Cần làm gì để 'thông hành Covid-19' không hành dân?

Song Nghi

(KTSG Online) - Với tinh thần sống chung với virus SARS-CoV-2 gây đại dịch Covid-19, ngay từ bây giờ cần tính đến việc quản lý thuận tiện, tránh phiền hà cho người dân và chống được tình trạng gian lận cấp giấy xác nhận âm tính với virus SARS-CoV-2 mà không xét nghiệm^(*) đã xảy ra gần đây.

Với mức độ bùng phát dịch Covid-19 hiện nay, việc yêu cầu giấy xét nghiệm âm tính đối với virus SARS-CoV-2 khi đi qua ranh giới các tỉnh là việc khó tránh khỏi. Giấy này trên thực tế đã trở thành một loại "giấy thông hành Covid-19" bắt buộc phải có khi đi lại.

Trong mấy ngày qua, người dân ra vào cửa ngõ TPHCM đến các tỉnh miền Đông, miền Tây Nam bộ và ngược lại đều bị kiểm tra y tế, yêu cầu phải có giấy xét nghiệm âm tính trong vòng 3 ngày. Rất nhiều người không có giấy này buộc phải quay đầu xe trở về, có người phải đến làm xét nghiệm ở các bệnh viện gần đó với giá cao. Chỉ có một số ít nơi có cách làm linh hoạt, giúp người dân thuận tiên hơn như tỉnh Bến Tre. Để tránh tình trạng người dân phải trở về vì không có sẵn loại "giấy thông hành" này, Bến Tre đã cho mở hai điểm test nhanh Covid-19 tại chỗ để đáp ứng nhu cầu của người dân^(**).

Cũng có tỉnh như Đắk Lắk hỗ trợ tài xế xét nghiệm miễn phí nhưng hệ thống quá tải, có người phải chờ từ 3 giờ sáng mà vẫn không được xét nghiệm vì hết số lượng test quy định trong ngày^(***).

Việc kiểm tra giấy xét nghiệm thủ công nên dẫn đến ùn tắc giao thông nghiêm trọng. Trưa hôm 8-7, khi tỉnh Tiền Giang bắt đầu lập trạm kiểm tra, ngay lập tức xảy ra kẹt xe dài hơn 5 km trên cao tốc hướng từ TPHCM về Tiền Giang, cuối cùng chính quyền buộc phải xả trạm tạm thời cho xe qua vì không kiểm soát được tình hình^(****).

Với khả năng dịch Covid-19 vẫn còn có nguy cơ bùng lên thêm các đợt khác và còn kéo dài, vấn đề xây dựng một hệ thống quản lý "giấy thông hành Covid-19" điện tử với dữ liệu toàn quốc cần đặt ra như một ưu tiên hàng đầu.

Ngoài việc giúp cơ quan chức năng quản lý thuận tiện, "giấy thông hành Covid-19" điện tử còn giúp làm giảm phiền hà cho người dân, tạo thuận lợi cho doanh nghiệp.

Cho đến thời điểm hiện tại, Bộ Y tế chỉ mới ban hành một quy chuẩn là chi phí xét nghiệm nhanh mà thôi, các quy chuẩn khác vẫn chưa có. Vì vậy, việc cần làm sớm là ban hành một quy chuẩn về yêu cầu xét nghiệm Covid-19 để áp dụng thống nhất trên toàn quốc: Trường hợp nào chấp nhận giấy xét nghiệm nhanh và khi nào phải yêu cầu có giấy xét nghiệm Realtime RT-PCR? Thời hạn có giá trị của mỗi loại giấy xét nghiệm là mấy ngày? Chi phí từng loại xét nghiệm tối đa là bao nhiêu tiền?

Ghi nhận từ thông tin báo chí trong tuần qua cho thấy, việc quy định này mỗi tỉnh áp dụng mỗi kiểu gây khó cho người dân. Đơn cử như tỉnh Bến Tre chấp nhận giấy xét nghiệm nhanh nhưng tỉnh láng giềng Tiền Giang lại khăng khăng chỉ chấp nhận người có giấy xét nghiệm Realtime RT-PCR.

Sau khi đã có bộ quy chuẩn thống nhất toàn quốc về "giấy thông hành Covid-19", quan trọng nhất là cần xây dựng ngay hệ thống ghi nhận và quản lý số liệu tập trung về việc tiến hành test và cấp chứng nhận qua hình thức điện tử. Với hệ thống này, toàn bộ các điểm xét nghiệm Covid-19 trên toàn quốc đều phải kết nối để chuyển dữ liệu về một đầu mối. Từ kết quả xét nghiệm, hệ thống sẽ cấp ra "giấy thông hành Covid-19" điện tử dưới dạng QR Code.

Hệ thống quản lý tập trung này còn giúp ngăn chặn được tình trạng không xét nghiệm vẫn cấp giấy xác nhận âm tính giả đã xảy ra gần đây vì dữ liệu cập nhật có thể hậu kiểm nên không thể làm lén như đối với phiếu in giấy.

Về phía mình, người dân cần tải ứng dụng (app) để cài và khai báo thông tin cá nhân tương tự như mô hình khai báo y tế điện tử toàn quốc đã phổ biến với các ứng dụng Bluezone, Ncovi... Sau khi xét nghiệm xong và có kết quả âm tính thì nơi xét nghiệm sẽ cập nhật lên hệ thống dữ liệu quốc gia và người dùng sẽ có QR Code kết quả trong ứng dụng. Khi qua chốt kiểm soát, người kiểm tra chỉ mất vài giây để quét QR Code kiểm tra "giấy thông hành Covid-19" điện tử, giảm được phiền hà và ùn tắc giao thông như cách làm thủ công hiện nay.

Ứng dụng này còn phải cung cấp thêm nhiều tiện ích khác cho người sử dụng như hiện thông báo nhắc nhở 24 giờ trước khi giấy xét nghiệm hết hạn sử dụng, hiển thị các địa điểm xét nghiệm chung quanh kèm theo các thông tin bổ sung như xét nghiệm thu phí hay miễn phí, giờ mở cửa, đặt lịch hẹn, bản đồ chỉ đường đi, có bãi đậu xe ô tô hay không...

Người dùng ứng dụng có thể kiểm tra trước trên lộ trình dự kiến có bao nhiêu trạm kiểm soát y tế và mỗi trạm yêu cầu loại xét nghiệm nào (xét nghiệm nhanh hay Realtime RT-PCR) để chuẩn bị tốt hơn.

Một hệ thống cấp "giấy thông hành Covid-19" điện tử như vậy sẽ giúp tiết kiệm được rất nhiều thời gian, tiền bạc và công sức của cả nhân viên nhà nước lẫn người dân và việc xây dựng hoàn toàn trong khả năng các công ty đã triển khai hệ thống khai báo y tế điện tử của Việt Nam. 

-----------------

(*) https://tuoitre.vn/khong-di-test-van-duoc-cap-giay-xet-nghiem-am-tinh-voi-covid-19-duoc-di-khap-noi-2021070911334794.htm
(**) https://tuoitre.vn/rong-ran-vat-va-voi-giay-thong-hanh-xet-nghiem-am-tinh-20210710204242582.htm

(***) https://tienphong.vn/di-xet-nghiem-tu-3h-sang-tai-xe-khoc-rong-vi-khong-lam-duoc-giay-thong-hanh-post1354233.tpo

(****) https://thanhnien.vn/thoi-su/tien-giang-khong-co-giay-xet-nghiem-am-tinh-covid-19-hang-nghin-xe-dung-banh-tren-cao-toc-1411051.html