20 năm "Tiếp sức đến trường", chúng tôi bắt đầu chương trình mới mà lòng không thôi ngạc nhiên. Ngần ấy thời gian đã đi qua, cả một thế hệ đã đi tới.

Lễ trao học bổng "Tiếp sức đến trường" năm 2022 của báo Tuổi Trẻ dành cho tân sinh viên 7 tỉnh thành Đông Nam Bộ - Ảnh: DUYÊN PHAN

Tôi lục tìm bài báo của mình về buổi trao học bổng đầu tiên: "Hành trình tiếp sức sẽ còn tiếp tục" - Tuổi Trẻ ngày 20-10-2003. Tên bài báo như một lời cam kết, và chúng tôi đã giữ lời cam kết đến nay là 20 năm. Nay, đã lại đến lúc kể với các bạn tân sinh viên tuổi 18 nghe chuyện ngày xưa - chuyện của 20 năm…

20 năm, bắt đầu từ câu chuyện một chàng thanh niên tuổi 20 ở miền quê Quảng Trị đã hai lần trong hai năm liền đậu đại học Bách khoa TP.HCM với số điểm cao nhưng vẫn đành xếp giấy báo trúng tuyển vào ngăn kéo để đi làm công nhân vì nhà nghèo quá.

Bài báo viết về Nguyễn Thanh Lập đã nhận được sự trợ giúp cộng hưởng không ngờ từ bạn đọc Tuổi Trẻ, và cùng với sự trợ giúp ấy là những lá thư cũng của bạn đọc kể với Tuổi Trẻ những câu chuyện của "những Lập khác nữa" để "gửi đến nỗi niềm của những nông dân, công nhân mong muốn con em vượt lên cái nghèo, cái khổ nhưng không biết ý chí có thắng nổi cái khốn khó dai dẳng?".

Ý chí đang bị thử thách dai dẳng ấy là của những chàng trai, cô gái tuổi 18 và những người làm báo Tuổi Trẻ đã mau chóng quyết định rằng sẽ không thể để họ đơn độc trong khó khăn trước ngưỡng cửa vào đời. Học bổng "Tiếp sức đến trường" đã ra đời như thế, lời cam kết "tiếp sức để các tân sinh viên tiếp tục, và học bổng sẽ tiếp tục - rộng hơn, sâu hơn, sớm hơn" đã ra đời như thế.

Đồ họa: NGỌC THÀNH

20 năm, mùa đầu tiên ấy có 22 bạn tân sinh viên được nhận học bổng, và những năm sau con số cứ tăng dần lên hàng trăm, rồi hàng ngàn. 

Phóng viên của chúng tôi ở khắp các tỉnh thành đã gặp không biết bao nhiêu tân sinh viên như các bạn hôm nay, cũng nhọc nhằn cùng cha mẹ vượt khó từ tấm bé, cũng nuôi ý chí thắng nghịch cảnh tuổi thiếu niên, cũng đôi lần ngã lòng khi bắt gặp cái nhíu mày, nhăn trán của cha, tiếng thở dài với lo toan của mẹ khi tính toán những chi phí để mình vào đại học.

20 năm đủ để chúng tôi hiểu những lo toan ấy, và chúng tôi cũng biết được những cơ hội sẽ đến khi các bạn bước vào giảng đường, trải nghiệm cuộc sống sinh viên, nắm được tri thức đại học. Và vì vậy, các bạn hãy yên tâm nắm lấy tay của chúng tôi, trợ sức để các bạn tiếp tục đi những bước trưởng thành.

Lê Thanh Truyền được các bác sĩ tại khoa Kiểm soát nhiễm khuẩn, Bệnh viện Đại học Y dược hướng dẫn trong quá trình trải nghiệm tại bệnh viện này vào năm 2022. Hành trình đến với giấc mơ bác sĩ đầy nhọc nhằn và trắc trở của Lê Thanh Truyền đã thành hiện thực. Đó là hành trình Truyền ví như một phép màu của cuộc đời anh - Ảnh: NGỌC PHƯỢNG

20 năm. Những buổi trao học bổng đều đã biến thành những kỷ niệm đẹp thật đáng nhớ trong đời với các tân sinh viên và cả với chúng tôi. 

Ở đó, các bạn sẽ được biết góp phần vào học bổng có những khoản tiền rất nhỏ của những cô chú, anh chị buôn gánh bán bưng, lao động tự do trong thành phố. Họ đến đóng góp tặng bạn tiền lương một vài ngày công, mong bạn thực hiện giúp ước mơ đại học của chính họ, mong bạn có một tương lai tươi sáng hơn chính họ.

Ở đó, bạn sẽ được nghe những nhà hảo tâm kể câu chuyện về một chàng trai vừa đẩy xe bò vừa cầm quyển sách, một chàng trai đi làm bốc vác và chỉ đủ tiền mua nắm bắp nổ nhai cho đầy bụng trước giờ vào giảng đường, một cô gái đêm đêm may thuê sau giờ lên lớp… 

Bấy nhiêu nỗ lực, mồ hôi để hôm nay họ xuất hiện trước bạn với vẻ lịch lãm của một tổng giám đốc, nụ cười rạng rỡ của một nhà tài trợ. Những câu chuyện ấy sẽ khắc sâu và nâng đỡ bạn trong những khó khăn bạn sẽ còn gặp phải phía trước, như đã từng nâng đỡ hàng chục ngàn bạn trẻ của "Tiếp sức đến trường" đã từng đi trước bạn.

