GS Nguyễn Văn Minh, hiệu trưởng Trường ĐH Sư phạm Hà Nội, cho rằng ngành giáo dục có nhiều nỗ lực nhưng vẫn chưa có giải pháp căn cơ để giải quyết những vấn đề bức thiết - Ảnh: DANH KHANG

Ngày 12-8, Hội nghị tổng kết năm học 2021-2022 và triển khai nhiệm vụ năm học mới tổ chức tại Hà Nội kết nối với 63 điểm cầu tại các tỉnh, thành phố, với sự tham dự của lãnh đạo UBND tỉnh, thành, giám đốc các sở giáo dục và đào tạo, đại diện các cơ sở đào tạo đại học.

Phó thủ tướng Vũ Đức Đam và Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn chủ trì hội nghị.

Nhiều giáo viên nghỉ việc

Tại hội nghị, bà Nguyễn Thị Nhật Hằng, giám đốc Sở Giáo dục và đào tạo Bình Dương, chia sẻ tình trạng giáo viên xin nghỉ việc là một khó khăn lớn của địa phương. Chỉ tính từ tháng 1-2021 đến tháng 4-2022, Bình Dương có tới 527 giáo viên nghỉ việc.

"Lý do chủ yếu là áp lực công việc lớn, lương quá thấp", bà Hằng nói.

Trong bối cảnh thiếu giáo viên, năm học mới Bình Dương lại tăng thêm 29.000 học sinh các cấp. Theo đó, Bình Dương thiếu trên 3.000 giáo viên.

Bà Hằng cho biết tình trạng thiếu giáo viên khiến tỉ lệ học 2 buổi/ngày ở bậc tiểu học giảm. Trong đó có những trường chỉ có thể dạy được 1 buổi/ngày. Việc này rất khó khăn khi triển khai Chương trình giáo dục phổ thông 2018.

Ngoài việc tham mưu cho tỉnh về tuyển dụng giáo viên trong năm học mới, giải pháp tình thế vẫn phải hợp đồng ngắn hạn, rà soát những viên chức gốc sư phạm đang làm ở các vị trí khác để chuyển sang giảng dạy.

Là một tỉnh có nhiều biến động về quy mô học sinh (do phát triển khu công nghiệp, di dân), bà Hằng cho biết vai trò của trường ngoài công lập, nhất là ở khối mầm non, rất lớn (có 392/731 trường ngoài công lập ở các cấp, trong đó nhiều nhất ở cấp mầm non).

Còn theo ông Thái Văn Thành - giám đốc Sở Giáo dục và đào tạo Nghệ An, tỉnh đang thiếu gần 8.000 giáo viên các cấp. Năm 2021-2022, Nghệ An được bổ sung 2.800 giáo viên, nhưng hiện vẫn còn thiếu khoảng 6.000 giáo viên.

"Thiếu giáo viên các môn học mới theo Chương trình giáo dục phổ thông 2018 là việc đáng lo khi chương trình mới đang được thực hiện", ông Thành nói.

Trong báo cáo tổng kết năm học trước, Bộ Giáo dục và đào tạo cũng thừa nhận tỉ lệ giáo viên/lớp chưa đáp ứng yêu cầu theo quy định của Chương trình giáo dục 2018. Đáng chú ý là thiếu giáo viên tiếng Anh, tin học (ở cấp tiểu học) và thiếu giáo viên âm nhạc, mỹ thuật (bậc THPT).

Một số địa phương còn bị động về nguồn tuyển dụng, chưa có nhà công vụ cho giáo viên ở các địa bàn khó khăn. Một số nơi còn phải huy động hầu hết cán bộ, giáo viên làm việc kiêm nhiệm công tác phòng dịch dẫn tới lao động giáo viên chịu nhiều áp lực.

Tuyển dụng mới, nhưng không dễ

Theo Bộ Giáo dục và đào tạo, cả nước còn thiếu 95.000 giáo viên các cấp, đồng thời thừa giáo viên cục bộ ở nhiều địa phương, cấp học. Trong năm học trước, bộ cũng có nhiều nỗ lực, tham mưu để khắc phục tình trạng này.

Vừa qua, Bộ Chính trị quyết định bổ sung trên 65.900 biên chế giáo viên cho các địa phương trong giai đoạn 2022 - 2026. Bộ Giáo dục và đào tạo cũng đề nghị UBND các tỉnh, thành phố khẩn trương thực hiện việc tuyển dụng 27.850 giáo viên trong năm học tới.

Tuy nhiên, ông Thái Văn Thành cho biết, dù có chỉ tiêu, để khắc phục triệt để vẫn không đơn giản. Vì quy trình tuyển dụng hiện nay phải qua nhiều khâu, thủ tục, chưa kể nguồn tuyển khó khăn nên năm học tới trước mắt vẫn phải áp dụng các giải pháp tình thế khác để thực hiện nhiệm vụ năm học trong tình huống chưa lấp đầy số giáo viên đang thiếu.

Góp ý tại hội thảo, GS Nguyễn Văn Minh, hiệu trưởng Trường đại học Sư phạm Hà Nội, cho rằng Bộ Giáo dục và đào tạo cần cụ thể hóa hơn trong các giải pháp thực hiện nhiệm vụ năm học mới, cũng như khắc phục hạn chế.

Ví dụ như câu chuyện về tuyển dụng, tập huấn giáo viên đáp ứng yêu cầu của chương trình mới, nhiệm vụ của bộ, cần sự phối hợp của các bộ, ngành thế nào, nhiệm vụ của địa phương là gì, những vướng mắc cần kiến nghị Chính phủ để tháo gỡ thế nào. Khi thảo luận cụ thể và thống nhất hướng hành động thì công việc mới có thể trôi chảy.

Cả GS Nguyễn Văn Minh và PGS Lê Anh Phương (giám đốc Đại học Huế) đều cho rằng có những vấn đề ngành giáo dục không làm một mình được, mà cần một sự hợp tác chặt chẽ, đồng bộ.

Đơn cử như việc thực hiện nghị định 116/NĐ-CP về việc "đặt hàng các trường sư phạm đào tạo giáo viên". Trong bối cảnh giáo viên vừa thiếu quá nhiều, vừa thừa cục bộ thì việc "đặt hàng đào tạo" là giải pháp cung cấp nguồn tuyển trúng đích.

Nhưng thực tế, nhiều trường sư phạm sẵn sàng đón nhận "đơn đặt hàng" mà không có, hoặc đã kết nối rồi bỏ ngỏ.

Có nhiều lý do mà các địa phương không mặn mà với đặt hàng đào tạo. Vì vậy, cần một động thái của Bộ Giáo dục và đào tạo để giúp địa phương, trường giải quyết vướng mắc, khớp nối tốt hơn.

TP.HCM dự kiến tăng gần 22.000 học sinh năm học tới, một số nơi thiếu giáo viên

TTO - Dự kiến năm học 2022 - 2023, TP.HCM tăng 21.825 học sinh. Hiện nay, một số nơi gặp khó trong việc tuyển giáo viên, nhất là giáo viên tiếng Anh, tin học, âm nhạc, mỹ thuật.