Theo Báo cáo Dữ liệu kinh tế Việt Nam tháng 7 với chủ đề "Sự ổn định quý giá" vừa được khối Nghiên cứu kinh tế toàn cầu HSBC công bố, trong tháng 7, xuất khẩu giảm 3,5% so với cùng kỳ, một phần là do hiệu ứng cơ sở. Tương tự, nhập khẩu cũng giảm 9,9% so với cùng kỳ, mức giảm ít hơn so với trước đây, dẫn đến thặng dư thương mại lớn ở mức 2,2 tỷ USD.

Trong khi đó, tâm lý e dè đối với triển vọng thương mại vẫn tiếp diễn trong tháng 7, với chỉ số PMI sản xuất vẫn nằm trong vùng thu hẹp ở mức 48,7. Đây là tháng thứ 5 liên tiếp chỉ số PMI của Việt Nam ở dưới ngưỡng 50. Tuy nhiên, các chỉ số tần số cao đang bắt đầu cho thấy một số dấu hiệu ổn định.

"Trong tháng 7, doanh số bán lẻ tăng 7,1% so với cùng kỳ, chi tiêu cho dịch vụ là động lực chính, tăng 7,5% so với cùng kỳ. Khách du lịch quốc tế cũng tiếp tục đến Việt Nam, tháng 7, Việt Nam đón hơn 1 triệu lượt khách", Báo cáo nhận định.

Đáng chú ý, lạm phát toàn phần trong tháng 7 tăng 2,1% so với cùng kỳ vẫn duy trì tốt dưới mức trần 4,5% của NHNN trong năm 2023. Đáng khích lệ hơn, lạm phát cơ bản có xu hướng giảm xuống 4,1% so với cùng kỳ, thấp hơn mức trần.

Sau mức tăng trưởng GDP khá khiêm tốn 3,7% trong nửa đầu năm 2023, HSBC nhận định, những dấu hiệu tích cực đang âm thầm xuất hiện. Tuy nhiên, thách thức không hề mờ nhạt, nhưng các chỉ số tần suất cao cho thấy một số dấu hiệu ổn định tích cực.

Bất ngờ lớn nhất xuất hiện ở các lĩnh vực giao thương bên ngoài. Dẫu cho xuất khẩu tiếp tục giảm so với cùng kỳ, nhưng mức giảm chỉ ở mức thấp 3,5%. Mặc dù điều này một phần là do hiệu ứng cơ sở thuận lợi, nhưng xuất khẩu trong tháng 7 đã tăng lên mức cao nhất trong vòng 9 tháng. Trong khi các mặt hàng xuất khẩu chính, bao gồm dệt may/giày dép và điện thoại, tiếp tục chịu sự sụt giảm ở mức hai con số, thì các lô hàng máy tính và linh kiện điện tử lại bất ngờ bù đắp phần nào những khó khăn này, tăng vọt 32% so với cùng kỳ.

"Các hiệu ứng cơ sở đã phần nào hỗ trợ, nhưng các dấu hiệu đang cho thấy một sự ổn định quý giá, đặc biệt là từ các hoạt động nhập khẩu liên quan đến máy tính. Ngay cả như vậy, điều tương tự không xảy ra đối với chu kỳ điện thoại thông minh, lĩnh vực vốn đang tiếp tục đối mặt với những thách thức ngày càng gia tăng. Mặc dù còn sớm để nói, nhưng các chỉ số PMI tương lai đang cho thấy triển vọng thương mại ngắn hạn của Việt Nam sẽ ổn định hơn – đầu tiên là dừng đà suy giảm, sau đó thương mại sẽ phục hồi rõ ràng hơn", HSBC nhận định.

Cũng theo Báo cáo, bất chấp những thách thức bên ngoài đang tiếp diễn, triển vọng FDI của Việt Nam vẫn còn vẹn nguyên. Vốn FDI mới đạt 3% GDP trong quý II/2023, ngang bằng với năm 2022. Mặc dù tốc độ tăng trưởng chậm lại so với mức đỉnh hơn 7% trong năm 2017, nhưng các điều kiện thắt chặt tiền tệ toàn cầu trong những năm gần đây phần nào lý giải cho sự giảm tốc này. So với các quốc gia trong khu vực, Việt Nam vẫn là nước nhận FDI lớn thứ hai trong ASEAN tính theo phần trăm GDP, chỉ sau Malaysia.

"Các gã khổng lồ công nghệ trên thế giới, bao gồm Infineon, LG, Foxconn, tiếp tục công bố kế hoạch mở rộng tại Việt Nam. Tất cả những yếu tố này mang lại hy vọng rằng lĩnh vực giao thương của Việt Nam sẽ phục hồi mạnh mẽ một khi chu kỳ thương mại khởi sắc", Báo cáo nêu quan điểm.

Ngoài thương mại, các dịch vụ trong nước của Việt Nam được HSBC cho rằng tiếp tục đóng vai trò là trụ cột hỗ trợ kinh tế. Phần lớn là nhờ sự gia tăng khách du lịch quốc tế, khi du khách từ Trung Quốc đại lục tiếp tục đều đặn đến Việt Nam, lượng du khách đạt khoảng 45% so với năm 2019. Lần đầu tiên sau hơn 3 năm, Việt Nam một lần nữa đón hơn một triệu lượt khách trong một tháng.

Theo Báo cáo: "Điều này có lẽ nhờ vào việc phục hồi ổn định các chuyến bay giữa Việt Nam và Trung Quốc hiện ở mức 53% so với năm 2019, chỉ sau Singapore (75%) và Malaysia (57%). Ngoài ra, với thay đổi gần đây trong chính sách nới lỏng thị thực dự kiến được triển khai từ giữa tháng 8, triển vọng du lịch Việt Nam tiếp tục khả quan".

Mặt khác, lạm phát được cho rằng tiếp tục mang lại nhiều tin tốt. Trong tháng 7, lạm phát toàn phần chỉ tăng 2,1% so với cùng kỳ, thấp hơn nhiều so với mức trần lạm phát 4,5% của NHNN do lạm phát năng lượng tiếp tục giảm. Mặc dù các dịch vụ tăng trưởng mạnh mẽ cho thấy lạm phát có thể sẽ giảm tốc so với lạm phát toàn phần, động lực lạm phát đã trở nên ít đáng ngại hơn đối với NHNN, điều này đảm bảo sẽ có thêm hỗ trợ tiền tệ.

"Chúng tôi kỳ vọng NHNN sẽ thực hiện cắt giảm lãi suất thêm 50 phần trăm và sẽ là lần cắt giảm lãi suất cuối cùng trong chu kỳ nới lỏng hiện tại. Gần đây, NHNN cũng đã phát đi tín hiệu sẵn sàng thực hiện nhiều biện pháp hơn nếu “điều kiện thị trường cho phép”. Dù vậy, chúng tôi vẫn thận trọng với những rủi ro gia tăng lạm phát tiềm ẩn, đặc biệt là do hiện tượng El Niño đang ngày càng nhiều hơn", HSBC nhận định và chỉ ra rằng, lạm phát lương thực đã tăng mạnh trong hai tháng qua. Một tác động khác chính là các đợt tăng giá năng lượng về sau, với việc EVN gần đây xin phép Chính phủ để tăng giá điện một lần nữa do khó khăn tài chính.

"Nhìn chung, dù cho tình hình vẫn chưa khởi sắc hoàn toàn, nhưng thật tích cực khi thấy Việt Nam đã khởi động nửa cuối năm 2023 với nhiều dấu hiệu cải thiện trong hoạt động kinh tế", các chuyên gia HSBC nhấn mạnh.