vực, trong đó có xây dựng nhà ở xã hội, nhà cho công nhân mua, thuê và thuê mua, cải tạo chung cư cũ; Tổng nguồn vốn để bù lãi suất là 40.000 tỷ đồng. Hiện tại cho đến nay theo báo cáo của Ngân hàng chính sách xã hội, đến ngày 15/5/2022, đã giải ngân được 140 tỷ đồng cho 749 khách hàng.

Bộ trưởng Bộ Xây dựng nhấn mạnh: Trong thời gian qua, Bộ đã nghiên cứu, phân tích, đánh giá một số tồn tại, bất cập trong việc thực hiện các chính sách phát triển nhà ở xã hội, nhằm khắc phục một số bất cập, tồn tại này. Bộ cũng đã có Tờ trình số 08/TTr-BXD trình Chính phủ đề nghị xây dựng dự án Luật Nhà ở (sửa đổi). 

Vũ Dũng