Trong suốt 2 thập niên gần đây, các công ty công nghệ Trung Quốc đã đổ xô đến thị trường chứng khoán Mỹ.

Họ cảm thấy hấp dẫn với môi trường pháp lý thông thoáng hơn và nguồn vốn dồi dào từ phía các nhà đầu tư quốc tế ở đây. Giờ đây, tâm lý lạc quan đằng sau hàng trăm doanh nghiệp có giá trị 2 nghìn tỷ USD dường như đã giảm dần.

Theo Bloomberg, thông báo của Bắc Kinh vào ngày 10/7/2021 rằng tất cả các doanh nghiệp đang cố gắng niêm yết cổ phiếu ở nước khác sẽ cần phải nộp hồ sơ xin phép với một cơ quan quản lý an ninh mạng Trung Quốc có thể coi như vật cản quan trọng với ý định IPO tại Mỹ của nhiều doanh nghiệp Trung Quốc, theo các chuyên gia ngành lâu năm.

Giáo sư tại trưởng quản lý Guanghua thuộc đại học Peking ở Bắc Kinh, ông Paul Gillis, khẳng định: "Có thể sẽ không có doanh nghiệp Trung Quốc nào niêm yết cổ phiếu tại Mỹ trong vòng từ 5 đến 10 năm tới, ngoại trừ một số doanh nghiệp lớn với các đợt niêm yết cổ phiếu thứ cấp".

Quyết định cứng rắn mới nhất của Bắc Kinh được cho là có nguyên nhân từ việc công ty sở hữu ứng dụng gọi xe Didi Global đã quyết tâm niêm yết cổ phiếu tại New York bất chấp phản đối từ cơ quan quản lý. Động thái mới từ phía Bắc Kinh không khỏi khiến cho các thị trường choáng váng. Chỉ số cổ phiếu của các doanh nghiệp Trung Quốc niêm yết tại Mỹ đã giảm khoảng 30% so với mức đỉnh gần đây.

Đối với nhà đầu tư vào những doanh nghiệp còn chưa niêm yết cổ phiếu, hiện đang xuất hiện tâm lý lo lắng ngày một lớn dần về việc khi nào họ sẽ nhận lại được tiền của mình. Nhiều tổ chức tài chính phố Wall hiện đang chuẩn bị sẵn sàng cho khả năng phí bảo lãnh sẽ giảm đi đáng kể, cùng lúc đó, Hồng Kông dự kiến sẽ hưởng lợi bởi doanh nghiệp Trung Quốc sẽ cần đến lựa chọn thay thế an toàn hơn về chính trị để chào bán cổ phiếu.

Các thị trường Mỹ có tầm quan trọng không nhỏ với doanh nghiệp Trung Quốc. Làn sóng niêm yết đầu tiên của doanh nghiệp Trung Quốc tại Mỹ bắt đầu từ năm 1999. Từ đó đến nay, hơn 400 doanh nghiệp Trung Quốc đã lựa chọn sàn Mỹ để niêm yết cổ phiếu, họ đã huy động về hơn 100 tỷ USD. Trong số các doanh nghiệp Trung Quốc đại lục chào bán cổ phiếu tại Mỹ, nổi bật nhất phải kể đến các doanh nghiệp ngành công nghệ. Cổ phiếu của nhóm các doanh nghiệp này sau này được hưởng lợi từ một trong những đợt tăng giá mạnh nhất trong lịch sử thị trường chứng khoán Mỹ.

Công ty quản lý trang web trụ sở tại Hồng Kông có tên China.com Corp đã khởi đầu xu thế này sau khi công ty niêm yết cổ phiếu trên sàn Nasdaq vào năm 1999 trong thời kỳ bong bóng dotcom. Cổ phiếu công ty đã tăng ngay 236% ngay khi chào sàn, nhờ vậy làm giàu cho những nhà sáng lập doanh nghiệp này. Vụ IPO này cũng giúp cho nhiều doanh nghiệp Trung Quốc nhìn thấy con đường gọi vốn ngoại.

Không giống các doanh nghiệp tại Hồng Kông không phải chịu quá nhiều quy định ràng buộc về gọi vốn, các doanh nghiệp Trung Quốc đại lục đương đầu với nhiều khó khăn hơn. Tỷ lệ sở hữu của nhà đầu tư nước ngoài, đặc biệt trong ngành Internet vốn được cho là nhạy cảm, bị hạn chế, trong khi đó việc niêm yết cổ phiếu ở nươc ngoài cũng cần đến sự cấp phép của nhà chức trách địa phương.

Chính phủ Trung Quốc trong nhiều năm đã cố gắng hiện đại khóa thị trường chứng khoán nước này. Thị trường chứng khoán Trung Quốc mới được mở cửa vào năm 1990, thị trường chứng khoán Trung Quốc từng bị đóng cửa 40 năm trước do một số lý do chính trị. Năm 2009, Trung Quốc cũng chính thức đưa vào hoạt động sản ChiNext tại Thâm Quyến. Dưới thời Chủ tịch Tập Cận Bình, doanh nghiệp Trung Quốc đã được tạo điều kiện để phát triển nhiều hơn tại các thị trường nước ngoài, trong đó có việc tăng cường kết nối với thị trường Hồng Kông. Năm 2019, Trung Quốc công bố sàn Star, điều này được coi như bước đột phá.

Nhật Đăng