Chiều tối 19/8, từ trụ sở Bộ Công Thương, Thủ tướng Phạm Minh Chính chủ trì cuộc làm việc với hệ thống thương vụ Việt Nam tại 176 thị trường nước ngoài.

7 tháng đầu năm duy trì xuất siêu trên 1 tỷ USD

Tại buổi làm việc, Thứ trưởng Bộ Công Thương Đỗ Thắng Hải cho biết, xuất nhập khẩu trong 7 tháng đầu năm của Việt Nam đạt được những kết quả tích cực.

Cụ thể, tổng kim ngạch xuất nhập khẩu tiếp tục tăng cao với hơn 433,6 tỷ USD, tăng 15,3% so với cùng kỳ năm trước. Trong đó, kim ngạch xuất khẩu hàng hóa đạt 217,3 tỷ USD, tăng 16,6% (cùng kỳ tăng 30,9%); kim ngạch nhập khẩu hàng hóa đạt 216,3 tỷ USD, tăng 14% và cơ bản được kiểm soát tốt.

“Cán cân thương mại tiếp tục duy trì xuất siêu với con số trên 1 tỷ USD (cùng kỳ năm trước nhập siêu 3,3 tỷ USD), góp phần tích cực cho cán cân thanh toán, ổn định tỉ giá và ổn định các chỉ số kinh tế vĩ mô khác của nền kinh tế", Thứ trưởng nhấn mạnh.

Về các khu vực thị trường, kim ngạch xuất nhập khẩu của Việt Nam với khu vực thị trường châu Á - châu Phi đạt 289,4 tỷ USD, tăng 15,4% so với cùng kỳ năm 2021; trong đó, xuất khẩu đạt 103,5 tỷ USD, tăng 13,5%, nhập khẩu đạt 185,9 tỷ USD, tăng 16,5%.

Xuất khẩu sang khu vực châu Đại Dương đạt 3,8 tỷ USD, tăng 34,6%. Trong đó, sang Australia đạt 3,4 tỷ USD, tăng 38,7%; sang New Zealand đạt 408 triệu USD, tăng 8,1%.

Xuất khẩu sang khu vực Đông Nam Á đạt 20,5 tỷ USD, tăng 26,5%. Kim ngạch xuất khẩu sang đa số các thị trường chính trong khu vực Đông Nam Á ghi nhận tăng trưởng ở mức hai con số trong nửa đầu năm 2022.

Xuất khẩu sang thị trường Trung Quốc đạt 30 tỷ USD, tăng 5,1%; sang Hàn Quốc đạt 14,2 tỷ USD, tăng 16,8%; sang Nhật Bản đạt 13,4 tỷ USD, tăng 13,4%; sang Ả rập Xê-út đạt 380 triệu USD, tăng 69%.

Xuất khẩu sang khu vực châu Phi đạt gần 1,7 tỷ USD, tăng 2%. Hầu hết các thị trường khu vực châu Phi ghi nhận tăng trưởng, trừ Ghana. Cụ thể, Nam Phi (549 triệu USD, tăng 4,5%); Ai Cập (294 triệu USD, tăng 6,1%); Bờ Biển Ngà (213 triệu USD, tăng 36,4%); Ghana (164,6 triệu USD, giảm 42,3%).

Đối với khu vực thị trường châu Âu - châu Mỹ, tổng kim ngạch xuất nhập khẩu 7 tháng đầu năm 2022 đạt 136,7 tỷ USD, trong đó xuất khẩu đạt 110,1 tỷ USD, xuất siêu 83,5 tỷ USD.

Thách thức lớn cho hoạt động xuất khẩu

Thời gian tới, cơ hội cho xuất khẩu sẽ đến khi dịch Covid-19 cơ bản được khống chế trên phạm vi toàn cầu, tạo thuận lợi cho thúc đẩy phục hồi kinh tế, gia tăng xuất nhập khẩu. Bên cạnh đó, các doanh nghiệp Việt Nam đang khai thác hiệu quả các FTA, đặc biệt là các FTA thế hệ mới.

Theo lộ trình tại các FTA, thuế nhập khẩu của các đối tác sẽ tiếp tục được xóa bỏ hoặc cắt giảm; thị phần hàng Việt Nam trong dung lượng nhập khẩu của các nước đối tác còn thấp, do vậy còn nhiều dư địa cho xuất khẩu của Việt Nam. Đầu tư nước ngoài vào Việt Nam tiếp tục gia tăng, tạo cơ sở để tăng nguồn hàng, đẩy mạnh xuất khẩu thời gian tới.

Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế 2022-2023 với việc đẩy mạnh giải ngân đầu tư công, là động lực để phát triển sản xuất công nghiệp và hoạt động thương mại của nước ta trong năm 2023.

