Xuất khẩu thủy sản "giảm tốc"
Theo Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu thủy sản Việt Nam (VASEP), tháng 7/2022, xuất khẩu thủy sản tiếp tục chững lại với kim ngạch 970 triệu USD, tăng 14% so với cùng kỳ năm 2021 và giảm 4% so với tháng 6/2022.
Cụ thể, trong tháng 6, xuất khẩu mặt hàng chủ lực số 1 là tôm đã giảm 1% so với cùng kỳ năm trước. Sang tháng 7, xuất khẩu tôm tiếp tục giảm gần 13% khi đạt 385 triệu USD. Lũy kế 7 tháng đầu năm 2022, xuất khẩu tôm đạt 2,65 tỷ USD, tăng 22% so với cùng kỳ năm ngoái.
Sản xuất tôm trong nước và nhu cầu tôm thế giới được dự báo là không khả quan trong nửa cuối năm. Nguồn cung tôm của các nước sản xuất tăng mạnh, lượng nhập khẩu của các thị trường chính như Mỹ, EU tăng trong nửa đầu năm dẫn đến lượng tồn kho tăng, và nhu cầu chững lại trong nửa cuối năm.
Trong khi đó, sản xuất tôm trong nước đang gặp khó khăn do thời tiết và các chi phí quá cao, nên tôm nguyên liệu tiếp tục thiếu hụt trong nửa cuối năm.
Xuất khẩu cá tra cũng tăng trưởng chậm lại trong quý 2 và tháng 7 đạt 197 triệu USD, tăng 56%. Tổng 7 tháng đầu năm 2022, xuất khẩu cá tra đạt trên 1,6 tỷ USD, tăng 79% so với cùng kỳ 2021.
Trước tác động của lạm phát giá và xu hướng tăng giá xuất khẩu của các nước nên nhu cầu nhập khẩu của các thị trường cũng có những thay đổi phù hợp. Cá tra cũng là một mặt hàng có lợi thế khi lạm phát lên quá cao ở nhiều thị trường, người tiêu dùng sẽ thắt chặt chi tiêu, chuyển hướng sang các sản phẩm có giá phù hợp như cá tra phile đông lạnh hoặc chả cá, surimi, cũng như một số sản phẩm đông lạnh khác…
Đối với xuất khẩu cá ngừ, cá biển khác và mực, bạch tuộc vẫn giữ được tăng trưởng từ 37-44% trong tháng 7. Trong 7 tháng đầu năm, xuất khẩu cá ngừ đạt 641 triệu USD (tăng 53%); xuất khẩu mực, bạch tuộc đạt 417 triệu USD (tăng 31%); cá biển khác đạt trên 1,1 tỷ USD (tăng 16%).
Chỉ ra nguyên nhân khiến xuất khẩu thủy sản giảm tốc từ tháng 5 đến nay, bà Lê Hằng, Phó giám đốc Trung tâm Đào tạo và Xúc tiến thương mại VASEP cho biết, thời tiết bất lợi, mưa sớm hơn so với mọi năm làm ảnh hưởng đến sản lượng thủy sản, gây ra dịch bệnh trên tôm nuôi, khiến sản lượng tôm giảm, đồng thời nguồn hàng dự trữ từ năm ngoái cũng đã cạn dần.
Dù sự suy giảm trên chưa ảnh hưởng đến xuất khẩu của cả nước trong 7 tháng, nhưng nếu không chặn được đà giảm, sẽ kéo giảm tốc độ tăng trưởng của những tháng tới. Khan hiếm nguyên liệu tôm và hải sản sẽ tiếp tục chi phối đến kết quả xuất khẩu trong quý 3. Do vậy, quý 3 sẽ tăng trưởng chậm hơn so với quý 2 và quý 1, ước đạt khoảng 3 tỷ USD.
Doanh nghiệp thủy sản chờ mùa lễ hội
Các công ty thủy sản cho biết tồn kho tại các thị trường xuất khẩu, đặc biệt là Mỹ đã đạt mức cao, do khối lượng nhập khẩu cao trong khoảng thời gian từ tháng 1 - 5 vừa qua. Cùng với việc vào mùa xuất khẩu thủy sản thấp điểm, dự kiến tăng trưởng xuất khẩu sẽ giảm tốc trong quý III.
Ở góc độ phân tích với doanh nghiệp xuất khẩu tôm, chuyên gia Công ty Chứng khoán SSI cho rằng, giá bán bình quân của tôm thẻ chân trắng Việt Nam hiện đã cao hơn Ấn Độ và Ecuador tại thị trường Hoa Kỳ, nên các doanh nghiệp xuất khẩu khó có thể giữ giá bán bình quân của tôm cao như mức giá trong nửa đầu năm 2022.
Theo SSI, điều này có thể sẽ ảnh hưởng đến tỷ suất lợi nhuận gộp của các doanh nghiệp chế biến tôm vốn lấy thị trường Mỹ là thị trường xuất khẩu chính, do giá tôm nguyên liệu dự kiến sẽ cao hơn trong nửa cuối năm 2022 do nguồn cung thiếu hụt vì dịch bệnh bùng phát.
Về thị trường xuất khẩu cá tra, chuyên gia của Công ty Chứng khoán Rồng Việt (VDSC) cho rằng, xuất khẩu trong quý III sẽ chậm lại so với quý II trước khi phục hồi vào quý IV.
Tháng 7, xuất khẩu sang thị trường Mỹ sẽ giảm đáng kể về lượng trong khi giá bán vẫn ở mức cao do lạm phát lương thực toàn cầu cao. Tuy nhiên, thị trường Trung Quốc có thể hồi phục do gỡ bỏ chính sách tạm ngừng nhập khẩu đối với thực phẩm đông lạnh nhiễm Covid-19. Nhu cầu cá tra ở Trung Quốc đang dồi dào sau hai năm giảm nhập khẩu.
