Kinh tế Nga sau nhiều tháng bị phương Tây trừng phạt đã bắt đầu “ngấm đòn” và Moscow phải đôn đáo tìm kiếm đối tác sẵn sàng làm ăn với mình. Phương Tây và Ukraine lo ngại rằng Nga đang tìm kiếm sự hỗ trợ của Thổ Nhĩ Kỳ để lách trừng phạt trong các lĩnh vực ngân hàng, năng lượng và công nghiệp, trong bối cảnh lãnh đạo hai bên gặp nhau tới hai lần trong chỉ hơn hai tuần.

Ngấm trừng phạt, kinh tế Nga lao đao

Theo tờ The Washington Post, Tổng thống Nga Vladimir Putin khẳng định rằng các lệnh trừng phạt của phương Tây đã thất bại, Nga vẫn đảm bảo nguồn thu ổn định từ việc bán năng lượng và Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) cũng dự báo kinh tế Nga chỉ giảm 6% trong năm nay.

Tuy nhiên, các nhà kinh tế lại nói rằng những con số này không phản ánh đúng thực trạng nền kinh tế Nga, đặc biệt ở lĩnh vực ngân hàng và sản xuất. Mặc dù Nga đã tìm cách chuyển hướng dòng chảy thương mại qua các quốc gia như Ấn Độ và Trung Quốc nhưng việc phương Tây áp đặt lệnh cấm nhập khẩu các linh kiện công nghệ cao đã khiến một số ngành công nghiệp Moscow rơi vào bế tắc.

Số liệu mới được cơ quan thống kê nhà nước Nga Rosstat công bố vào cuối tháng 7 cho thấy một số lĩnh vực kinh tế của nước này đã bị ảnh hưởng nặng nề. Sản xuất ô tô, ngành công nghiệp phụ thuộc nhiều nhất vào các linh kiện nước ngoài, đã giảm 89% trong tháng 6 so với cùng kỳ năm ngoái. Trong khi đó, ngành sản xuất máy tính và chip bán dẫn giảm 40%, con số này đối với ngành sản xuất máy giặt là gần 59%.

Theo tờ Hindustan News Hub, do tác động của các lệnh trừng phạt phương Tây, ngành công nghiệp dược phẩm Nga (vốn phụ thuộc rất nhiều vào thiết bị nước ngoài) cũng phải đối mặt với nhiều vấn đề, thậm chí nhiều hãng dược đang trên bờ vực đóng cửa. Một cuộc khảo sát do Ngân hàng Trung ương Nga thực hiện hồi tháng 7 cho thấy 40% công ty dược không tìm được nguồn cung nguyên liệu và thiết bị thay thế, tờ The Moscow Times đưa tin.

Theo ông Sergei Guriev - GS tại Viện Nghiên cứu Chính trị Paris (Pháp) và từng là nhà kinh tế trưởng tại Ngân hàng Tái thiết và Phát triển châu Âu, “tình hình sẽ còn ảm đạm hơn trong năm tới, không ai biết mọi thứ sẽ như thế nào khi lệnh cấm dầu của châu Âu bắt đầu”.

Một trong những lĩnh vực ở Nga bị ảnh hưởng nặng từ trừng phạt của phương Tây là sản xuất ô tô. Ảnh: TASS

Moscow nỗ lực tìm đối tác

Trong tuyên bố chung sau cuộc hội đàm ngày 5-8 tại TP Sochi (tỉnh Krasnodar, Nga), Tổng thống Nga Vladimir Putin và người đồng cấp Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan đã nhất trí thúc đẩy thương mại song phương và thắt chặt hợp tác trong các lĩnh vực giao thông vận tải, nông nghiệp, công nghiệp và tài chính.

Tuyên bố không đề cập gói đề xuất hợp tác kinh tế - thương mại song phương mà ông Putin nêu trước đó. Theo The Washington Post, dự thảo đề xuất mà tình báo Ukraine thu thập được cho thấy ông Putin muốn kêu gọi chính phủ của ông Erdogan cho phép Nga mua cổ phần trong các nhà máy lọc dầu, kho lưu trữ và bể chứa của Thổ Nhĩ Kỳ. Các nhà kinh tế cho rằng động thái này có thể giúp che giấu nguồn gốc dầu xuất khẩu từ Moscow trong bối cảnh Liên minh châu Âu (EU) sẽ hoàn toàn cấm loại năng lượng này vào năm tới.

Theo văn bản tuyên bố chung công khai không cho thấy có dấu hiệu phía Thổ Nhĩ Kỳ ủng hộ đề xuất của Moscow. Phát ngôn viên điện Kremlin Dmitry Peskov từ chối trả lời câu hỏi liệu hai bên có ký kết một thỏa thuận như vậy hay không.

Một số quan chức phương Tây giấu tên nói rằng họ lo ngại Nga đang tìm cách lách các lệnh trừng phạt và giảm thiểu thiệt hại cho nền kinh tế của Moscow. Theo các quan chức này, Nga đang nỗ lực tìm kiếm đối tác sẵn sàng làm ăn với họ, mà Ankara là một bên tiềm năng.

Trước đây, Nga từng hy vọng có thể vượt qua các lệnh trừng phạt bằng cách tạo ra các hệ thống thanh toán thay thế thông qua ngân hàng Trung Quốc. Tuy nhiên, theo The Washington Post, các ngân hàng Trung Quốc đã chùn bước do lo ngại bị phương Tây “phạt lây”. Giới chức phương Tây cũng cho rằng Bắc Kinh không phải lựa chọn thích hợp để Nga giảm thiểu tác động của các lệnh trừng phạt, buộc điện Kremlin phải tìm kiếm các đối tác khác.•