Tuy nhiên, Thứ trưởng Đỗ Thắng Hải cũng chỉ rõ, công tác xuất khẩu những tháng cuối năm vẫn còn nhiều khó khăn, thách thức. Cụ thể như kinh tế toàn cầu tiếp tục gặp nhiều khó khăn, thách thức, làm giảm sức cầu hàng hóa. Tăng trưởng kinh tế toàn cầu năm 2023 được IMF hạ dự báo từ 3,6% đưa ra tháng 4/2022 xuống còn 2,9%.

Chưa kể, chiến sự tại Ukraine và việc Trung Quốc quyết liệt theo đuổi chiến lược “zero Covid” khiến chuỗi cung ứng tiếp tục bị đứt gãy, đặt ra nhiều rủi ro về nguồn cung nguyên vật liệu, đảm bảo an ninh năng lượng.

Song song với đó, lạm phát tăng cao ở hầu hết các quốc gia (khu vực Eurozone là 8,6% hay tại Hoa Kỳ là 9,1%) và dự kiến sẽ còn ở mức cao làm tiêu dùng các mặt hàng không thiết yếu chịu ảnh hưởng, gây sụt giảm nhu cầu hàng hoá nhập khẩu từ các nước.

Giá một số nguyên liệu đầu vào tăng, giá cước vận tải mặc dù có dấu hiệu giảm nhưng vẫn ở mức cao sẽ ảnh hưởng tiêu cực đến đà phục hồi tăng trưởng kinh tế, tạo ra những khó khăn cho kinh tế và thương mại toàn cầu nói chung, trong đó có hoạt động xuất nhập khẩu của Việt Nam.

5 giải pháp đề xuất cho các tháng cuối năm

Trong bối cảnh khó khăn và thách thức đan xen, Bộ Công Thương đã đề ra 5 giải pháp đề xuất cho hoạt động xuất nhập khẩu những tháng cuối năm.

Thứ nhất là xây dựng, trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt phê duyệt ban hành Chiến lược Xuất nhập khẩu hàng hóa đến năm 2030 tại Quyết định số 493.

“Hiện nay, Bộ đang khẩn trương tổng hợp ý kiến góp ý các Bộ, ngành, địa phương và các Hiệp hội ngành hàng để bổ sung, hoàn thiện dự thảo Chương trình hành động triển khai thực hiện Chiến lược, trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt", Thứ trưởng nêu rõ.

Bộ Công Thương cũng trình Thủ tướng Chính phủ dự thảo Quyết định phê duyệt Chiến lược Phát triển thị trường xuất khẩu gạo của Việt Nam đến năm 2030. Đồng thời, báo cáo Thủ tướng Chính phủ về việc thúc đẩy xuất khẩu chuyển từ hình thức tiểu ngạch sang hình thức chính ngạch.

Thứ hai là đẩy mạnh tận dụng các FTA. Cụ thể, sẽ theo dõi, bám sát việc các Bộ, ngành, địa phương triển khai các Kế hoạch thực thi các FTA đã được ban hành theo các Quyết định của Thủ tướng Chính phủ.

Tổ chức và phối hợp với các Bộ, ngành, địa phương tổ chức các hoạt động tuyên truyền, phổ biến về cơ hội và cách thức tận dụng các cơ hội từ cắt giảm thuế quan trong các FTA; đổi mới phương thức phổ biến theo hướng ứng dụng công nghệ thông tin.

Thứ ba là đẩy mạnh phát triển thị trường, xúc tiến thương mại. Cụ thể, sẽ tổ chức các Hội nghị giao ban định kỳ hàng tháng giữa các cơ quan chức năng của Bộ, hệ thống thương vụ Việt Nam ở nước ngoài với các địa phương, hiệp hội, doanh nghiệp và các Bộ, ngành liên quan.

Đổi mới các hoạt động xúc tiến thương mại theo hướng ứng dụng công nghệ thông tin và chuyển đổi số; xây dựng và cập nhật thường xuyên cơ sở dữ liệu về nhu cầu, các đối tác và các quy định liên quan của các thị trường; không chỉ tập trung xúc tiến xuất khẩu mà còn xúc tiến nhập khẩu.

Định hướng các hiệp hội ngành hàng, địa phương xây dựng kế hoạch và đẩy mạnh triển khai hoạt động xúc tiến thương mại nhằm khai thác hiệu quả các thị trường tiềm năng, tận dụng các cơ hội từ các FTA mang lại, đa dạng hóa thị trường xuất, nhập khẩu.

Thứ tư, tăng cường áp dụng các biện pháp phòng chống gian lận thương mại, gian lận quy tắc xuất xứ để bảo vệ các ngành hàng xuất khẩu trước rủi ro của các vụ kiện "chống lẩn tránh" biện pháp phòng vệ thương mại.

Thứ năm, biên soạn và xuất bản các ấn phẩm thông tin đến doanh nghiệp về các Hiệp định FTA, các thị trường xuất khẩu. Phối hợp với các Bộ ngành, đặc biệt là Bộ Nông nghiệp, trong công tác mở cửa thị trường đối với các mặt hàng nông sản.

Xem thêm: Thủ tướng: Đa dạng thị trường xuất khẩu, tăng cường tìm kiếm đối tác