Chỉ thị nêu rõ tình hình thương mại toàn cầu diễn biến phức tạp, giá gạo có xu hướng tăng cao. Trong nước, một số địa phương có hiện tượng mua gom lúa, gạo ồ ạt, gây mất cân đối cung - cầu cục bộ, đẩy giá lúa, gạo trong nước lên cao bất hợp lý.

Do đó, để đảm bảo vững chắc an ninh lương thực quốc gia trong mọi tình huống, phát huy tiềm năng để tận dụng cơ hội xuất khẩu, nâng cao thu nhập của người dân, tránh tình trạng đầu cơ, trục lợi bất chính, gây bất ổn thị trường và uy tín của gạo Việt Nam, Thủ tướng đã có công điện chỉ đạo. 

Đảm bảo sản xuất 43 triệu tấn lúa/năm

Theo đó, Thủ tướng yêu cầu quy hoạch các vùng sản xuất lúa hàng hóa quy mô lớn, chất lượng cao, bảo đảm diện tích đất chuyên trồng lúa. Theo dõi tình hình thời tiết, dịch bệnh, điều chỉnh sản xuất, đảm bảo mục tiêu sản xuất trên 43 triệu tấn lúa/năm; thực hiện đề án phát triển bền vững 1 triệu ha lúa chất lượng cao. 

Theo dõi sát diễn biến thị trường gạo, sản xuất theo từng chủng loại, mùa vụ trong năm để cân đối nguồn lúa, gạo phục vụ nhu cầu tiêu dùng lúa, gạo trong nước và xuất khẩu, đảm bảo vững chắc an ninh lương thực quốc gia trong mọi tình huống.

Đẩy mạnh đàm phán, tháo gỡ các rào cản kỹ thuật để mở rộng thị trường xuất khẩu gạo của Việt Nam. 

Kịp thời hướng dẫn, khuyến cáo các địa phương, doanh nghiệp và các hộ nông dân tuân thủ nghiêm các quy định của Việt Nam và nước nhập khẩu.

Thực hiện việc kiểm tra, giám sát hoạt động kinh doanh xuất khẩu gạo, tuân thủ đúng theo quy định. Theo dõi sát tình hình thị trường, thương mại gạo thế giới, động thái của các nước sản xuất, xuất khẩu, kịp thời thông tin để chủ động điều tiết hoạt động sản xuất, kinh doanh, xuất khẩu gạo. 

Thương nhân phải liên kết với vùng trồng lúa

Người đứng đầu Chính phủ giao các bộ ngành liên quan khẩn trương hoàn thiện dự thảo nghị định số 107 về kinh doanh xuất khẩu gạo. Trong đó cần quy định chặt chẽ, cụ thể, khả thi về điều kiện kinh doanh xuất khẩu gạo, chất lượng lúa, gạo, thương nhân phải liên kết với người trồng lúa trong việc xây dựng vùng nguyên liệu, sản xuất, tiêu thụ lúa, gạo….

Triển khai các chương trình, hoạt động giao thương, quảng bá sản phẩm, thương hiệu Gạo Việt Nam, xúc tiến thương mại gạo. Khai thác hiệu quả cơ chế ưu đãi của các FTA mà nước ta là thành viên nhằm đa dạng hóa, chiếm lĩnh các thị trường mới, tiềm năng và nâng cao sức cạnh tranh.

Hướng dẫn, hỗ trợ các thương nhân kinh doanh, xuất khẩu gạo nâng cao năng lực sản xuất, kinh doanh, khả năng đàm phán, ký kết, thực hiện hợp đồng xuất khẩu và xử lý có hiệu quả tranh chấp thương mại quốc tế, nâng cao uy tín và giá trị thương hiệu gạo Việt Nam trên thị trường quốc tế.

Thủ tướng cũng yêu cầu bộ trưởng Bộ Tài chính, thống đốc Ngân hàng Nhà nước thực hiện các biện pháp bình ổn giá, hỗ trợ người sản xuất lúa, xuất khẩu gạo và các thương nhân theo quy định của pháp luật.

Cân đối việc dự trữ gạo phù hợp, hiệu quả, dứt khoát không được để người dân thiếu lương thực, thiếu gạo khi giáp hạt, thiên tai, dịch bệnh...

Xử nghiêm trường hợp đẩy giá lúa gạo lên cao bất hợp lý

Các địa phương được giao tổ chức sản xuất lúa, gạo đảm bảo mục tiêu, kịp thời cung cấp thông tin sản xuất, chủng loại hàng hóa cho các cơ quan chức năng để phục vụ công tác điều hành xuất khẩu gạo.

Giám sát hoạt động sản xuất, lưu thông, tiêu thụ lúa, gạo, duy trì mức dự trữ lưu thông tối thiểu của các thương nhân kinh doanh xuất khẩu gạo theo quy định. Xử lý nghiêm các trường hợp đầu cơ, trục lợi bất chính, đẩy giá lúa gạo lên cao bất hợp lý, gây bất ổn thị trường...

Thủ tướng giao chủ tịch Hiệp hội Lương thực Việt Nam tăng cường phối hợp các cơ quan chức năng để cung cấp thông tin tới doanh nghiệp về tình hình cung - cầu lúa, gạo, các quy định, chính sách mới của các thị trường ngoài nước. 

Phối hợp với doanh nghiệp để thực hiện dự trữ, lưu thông bắt buộc, đào tạo kỹ năng thâm nhập thị trường, ứng phó các hàng rào kỹ thuật. 

Các thương nhân thực hiện nghiêm theo quy định, chủ động theo dõi tình hình thương mại gạo toàn cầu, kịp thời báo cáo vấn đề phát sinh, tìm hiểu kỹ các đối tác trước khi ký hợp đồng... 

Cục trưởng Cục Trồng trọt: Đây là thời cơ xuất khẩu gạo, không tranh thủ sẽ bị lỡ

Lãnh đạo Cục Trồng trọt khẳng định nguồn cung gạo trong nước sẽ không ảnh hưởng khi tăng xuất khẩu gạo, tuy nhiên có vấn đề về tâm lý, về cơ chế thị trường nên giá gạo có thể gia tăng nhất định.