Giá các mặt hàng xăng dầu đã giảm mạnh trong kỳ điều hành chiều 21/7. Như vậy, so với cuối tháng 6 vừa qua thì nay mỗi lít xăng đang rẻ hơn từ 6.200 - 6.800 đồng, mỗi lít dầu diesel rẻ hơn 5.260 đồng.

Tuy nhiên, nếu so với đầu năm thì giá xăng E5 RON 92 hiện vẫn còn cao hơn 2.000 - 2.500 đồng/lít, xăng RON 95-III cao hơn khoảng 3.000 đồng/lít, dầu diesel cao hơn 6.400 đồng/lít.

Xăng dầu vừa là mặt hàng chiến lược, quan trọng, vừa là mặt hàng thiết yếu, có tác động mạnh đến hoạt động sản xuất kinh doanh và đời sống xã hội của người dân, tác động trực tiếp đến ổn định kinh tế vĩ mô, vi mô đến thói quen chi tiêu của người tiêu dùng, nên Bộ Tài chính tiếp tục có đề xuất, trình Chính phủ điều chỉnh giảm mức thuế suất thuế nhập khẩu (MFN) đối với mặt hàng xăng động cơ, không pha chì từ 20% xuống 10%.

Cũng bởi là mặt hàng chiến lược nên trong cuộc họp Ban chỉ đạo điều hành giá về công tác điều hành giá 6 tháng đầu năm 2022 và định hướng công tác quản lý, điều hành giá 6 tháng cuối năm 2022 vừa diễn ra, Phó Thủ tướng Chính phủ Lê Minh Khái chỉ đạo Bộ Tài chính tiếp tục tính toán phương án điều chỉnh thuế tiêu thụ đặc biệt, thuế giá trị gia tăng đối với xăng dầu.

Như vậy, giá xăng giảm mạnh hiện nay được đánh giá là tín hiệu tốt cho nền kinh tế và là cơ sở để giá nhiều hàng hóa được giảm theo.

Giá thực phẩm đứng ở mức cao

Tuy nhiên, trên thực tế trong thời gian qua, dù giá xăng dầu giảm liên tiếp và giảm sâu ở kỳ kề cận nhưng giá cả hàng hóa không có dấu hiệu giảm theo xăng dầu. Thậm chí là "nhích" lên từng ngày. Đơn cử như giá lợn hơi.

Theo chia sẻ của một tiểu thương bán thịt lợn tại chợ Kim Liên (quận Đống Đa) trên báo Kinh tế & Đô thị, đầu tháng 7/2022, giá thịt lợn bình quân khoảng 90.000 đồng/kg nhưng hiện đã lên đến 120.000 đồng/kg. Cụ thể, sườn thăn có giá từ 160.000 - 175.000 đồng/kg, tăng 40.000 đồng/kg; ba chỉ 170.000 - 175.000 đồng/kg, tăng 40.000 - 45.000 đồng/kg; thịt vai 150.000 - 155.000 đồng/kg, tăng 30.000 đồng/kg; thịt mông 110.000 - 120.000 đồng/kg, tăng 10.000 - 20.000 nghìn đồng/kg; tai lợn 170.000 - 180.000 đồng/kg, tăng 30.000 đồng/kg.

Giá bán không chỉ tăng tại các chợ, mà ở siêu thị mặt hàng này cũng đang đứng ở mức cao. Cụ thể, giá thịt lợn mát Meat Deli như nạc vai có giá 141.900 đồng/kg, thịt ba chỉ 177.900 đồng/kg tăng khoảng 30.000 - 40.000 đồng/kg so với trước đó.

