Ngày 5/7 là ngày cuối cùng ông Jeff Bezos làm việc tại Amazon với tư cách là CEO. Ông thành lập Amazon vào năm 1994 với mục tiêu là công ty bán sách trực tuyến, nhưng đến nay đã trở thành “gã” thương mại điện tử khổng lồ với vốn hóa thị trường đạt 1.700 tỷ USD. Nhờ đó, Jeff Bezos, 57 tuổi, trở thành người giàu nhất thế giới với khối tài sản hơn 200 tỷ USD.

Tại các cuộc phỏng vấn và thư gửi cổ đông hàng năm, Bezos thường xuyên chia sẻ lời khuyên và bài học kinh nghiệm mà ông rút ra được trong gần 27 năm làm CEO của Amazon.

Dưới đây là 5 trong nhiều bài học để đời của ông về sự thành công.

Chấp nhận rủi ro

“Khi bạn nghĩ về những điều sẽ hối tiếc lúc 80 tuổi, chúng hầu như sẽ là những việc bạn đã không làm. Rất hiếm khi bạn hối tiếc về điều gì đó mà bạn đã làm nhưng thất bại hoặc không hiệu quả”, tỷ phú Bezos nói trong một cuộc phỏng vấn năm 2018.

Triết lý đó đã định hình cuộc sống của Bezos ngay cả trước khi ông thành lập Amazon. Khi mới 30 tuổi, ông từng làm việc trên Phố Wall tại quỹ đầu tư D. E. Shaw. Lúc đó, nhận ra tiềm năng về nền kinh tế internet trong tương lai, ông bắt đầu có ý tưởng xây dựng một cửa hàng bán sách trực tuyến. Ông chủ của Bezos đồng tình rằng ý tưởng này rất có tiềm năng nhưng vẫn cố thuyết phục Bezos rằng sẽ ít rủi ro hơn nếu duy trì công việc hiện tại.

“Tôi hình dung bản thân mình lúc 80 tuổi, ngồi nghĩ lại về cuộc đời của mình trong tĩnh lặng. Liệu tôi có hối hận khi rời công ty vào giữa năm và bỏ phần thưởng hàng năm của mình hay không?”, vị tỷ phú nói. Tất nhiên, Bezos đã quyết định thực hiện ý tưởng của mình, thành lập Amazon ngay tại một garage ở ngoại ô Seattle vào mùa hè năm 1994. Trang web đi vào hoạt động một năm sau đó vào ngày 16/7/1995.

“Tôi nghĩ tôi sẽ không hối hận về những gì mình đã cố gắng làm mà lại thất bại. Và tôi cho là tôi sẽ luôn bị ám ảnh nếu quyết định không làm gì cả”, người giàu nhất thế giới nói vào năm 2018. Vì vậy, ông đã chọn con đường kém an toàn hơn là theo đuổi niềm đam mê của mình và cảm thấy tự hào về nó.

Việc tưởng tượng bạn lúc về già 80 tuổi ngồi nghĩ lại về cuộc đời cũng như những lựa chọn mà bạn có thể hối hận cũng tốt cho những quyết định mang tính cá nhân, theo Bezos.

“Tôi không chỉ nói về những thứ liên quan tới kinh doanh. Kiểu như: ‘Tôi yêu người đó nhưng tôi chưa bao giờ nói với cô ấy’, và bạn biết đấy, 50 năm sau đó, bạn sẽ kiểu: ‘Tại sao mình không nói với cô ấy điều đó? Tại sao mình không theo đuổi cô ấy?’. Đó cũng là một điều hối tiếc trong cuộc sống mà bạn sẽ chẳng thấy hạnh phúc gì khi kể lại câu chuyện cuộc đời mình”.

Đưa ra các quyết định phù hợp một cách nhanh chóng

Bezos tin rằng chìa khóa để duy trì một doanh nghiệp sáng tạo là đưa ra các quyết định chất lượng một cách nhanh chóng.

Trong thư gửi cổ đông của Amazon vào năm 2015, ông từng viết về tầm quan trọng của tốc độ và phẩm chất nhanh nhẹn trong việc biến Amazon trở thành một công ty lớn đồng thời là một cỗ máy phát minh. Hầu hết quyết định ông đưa ra đều không thể đảo ngược, nhưng một số thì không, ông thừa nhận.

“Hầu hết quyết định đều có thể thay đổi, đảo ngược, chúng là cánh cửa hai chiều. Trong những trường hợp đó, khi bạn đưa ra quyết định không tối ưu, bạn sẽ không phải sống với hậu quả đó lâu. Bạn có thể mở cửa lại và quay trở ra”, Bezos cho hay.

Tuy nhiên, những loại quyết định đó nên được đưa ra một cách nhanh chóng. Những nhân sự hoặc doanh nghiệp dành quá nhiều thời gian để cân nhắc về việc có nên đảo ngược quyết định hay không có nguy cơ bị đánh giá là chậm chạp, không biết lường trước rủi ro…, theo cựu CEO của Amazon.