VDSC kỳ vọng sự gia tăng xuất khẩu vào thị trường này có thể bù đắp một phần cho sự sụt giảm của thị trường Mỹ và các công ty có thị trường xuất khẩu chính sang Trung Quốc có thể được hưởng lợi.
Dù vậy, giới phân tích cho rằng, nhu cầu mặt hàng thủy sản sẽ tăng nhanh trong tháng 9, ngay trước kỳ nghỉ lễ từ tháng 11 đến tháng 12 để chuẩn bị cho mùa lễ hội, song khó có thể trở lại mức đỉnh trong những tháng đầu năm.
Như Công ty Vĩnh Hoàn có các đơn đặt hàng để sản xuất đến hết quý III và các đơn đặt hàng quý IV với giá bán bình quân dự kiến sẽ ngang bằng với quý II. Hiện doanh nghiệp này đang tập trung vào chiến lược mở rộng cơ sở khách hàng tại Trung Quốc khi cố gắng thâm nhập vào phân khúc cao cấp vốn có giá cả ít biến động.
Doanh nghiệp có thể hưởng lợi từ quy định mới về kiểm dịch động vật, sản phẩm động vật thủy sản
Song song đó, doanh nghiệp thuỷ sản có thể hưởng lợi từ thông tin Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn vừa ban hành Thông tư 06/2022/TT-BNNPTNT về việc sửa đổi, bổ sung một số điều của các Thông tư quy định về kiểm dịch động vật, sản phẩm động vật thủy sản. Theo đó, sản phẩm động vật thủy sản nhập khẩu làm nguyên liệu để gia công xuất khẩu, sản xuất xuất khẩu được miễn kiểm dịch.
Đại diện VASEP đánh giá, Thông tư 06/2022/TT-BNNPTNT thực sự tháo gỡ một gánh nặng về thủ tục cho doanh nghiệp thuỷ sản, tạo điều kiện cho doanh nghiệp nhập khẩu nguyên liệu để gia công, sản xuất xuất khẩu trong bối cảnh nguồn nguyên liệu trong nước không ổn định và thiếu hụt theo mùa vụ, gặp khó khăn vì thời tiết và các chi phí quá cao.
Đối diện với thị trường nguyên liệu, Công ty Đầu tư và Phát triển đa quốc gia I.D.I chuẩn bị khởi công xây dựng nhà máy chế biến số 3, nâng tổng công suất chế biến từ 450 tấn nguyên liệu/ngày lên mức 900 tấn/ngày để đảm bảo nhu cầu sản xuất và tăng giai đoạn 2023 - 2025.
Công ty Chứng khoán Mirae Asset Việt Nam ước tính nếu nhà máy thủy sản số 3 được vận hành đầu năm 2023, IDI sẽ cần khoảng 164.000 tấn cá nguyên liệu cho cả năm và sản lượng thành phẩm ước tính đạt 93.800 tấn, tăng 65% so với sản lượng ước tính năm 2022.
Trước đó, các doanh nghiệp trên báo lãi quý II tăng gấp nhiều lần cùng kỳ năm ngoái. Công ty Đầu tư và Phát triển đa quốc gia I.D.I công bố báo cáo tài chính công ty mẹ với doanh thu thuần 1.578 tỷ đồng, tăng 41%; lợi nhuận gộp đạt 378 tỷ đồng, gấp 3,5 lần cùng kỳ năm trước. Doanh nghiệp lý giải doanh thu tăng nhờ doanh số bán hàng và giá bán cùng tăng. Biên lợi nhuận cải thiện từ 9,7% lên 24% nhờ doanh nghiệp chủ động được nguồn nguyên liệu giá tốt và giá cá xuất khẩu trên thị trường tăng cao.
Công ty Vĩnh Hoàn cũng ghi nhận doanh thu hợp nhất quý II đạt 4.226 tỷ đồng, tăng 80,4%; lãi ròng 784 tỷ đồng, gấp 3 lần cùng kỳ năm trước và thiết lập kỷ lục mới. Theo doanh nghiệp, sản lượng và giá bán đều tăng là động lực giúp lợi nhuận tăng cao. Hầu hết các thị trường xuất khẩu chính của Vĩnh Hoàn đều phục hồi tốt trong nửa đầu năm, đặc biệt là thị trường Mỹ.
Thực phẩm Sao Ta - đơn vị thành viên Công ty Tập đoàn PAN cũng báo lãi sau thuế 118,4 tỷ đồng, tăng 44,5% so với cùng kỳ năm ngoái. Lợi nhuận sau thuế cổ đông công ty mẹ là 114 tỷ đồng, tăng 50,4%. Đây là mức lợi nhuận cao nhất trong một quý của doanh nghiệp. Theo lý giải của doanh nghiệp này, lãi ròng quý này tăng chủ yếu nhờ thu hoạch dứt điểm tôm tự nuôi vụ đầu tiên năm nay, làm giá vốn giảm.
Đóng cửa phiên giao dịch cuối tuần qua (6/8), cổ phiếu VHC của Công ty Vĩnh Hoàn niêm yết ở mức 81.800 đồng, cổ phiếu IDI của Công ty Đầu tư và Phát triển đa quốc gia I.D.I niêm yết ở mức 19.900 đồng, cổ phiếu PAN của Công ty Tập đoàn PAN niêm yết mức nức 23.850 đồng/đơn vị.
Tuệ Minh (tổng hợp)