Không chỉ thịt lợn, mặt hàng rau xanh cũng tăng giá mạnh, hiện hành lá tăng từ 35.000 lên 42.000 đồng/kg; cà chua từ 25.000 lên 30.000 đồng/kg; bí xanh từ 20.000 lên 25.000 đồng/kg; rau muống từ 10.000 lên 15.000 đồng/bó, cải thảo (Trung Quốc) từ 15.000 lên 22.000 đồng/kg… Ngay cả nhóm hàng hóa nhập khẩu như sữa cũng tăng theo giá xăng dầu. Theo đó sữa Similac nhập khẩu loại dành cho bé 1 tuổi có giá lên tới trên 700.000 đồng, các loại ngũ cốc dinh dưỡng vẫn trên 350.000 đồng/kg, bột mì Canada 90.000 đồng/ kg...

Lý giải về việc giá thực phẩm, rau xanh chưa giảm, các tiểu thương có chung ý kiến, do giá thức ăn chăn nuôi tăng mạnh từ đầu năm, cộng với chi phí vận chuyển, nhân công, giết mổ, giao hàng vẫn tăng cao và chưa có điểm dừng.

Thông tin từ Vụ Thị trường trong nước (Bộ Công Thương) cho thấy, thị trường lợn hơi 3 miền đồng loạt tăng, có nơi tăng mạnh 8.000 đồng/kg trong tuần qua. Tại miền Bắc, giá lợn hơi tăng mạnh thêm 4.000 - 7.000 đồng/kg, giao dịch quanh mức 69.000 - 72.000 đồng/kg. Đây cũng là mức tăng tại miền Nam, đưa giá lợn hơi vùng này lên ngưỡng 59.000 - 66.000 đồng/kg.

Tại khu vực miền Trung, Tây Nguyên giá lợn hơi tăng 8.000 đồng/kg trong tuần qua, dao động trong khoảng 61.000 - 67.000 đồng/kg. Theo Phó Vụ trưởng Vụ Thị trường trong nước Lê Việt Nga, một lý do tác động đến giá lợn hơi trong nước tăng cao đó là giá lợn Trung Quốc và Thái Lan tăng gần chạm mốc 80.000 đồng/kg cũng khiến thịt lợn Việt Nam bị ảnh hưởng. “Như vậy, do chi phí đầu vào, giá cả thế giới tăng nên giá thịt lợn của Việt Nam cũng tăng là điều khó tránh khỏi”, bà Lê Việt Nga nêu rõ.

Dưới góc độ doanh nghiệp bán lẻ, Phó Tổng giám đốc Thường trực WinCommerce (đơn vị quản lý hệ thống siêu thị Winmart) Nguyễn Thị Phương cho biết, đơn vị đang theo sát giá xăng dầu để tiến hành đàm phán với nhà cung cấp hàng hóa về việc điều chỉnh giảm giá các mặt hàng theo mức giảm giá xăng dầu.

"Việc thay đổi áp dụng giá xăng theo giai đoạn, nên giá cả thị trường biến động chuỗi cung ứng cần có độ trễ nhất định để điều chỉnh, tức là cần một khoảng thời gian để các ngành nghề, lĩnh vực tính toán lại chi phí áp dụng lên giá cả đầu ra của sản phẩm, hàng hóa", bà Nguyễn Thị Phương nói.

Trong khi đó, Giám đốc siêu thị Co.op Mart Hà Nội Nguyễn Thị Kim Dung cho rằng, siêu thị là nhà bán lẻ đưa hàng hóa đến người tiêu dùng nên giá hàng hóa phụ thuộc vào mức tăng giảm của nhà sản xuất. Việc giá xăng giảm sâu, siêu thị cũng kỳ vọng giá hàng hóa sẽ giảm để người tiêu dùng bớt đi các chi phí. Tuy nhiên thông thường giá sản phẩm đã lên cao, thiết lập mức giá bán mới sẽ rất khó để xuống lại mốc khởi điểm, và nếu giảm giá cũng phải có độ trễ, không thể xuống ngay khi xăng vừa giảm, có khi phải sau 2 - 3 tháng.