“Tất cả quyết định tốt nhất của tôi trong kinh doanh và đời sống đều được đưa ra bằng cả tâm huyết, trực giác và sự can đảm, chứ không phải bằng phân tích”, vị tỷ phú nói trong một cuộc phỏng vấn tại Câu lạc bộ Kinh tế Washington vào năm 2018.

Tìm ra niềm đam mê của bản thân

Tìm ra niềm đam mê của bản thân trong cuộc sống là mấu chốt trong lời khuyên mà Bezos thường đưa ra cho các nhân viên trẻ cũng như 4 người con của mình, vị tỷ phú nói tại Diễn đàn Lãnh đạo năm 2018. Nói cách khác, ông tin rằng tìm cách tạo dựng sự nghiệp từ đam mê mới là thứ mang lại thành công thực sự và rằng ai cũng có đam mê.

“Nếu bạn không chọn đam mê của mình thì đam mê của bạn sẽ chọn bạn. Tất cả chúng ta đều có những niềm đam mê nhất định và người may mắn là người có thể theo đuổi những thứ đó”, ông nói.

Mặc dù Bezos cho biết bản thân đã theo đuổi đam mê của mình khi quyết định thành lập Amazon, song những năm gần đây, người giàu nhất thế giới thừa nhận rằng đam mê thực sự của cả đời ông là vũ trụ. “Khi tôi mới 5 tuổi, cũng là thời điểm Neil Armstrong đặt chân lên Mặt trăng, tôi bắt đầu có đam mê với vũ trụ, tên lửa, động cơ tên lửa và du hành vũ trụ”, ông nói vào năm 2019.

Ông đã chi hàng tỷ USD cho công ty vũ trụ của mình, Blue Origin. Một trong những điều đầu tiên ông sẽ làm sau khi từ chức giám đốc điều hành Amazon là trở thành hành khách trong chuyến bay đầu tiên của Blue Origin vào ngày 20/7 cùng em trai.

Chấp nhận đi đường vòng

Trong thư gửi cổ đông Amazon năm 2018, Bezos có viết một phần với tiêu đề “Trực giác, sự tò mò và sức mạnh của việc đi đường vòng”. Trong phần này, cựu CEO của Amazon viết về tầm quan trọng của việc dành thời gian để khám phá tính hiếu kỳ của bản thân nhằm đưa ra các giải pháp mới và sáng tạo cho mọi thách thức.

Hoạt động kinh doanh của Amazon có thể phụ thuộc vào tính hiệu quả, với việc khách hàng đặt mua hầu hết sản phẩm và kỳ vọng hàng sẽ được giao đến tận nơi trong vòng vài ngày hoặc ít hơn. Tuy nhiên, Bezos tin rằng cần phải có một chút không hiệu quả để thành công. Trong thư, ông gọi điều này là hành động đi đường vòng, tức là khám phá và thử nghiệm thứ mới ngay cả khi điều đó có nghĩa là đi một con đường vòng để tìm ra giải pháp.

“Đi đường vòng trong kinh doanh không phải là phương pháp hiệu quả nhưng nó cũng không phải là điều ngẫu nhiên. Nó được chi phối bởi linh cảm, bản lĩnh, trực giác, sự tò mò và được kích thích bởi niềm tin sâu sắc rằng phần thưởng sau cùng đủ lớn”, ông viết.

Theo Bezos, một trong những bài học mà ông học được khi xây dựng Amazon là thành công có thể đến thông qua sự lặp đi lặp lại: phát minh, khởi động, phát minh lại, bắt đầu lại... “Con đường dẫn đến thành công không gì khác ngoài con đường thẳng”.

Đừng đánh mất sự khác biệt

Tháng 4, trong lá thư cuối cùng gửi cổ đông với tư cách là CEO của Amazon, ông Bezos viết về tầm quan trọng của việc giữ tính độc đáo của bản thân.

“Chúng ta đều biết rằng sự khác biệt, hay độc đáo, là thứ rất có giá trị. Chúng ta đều được dạy để là chính mình. Điều tôi thực sự muốn các bạn làm được là hãy chấp nhận và phải thực tế về việc bản thân bạn cần bao nhiều năng lượng để duy trì sự khác biệt đó. Thế giới muốn bạn bình thường theo một nghìn cách khác nhau… Nhưng đừng để điều đó xảy ra”.

Ông cho rằng cần phải liên tục làm việc chăm chỉ để duy trì sự khác biệt của mỗi người. “Điều đó rất đáng giá”.

Ông Bezos viết: “Ngày xưa, mọi người thường dùng câu nói: ‘Mọi nỗi đau sẽ dừng lại ngay khi bạn cho phép sự khác biệt của mình được tỏa sáng’ để khuyên ai đó hãy là chính mình. Câu nói đó thực ra dễ gây hiểu lầm. Là chính mình là một điều đáng giá, nhưng đừng hy vọng đó là việc dễ dàng hay miễn phí”.

Thạch Lam