Thủ tục nhiêu khê, hồ sơ chạy lòng vòng, thời gian kéo dài cùng với hàng loạt vướng mắc khác đã khiến các doanh nghiệp (DN) chán nản với việc đầu tư xây dựng các dự án nhà ở xã hội (NƠXH).
Đây cũng là nội dung chính trong buổi giám sát ngày 26-7 về việc thực hiện Luật Nhà ở trên địa bàn TP giai đoạn 2016-2021 của Đoàn đại biểu Quốc hội TP.HCM với Hiệp hội Bất động sản TP.HCM cùng các DN đang đầu tư xây dựng NƠXH trên địa bàn TP.
Một năm hồ sơ chạy lòng vòng, không cơ quan nào trình TP
Dẫn chứng về một dự án đang trong quá trình làm thủ tục pháp lý khá nhọc nhằn với thủ tục hành chính, ông Lê Hữu Nghĩa, Tổng giám đốc Công ty Lê Thành, cho biết một dự án NƠXH thường phải trải qua bốn bước. Nếu nhanh nhất cũng phải mất ba năm mới hoàn thành toàn bộ thủ tục pháp lý.
“Thế nhưng chúng tôi mới chỉ ở bước đầu tiên là chấp thuận chủ trương đầu tư nhưng đã mất ba năm vẫn chưa được giải quyết” - ông Nghĩa nói.
Theo ông Nghĩa, trước đây, một dự án DN phải gửi 11 bộ hồ sơ đến 11 sở, ngành và các cơ quan có liên quan. Tại sở, ngành nào vướng, trả hồ sơ thì DN biết để điều chỉnh, bổ sung theo yêu cầu của sở, ngành đó. Tuy nhiên, sau này khi Sở KH&ĐT được giao là cơ quan một cửa thì tất cả 11 bộ hồ sơ trên đều gửi về cho sở này. Sau đó, sở này sẽ gửi lấy ý kiến của các cơ quan có liên quan.
Trong bốn bước thủ tục làm NƠXH, bước nào cũng đầy những khó khăn. Dẫn chứng ở bước đầu tiên là chấp thuận chủ trương đầu tư, ông Nghĩa thông tin khi hồ sơ của DN gửi đến Sở KH&ĐT, sở này xem xét thấy dự án chưa phù hợp quy hoạch và cần phải điều chỉnh nên chưa thể trình TP.
Khi DN mang hồ sơ qua Sở QH-KT thì nhận được câu trả lời không thể điều chỉnh quy hoạch vì Sở KH&ĐT chưa trình TP. Về quận, huyện thì cũng không thể làm gì khi TP chưa có ý kiến.
“Chạy lên chạy xuống cực khổ cả năm trời mà cũng không biết cơ quan nào sẽ trình TP” - ông Nghĩa nói.
 |
Một dự án nhà ở xã hội cho người lao động có thu nhập thấp thuê của Công ty Lê Thành tại quận Bình Tân, TP.HCM. Ảnh: VIỆT HOA |
Ở một khía cạnh khác, khi làm thủ tục chuyển nhượng đất nông nghiệp, DN này mang hồ sơ đến Sở TN&MT. Sở này tiếp tục có văn bản hỏi quận, huyện xem có phù hợp quy hoạch chưa. Hoàn tất bước này, DN quay về Sở KH&ĐT thì sở này cho rằng chưa có ý kiến đánh giá tác động của Sở GTVT...
“Phải chạy hai, ba vòng như vậy mất một năm trời mà vẫn chưa xong được bước đầu tiên” - ông Nghĩa cho biết.
Mất hai năm vì hai chữ trong quyết định giao đất
Không chỉ dự án chưa xây dựng mà đến các dự án đã hoàn thành, DN vẫn chưa hết khổ. Ông Nghĩa dẫn chứng về việc nộp tiền sử dụng đất. Theo quy định, DN làm NƠXH được miễn tiền sử dụng đất. Tuy nhiên, trong quyết định giao đất luôn thòng theo câu: Miễn tiền sử dụng đất (nếu có). Ông Nghĩa cho rằng chỉ vì hai chữ trong ngoặc đơn này mà DN xử lý thủ tục hành chính lòng vòng mất hai năm.
Cụ thể, sau khi có quyết định giao đất, dù được miễn tiền sử dụng đất nhưng DN cũng phải làm các thủ tục để tính tiền sử dụng đất. Sau khi cơ quan chức năng tính ra số tiền sử dụng đất thì mới ban hành một quyết định là miễn toàn bộ số tiền sử dụng đất này.
“Trong khi đó, nếu ngay từ đầu không ghi hai chữ “nếu có” trong quyết định giao đất thì đã không khiến chúng tôi tốn bao nhiêu thời gian và chi phí” - ông Nghĩa nói.
Đại diện lãnh đạo Tổng công ty Địa ốc Sài Gòn và Công ty Nam Long cũng cho biết hiện nay DN gặp rất nhiều khó khăn, vướng mắc khi làm NƠXH. Thủ tục nhiêu khê, thời gian kéo dài khiến họ nản lòng.
Trong khi đó, ở một số tỉnh, thành như Bình Dương, Vũng Tàu, thời gian giải quyết thủ tục pháp lý chỉ mất khoảng hai năm là hoàn tất.
Theo ông Lê Hoàng Châu, Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản TP, trước đây TP đã ký văn bản quy định về thời hạn trả lời văn bản lấy ý kiến. Theo đó, trong 15 ngày mà cơ quan được hỏi ý kiến không có văn bản phản hồi thì xem như đồng ý. Tuy nhiên, từ đó đến nay không cơ quan nào dám thực hiện như thế mà vẫn… ngồi chờ.
Cần ban hành nghị quyết để gỡ vướng trong khi chờ sửa luật
Theo ông Huỳnh Thanh Khiết, Phó Giám đốc Sở Xây dựng, các vướng mắc của DN hiện nay chủ yếu là xung đột giữa sáu luật: Luật Đất đai; Luật Nhà ở; Luật Xây dựng; Luật Quy hoạch đô thị; Luật Quản lý, sử dụng tài sản công và luật thuế.
“Chúng tôi hiện nay đang gom lại hết tất cả quy định pháp luật để trình TP ra một quy trình cho rõ ràng, minh bạch, nhằm tránh trường hợp là không biết hồ sơ đi đâu, cơ quan nào trình, chừng nào xong” - ông Khiết nói.
Phó giám đốc Sở Xây dựng cũng cho hay Chủ tịch UBND TP Phan Văn Mãi đã thống nhất sẽ ban hành quy trình rút ngắn thời gian để làm các dự án NƠXH. Theo đó, đối với các dự án là đất của DN tự bồi thường giải phóng mặt bằng thì quy trình gồm bốn bước, tương đương khoảng 130 ngày. Đối với dự án có nguồn gốc đất công thì phải qua bảy bước, thời gian giải quyết là hơn 300 ngày.
Ông Khiết cũng kiến nghị để đẩy nhanh tiến độ xây dựng các dự án NƠXH, trong thời gian chờ sửa luật, Quốc hội cần ban hành nghị quyết riêng nhằm giải quyết khó khăn cho các DN.
Cùng với đó, khi nghiên cứu sửa luật, Quốc hội cũng cần nhìn trên góc độ tổng thể, trong mối quan hệ giữa các luật để tạo sự đồng bộ, thống nhất. Tránh trường hợp luật ra sau mâu thuẫn hoặc phủ nhận luật ra trước, gây khó khăn cho địa phương khi triển khai thực hiện.