Giá hàng hóa phụ thuộc nhiều yếu tố

Giá xăng giảm nhưng nhìn chung, giá hàng hóa thiết yếu chưa có dấu hiệu sẽ giảm theo xăng. Điều này đã khiến không ít người dân, đặc biệt là người lao động thu nhập thấp đến trung bình phải "oằn mình" cho chi tiêu hàng ngày.

Nêu quan điểm về vấn đề này, PGS.TS Đinh Trọng Thịnh, Giảng viên cao cấp Học viện Tài chính cho rằng, mặc dù giá xăng dầu giảm nhưng hàng hóa sẽ phải điều chỉnh giá theo xu hướng giá chung.

Theo ông Thịnh, dù giá xăng dầu giảm liên tiếp 2 kỳ (trong 10 ngày), song cũng rất khó để điều chỉnh giá hàng hóa, chi phí vận chuyển, vận tải xuống theo giá xăng chỉ trong 10 ngày. Bởi trong chi phí sản xuất, xăng dầu chiếm khoảng 3,25% trong tổng chi phí sản xuất của toàn nền kinh tế.

Do đó, giá xăng dầu giảm 2 kỳ vừa qua, chúng ta chưa thể kỳ vọng sẽ có đợt giảm giá hàng hóa tương ứng. Có thể, giá xăng dầu giảm liên tiếp từ 1 – 2 tháng, khi đó mới tác động đến hàng hóa bán ra thị trường.

Đồng thời, nếu các biện pháp quản lý giá được thực hiện chặt chẽ, thì giá cả hàng hóa tăng – giảm sẽ đi theo quy luật của thị trường.

Ở góc độ nhà sản xuất, theo chia sẻ của ông Nguyễn Quốc Anh, Chủ tịch Hội Cao su nhựa Tp.HCM trên báo Pháp luật Tp.HCM, nguyên vật liệu đầu vào cho sản xuất từ đầu năm đến nay tăng 30%-50% tùy mặt hàng. Do nguyên liệu tăng nên thời gian qua, một số công ty nhựa gia dụng đã điều chỉnh tăng giá bán sản phẩm 5%-7%.

Giá xăng dầu mới đây giảm nhưng chưa đủ mạnh để kéo giá thành sản phẩm giảm trở lại, vì trước đây DN dù có điều chỉnh tăng vẫn chưa tính hết vào giá thành. Mặt khác, gần đây mới chỉ có mỗi giá xăng dầu giảm, trong khi mặt bằng giá của các nguyên liệu, chi phí đầu vào, logistics, vận chuyển… vẫn chưa giảm giá.

“Tôi cho rằng giá xăng dầu phải tiếp tục giảm sâu may ra mới lập lại mặt bằng giá bình thường. Hiện giá dầu thế giới đang có xu hướng giảm, hy vọng đây là cơ hội để thời gian tới các ngành sử dụng xăng dầu nhiều như logistics, vận tải… giảm. Khi đó các nhà sản xuất mới tính toán điều chỉnh giảm giá hàng hóa chứ hiện nay chưa thể giảm ngay”, ông Anh chia sẻ.

Theo báo Thanh niên, chuyên gia thương mại Vũ Vinh Phú phân tích với mức giảm gần 7.000 đồng cho mỗi lít xăng, dù chưa đáp ứng được kỳ vọng của doanh nghiệp và người dân, nhưng đây cũng là mức giảm khá mạnh nếu so với tổng số tiền tăng thêm gần 10.000 đồng/lít xăng kể từ đầu năm. Vì vậy, các doanh nghiệp cần xem xét để bắt đầu thực hiện giảm giá hàng hóa, ít nhất cũng phải giảm khoảng 1/3 so với mức tăng trước đây.

