Hãng dược Nhật Bản trên đường đua cùng 'ông lớn' của Mỹ về thuốc trị Covid-19

Chánh Tài

(KTSG Online) - Hãng dược Shionogi, có trụ sở ở Osaka (Nhật Bản), đang tiến hành thử nghiệm thuốc điều trị Covid-19 dạng uống ở người với liều dùng 1 viên/ngày để chạy đua tìm ra liệu pháp ứng phó bệnh dịch này với 2 “ông lớn” dược phẩm của Mỹ, Pfizer và Merck.

Các nhà khoa học của hãng dược Shionogi đang tiến hành thử nghiệm thuốc điều trị Covid-19 dạng uống ở người với liều dùng 1 viên/ngày. Ảnh: Nikkei Asian Review

Shionogi cho biết đang giám sát các tác dụng phụ trong quá trình thử nghiệm thuốc này. Tuy nhiên, Shionogi vẫn chậm hơn nhiều tháng so với Pfizer và Merck trong cuộc đua phát triển thuốc điều trị Covid-19 vì hai hãng dược phẩm của Mỹ đã bắt đầu các cuộc thử nghiệm giai đoạn cuối.

Pfizer cho biết thuốc trị Covid-19 của hãng này với liều dùng 2 viên/ngày có thể sẵn sàng tung ra thị trường sớm nhất là trong năm nay. Pfitzer đang chuẩn bị tuyển dụng hơn 2.000 bệnh nhân để tham gia cuộc thử nghiệm thuốc ức chế virus SARS-CoV-2 có tên PF-07321332, sử dụng kết hợp với thuốc Ritonavir, có tác dụng ngăn cản sự tạo thành các protein và enzym cơ bản của virus.

Hãng dược Merck cũng tuyên bố các cuộc thử nghiệm cho thấy thuốc trị Covid-19 của hãng này, có tên gọi molnupiravir, đã thành công trong việc giảm tải lượng virus ở bệnh nhân Covid-19 có thể làm giảm nguy cơ nhập viện.

Cả 3 hãng dược trên đều hướng đến mục tiêu lấp một trong những lỗ hỗng lớn nhất trong cuộc chiến chống đại dịch Covid-19. Các cuộc nghiên cứu cho thấy vaccine Covid-19 hiện nay của phương Tây vẫn có hiệu quả ngăn chặn các triệu chứng nghiêm trọng gây ra bởi các biến thể của virus Covid-19 bao gồm biến thể Delta. Nhưng nhiều người dân không muốn tiêm vaccine Covid-19 và nhiều người vẫn nhiễm bệnh dù đã được tiêm vaccine.

Các liệu pháp điều trị Covid-19 hiện tại bao gồm thuốc tiêm remdesivir của hãng công nghệ sinh học Gilead Sciences nói chung phải được tiêm tại bệnh viện và có hiệu quả ở mức hạn chế. Các loại thuốc khác có thể được cung cấp trong bệnh viện bao gồm thuốc kháng thể đơn dòng, chẳng hạn như thuốc tiêm ronapreve do Regeneron Pharmaceuticals sản xuất và thuốc trị viêm dexamethasone.

Các hãng dược đang tìm cách phát triển một loại thuốc viên mà những người có kết quả xét nghiệm Covid-19 dương tính có thể uống tại nhà khi các triệu chứng còn nhẹ. Những loại thuốc như vậy đang có sẵn đối với bệnh cúm mùa bao gồm thuốc tamiflu của hãng dược Roche và thuốc xofluza của Shionogi.

Tiến sĩ Isao Teshirogi, Giám đốc điều hành Shionogi, cho biết: “Mục tiêu của chúng tôi là phát triển một hợp chất uống rất an toàn, như tamiflu hay xofluza”. Ông cho biết thuốc của Shionogi hướng đến mục tiêu trung hòa virus SARS-CoV-2 trong vòng 5 ngày sau khi bệnh nhân uống. Ông nói một cuộc thử nghiệm với quy mô lớn hơn để so sánh hiệu quả của loại thuốc này với giả dược ở bệnh nhân Covid-19 có thể được triển khai ở Nhật Bản vào cuối năm nay.

Tỷ lệ thất bại trong các thử nghiệm thuốc nói chung là khá cao. Bất kỳ tác dụng phụ nào, thậm chí là tương đối nhẹ như buồn nôn, có thể làm khiến một ứng cử viên thuốc điều trị Covid-19 trở nên không thực tế để sử dụng tại nhà. Các nhà nghiên cứu cho biết vẫn chưa rõ việc liệu giảm tải lượng virus SARS-CoV-2 ở bệnh nhân có giúp giảm các biến chứng nghiêm trọng khiến người bệnh phải nhập viện hay không.

Thuốc trị Covid-19 của Pfizer và Shionogi hạn chế nhiễm trùng bằng cách ức chế một loại enzyme, có tên gọi protease, mà virus SARS-CoV-2 cần để tự nhân lên bên trong tế bào người. Các chất ức chế protease được sử dụng rộng rãi để chống lại các virus khác bao gồm cả HIV, virus gây bệnh AIDS.Tiến sĩ Teshirogi tiết lộ nghiên cứu ban đầu cho thấy virus SARS-CoV-2 không thể dễ dàng đột biến để tránh tác dụng của thuốc trị Covid-19 của công ty ông.

Hồi tháng 4,  Merck cho biết thuốc molnupiravir, vốn được nghiên cứu nhiều năm trước như một liệu pháp điều trị Ebola, đã thành công trong việc giảm tải lượng virus SARS-CoV-2 ở bệnh nhân Covid-19 và có thể làm giảm nguy cơ nhập viện. Các nghiên cứu của Merck với quy mô lớn hơn đang được tiến hành, tập trung vào những bệnh nhân đã được chẩn đoán dươnh tính với Covid-19 trong 5 ngày trước đó và có các yếu tố rủi ro dẫn đến các triệu chứng nghiêm trọng.

Merck đã ký thỏa thuận với chính phủ Mỹ để cung cấp 1,7 triệu liệu trình thuốc molnupiravir với giá 1,2 tỉ đô la nếu loại thuốc này được Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Mỹ (FDA) cấp phép sử dụng. Điều đó cho thấy mức giá cho một liệu trình thuốc molnupiravir là khoảng 700 đô la cho một bệnh nhân.

Tiến sĩ Teshirogi cho biết Shionogi không có kế hoạch giới hạn các cuộc thử nghiệm thuốc trị Covid-19 của mình đối với những bệnh nhân được chẩn đoán nhiễm Covid-19 gần đây. Nếu loại thuốc này có triển vọng, Shionogi có thể sẽ hợp tác với một công ty dược phẩm lớn khác của nước ngoài để tiếp thị nó trên toàn thế giới, Teshirogi cho hay.

Đó là những gì Shionogi đã làm cách đây hai thập kỷ trong cuộc cạnh tranh với hai hãng dược khổng lồ Merck và Pfizer để quảng bá thuốc điều trị rối loạn mỡ máu. Thuốc Lipitor của Pfizer và thuốc Zocor của Merck thống trị thị trường thuốc điều trị rối loạn mỡ máu cho đến khi các nhà khoa học của Shionogi nghiên cứu ra loại thuốc thay thế, có tên gọi Crestor và cấp phép AstraZeneca để tiếp thị thuốc này toàn cầu.

Thuốc Crestor cuối cùng đã chiếm một phần đáng kể trên thị trường bất chấp một số lo ngại về các tác dụng phụ như đau cơ và trong một số trường hợp hiếm hoi là suy giảm nhận thức.

Theo Wall Street Journal