Hội nghị thượng đỉnh Nga - châu Phi vừa kết thúc trong tuần qua tại thành phố Saint Petersburg của Nga. Cùng với Tuyên bố kế hoạch hành động Đối tác Nga - châu Phi giai đoạn 2023 - 2026 là hàng trăm thỏa thuận và hợp đồng đã được ký kết giữa giới doanh nghiệp Nga và các nước châu Phi. 

Hoà bình, hữu nghị và tiền bạc là nội dung nhiều tờ báo đã chỉ ra những lợi ích kinh tế chính của Nga ở châu Phi. Theo tờ Luận chứng và sự kiện, kim ngạch thương mại giữa Nga và châu Phi, hiện ở mức 20 tỷ USD, có khả năng tăng gấp đôi vào năm 2026.

Trong 6 tháng đầu năm nay, khối lượng hoạt động xuất nhập khẩu của Nga với các nước châu Phi đã tăng hơn 1/3. Nếu năm 2022, Nga xuất khẩu 11,5 triệu tấn ngũ cốc sang châu Phi thì trong 6 tháng đầu năm nay gần 10 triệu tấn. Trong hai năm qua, xuất khẩu dầu mỏ và khí tự nhiên hóa lỏng của Nga sang châu Phi đã tăng 2,6 lần.

Số liệu Bộ Kinh tế Nga cho thấy, khoảng 25% lượng hàng Nga đến châu Phi là ngũ cốc và khoảng 22% dầu mỏ và các sản phẩm dầu mỏ. Đồng thời, từ 60 đến 70% các khoản đầu tư của Nga vào lục địa này là để thăm dò và sản xuất dầu khí, uranium, bauxite, kim cương, quặng sắt và các khoáng sản khác.

Trong 6 tháng đầu năm nay, khối lượng hoạt động xuất nhập khẩu của Nga với các nước châu Phi đã tăng hơn 1/3. (Ảnh minh họa: Getty Images/)

Các chuyên gia của Viện Nghiên cứu châu Phi thuộc Viện Hàn lâm Khoa học Nga nhận định châu Phi có tầm quan trọng kinh tế lớn với tư cách là một lục địa đang phát triển, dân số 1,5 tỷ người và vẫn tiếp tục tăng. Đây là một thị trường rộng lớn, nhu cầu cao và không có sự cạnh tranh đối với các nhà sản xuất Nga.

Moskva đã xóa nợ cho các nước châu Phi tổng cộng 23 tỷ USD. Đồng thời, sẽ phân bổ 90 triệu USD cho khu vực này để phát triển, có nghĩa là cũng sẽ được ưu đãi thương mại. Tuy nhiên, theo Hãng tin TASS, khó khăn về hậu cần là một trở ngại nghiêm trọng đối với sự hợp tác thành công giữa Nga và các nước châu Phi.

Hiện hầu hết các công ty đa quốc gia đã ngừng hoạt động tại Nga và không còn nhận đơn đặt hàng container từ các nhà xuất khẩu Nga. Điều này tác động đáng kể đến chi phí hậu cần, buộc các doanh nghiệp Nga phải xem xét các lựa chọn quá cảnh qua các quốc gia thân thiện để giao hàng đến châu Phi.

Có những giới hạn nhưng nhìn chung sự chuyển hướng của Nga sang Nam bán cầu, đặc biệt là châu Phi có ý nghĩa nhất định. Khu vực này dù không có sức nặng tài chính như các nền kinh tế phương Tây nhưng đất đai, dân số và các nguồn lực khiến họ trở thành đối tác quan trọng đối với Nga ở thời điểm này.

* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!