Trong đó, có thể giảm đầu tiên là các doanh nghiệp vận tải vì xăng dầu có tác động trực tiếp. Nhưng do đây là nhóm ngành phải công bố kê khai giá nên cần thực hiện thủ tục sớm để từ tháng 8 sẽ áp dụng giá mới. Đối với nhiều hàng hóa khác có thể còn chờ sau khi giá vận chuyển hạ nhiệt thì mới đi theo. Ông Phú cũng lưu ý với nhiều loại hàng hóa thì xăng chỉ chiếm một tỷ lệ nhỏ. Vì vậy giá xăng giảm không đồng nghĩa với việc tất cả hàng hóa khác đều hạ theo.

Hơn nữa, có thể các doanh nghiệ tiếp tục kỳ vọng giá xăng dầu còn tiếp tục đi xuống trong tháng 8, nhất là khi Bộ Tài chính đã đề xuất giảm thuế tiêu thụ đặc biệt và thuế giá trị gia tăng với xăng dầu. Nếu được giảm hai loại thuế nêu trên, giá xăng được kỳ vọng giảm sẽ về còn 22.000 - 23.000 đồng/lít thì khi đó, giá hàng hóa khác chắc chắn sẽ được mạnh tay điều chỉnh hơn.

“Nhà nước chỉ đang kiểm soát hơn 10 mặt hàng nên không can thiệp hết vào thị trường nhưng vẫn cần kiểm soát với những hàng hóa tiêu dùng thiết yếu. Chẳng hạn nếu như mặt hàng nào tăng giá quá cao, bất hợp lý thì cơ quan quản lý thị trường có quyền ra văn bản yêu cầu kiểm tra, kê khai giá. Thậm chí ngay cả Malaysia cũng đưa ra mức trần khi giá thịt gà căng thẳng nhưng chỉ áp dụng có thời hạn. Quan trọng nhất là phải thúc đẩy sản xuất, kết nối cung - cầu, hàng hóa lưu thông dễ dàng để giảm bớt khâu trung gian. Từ đó giảm được chi phí để giá sản phẩm đến tay người tiêu dùng không bị tăng cao”, ông Vũ Vinh Phú chia sẻ thêm.

Đồng quan điểm, chuyên gia kinh tế Đinh Thế Hiển nhận định: giá xăng dầu giảm thì chắc chắn những hàng hóa có tác động trực tiếp phải giảm như cước phí xe chở khách du lịch, xe vận tải dạng hợp đồng. Sau đó, sẽ có những sản phẩm lần lượt được giảm theo tùy theo sự tác động ở mức độ nào của giá xăng dầu.

Bởi với nhiều sản phẩm, xăng dầu chỉ chiếm một phần chi phí trong giá thành. Trong khi đó, giá thành hàng hóa còn phụ thuộc vào các chi phí đầu vào, từ nguyên phụ liệu đến nhân công và cả cung - cầu trên thị trường.

Hiện nay, chuỗi cung ứng hàng hóa, thị trường lao động vẫn chưa hoàn toàn hồi phục như thời điểm trước khi có dịch Covid-19 đã khiến cho mặt bằng giá đều tăng lên cao nên khó giảm đồng loạt. Riêng đối với các loại hàng hóa tiêu dùng thiết yếu, một số sản phẩm khi có dịch đã bị giảm vùng canh tác, chăn nuôi nên hiện nay nhu cầu hồi phục mạnh nhưng nguồn cung chưa tăng kịp, do vậy cũng sẽ khó giảm giá như kỳ vọng.

“Giá xăng dầu giảm trong bối cảnh hiện nay khi Chính phủ vẫn đang điều hành tốt về chính sách vĩ mô, chính sách tiền tệ thì không quá lo về lạm phát cao. Bản thân các DN cũng có nhiều dư địa để kéo giảm giá bán. Nếu trong ngành nghề, lĩnh vực nào mà giá hàng hóa vẫn duy trì mức cao vô lý thì ngoài việc bị người tiêu dùng “tẩy chay”, cơ quan quản lý cũng phải xem lại liệu có việc độc quyền tương đối ở ngành hàng này hay không”, chuyên gia Đinh Thế Hiển chia sẻ thêm.

Tuệ Minh (t/h)