Ông Nguyễn Văn Hiếu (bìa trái) - phó bí thư Thành ủy TP.HCM và ông Lê Thế Chữ - tổng biên tập báo Tuổi Trẻ trao học bổng cho tân sinh viên tối 20-12-2022 - Ảnh: QUANG ĐỊNH

20 năm, bạn biết không, cả những người hảo tâm, những nhà tài trợ, và cả báo Tuổi Trẻ nữa, cũng phải vượt khó trùng trùng để tiếp tục "Tiếp sức đến trường". Biến động thị trường, suy giảm kinh tế, chuyển đổi số và thay đổi thói quen người dùng, đại dịch… rất nhiều và rất nhiều yếu tố đã tác động đến sự tăng trưởng và hoạt động của chúng tôi.

Nhưng "Tiếp sức đến trường" đã trở thành niềm hy vọng của bao nhiêu tân sinh viên đang gặp khó khi kết thúc mùa tuyển sinh, thành niềm mong chờ của bao nhiêu bậc phụ huynh và cả các thầy cô giáo nữa, nên chúng tôi vẫn nắm tay nhau vượt khó để tiếp tục.

Rất nhiều sáng tạo đã được thực hiện: thành lập câu lạc bộ "Tiếp sức đến trường" các tỉnh thành giữa các doanh nghiệp, nhà hảo tâm đồng hương, tổ chức giải Golf "Tiếp sức đến trường" gây quĩ, những lá thư vận động được gửi đi khắp nơi từ lúc các bạn đang đợi kết quả tuyển sinh… 

Tất cả là để mong bước chân vào đại học của bạn thêm phần thư thái, và để bạn tin những nỗ lực của mình được thấu hiểu, được ghi nhận, những khó khăn của mình được sẻ chia.

20 năm, chúng tôi đã nhận được hàng chục ngàn lá thư tâm sự hoàn cảnh, thổ lộ hoài bão, khẳng định quyết tâm của các bạn. Và năm nào cũng có những "học bổng phút 89", những "sinh viên phút 90" trước giờ hết hạn đăng ký nhập học, những phần thưởng đặc biệt được bổ sung ngay trong lễ trao học bổng.

Có bạn buổi sáng còn tay thùng tay dao làm một cô công nhân cạo mủ cao su trong rừng mịt mùng, chỉ một cuộc điện thoại gọi đến Tuổi Trẻ, buổi chiều đã hoàn tất thủ tục để trở thành một sinh viên đại học. 

Có bạn có thêm hẳn một gia đình để ấm áp những tháng ngày sinh viên xa nhà sau buổi trao đổi với nhà tài trợ. Có bạn được ưu ái tặng thêm học bổng học tiếng Anh để có công cụ tìm học bổng du học… Câu chuyện nào cũng ấm, câu chuyện nào cũng đẹp.

Tân SV Nguyễn Phúc An tặng hoa cho ân nhân - GS Phan Lương Cầm, phu nhân cố Thủ tướng Võ Văn Kiệt. Ảnh phải: Sinh viên Huỳnh Thị Kim Thuận được anh trai cõng và các tân sinh viên nhận học bổng "Tiếp sức đến trường", năm 2019 -. Ảnh: TỰ TRUNG

Và 20 năm, hẳn nhiên đã nhiều lớp sinh viên "Tiếp sức đến trường" nối nhau trưởng thành, thành công và thành đạt, trở thành những người tử tế và hữu ích, đóng góp cho cuộc sống ngày một tốt đẹp, tươi sáng, phát triển mà chúng tôi không thể nhớ được hết tên tuổi.

Chỉ một lời đinh ninh của ông Dương Quang Thiện luôn được lặp đi lặp lại ở tất cả các buổi trao học bổng: "Các bạn không nợ gì chúng tôi. Hãy tiếp tục nỗ lực và thành công để sau này tiếp sức cho các thế hệ đi sau các bạn".

Ông Dương Quang Thiện: “Các bạn không nợ gì chúng tôi. Hãy tiếp tục nỗ lực và thành công để sau này tiếp sức cho các thế hệ đi sau các bạn” - Ảnh: T.T.D.

Ông Dương Quang Thiện gọi những khoản học bổng mà ông đã đóng góp cho các chương trình "Vì ngày mai phát triển", "Tiếp sức đến trường" của Tuổi Trẻ suốt 30 năm là những khoản đầu tư cho giáo dục, cho tương lai. Một trong những việc cuối cùng ông làm trước khi ra đi vì bạo bệnh năm 2019 là lo khoản đóng góp học bổng thường niên cho 2019 và cả 2020.

Học bổng "Tiếp sức đến trường" đã nhận được sự đồng hành của nhiều đơn vị, doanh nghiệp, mạnh thường quân và đông đảo bạn đọc báo Tuổi Trẻ. Trong ảnh: Ông Vũ Duy Hải - tổng giám đốc Tập đoàn Vinacam (thứ tư từ trái sang) - đã đến tòa soạn báo Tuổi Trẻ trao 3,5 tỉ đồng cùng 50 máy tính từ Quỹ khuyến học Vinacam cho chương trình "Tiếp sức đến trường" 2022 - Ảnh: DUYÊN PHAN

Truyền thống "người đi trước rước người đi sau" của các chương trình "Vì ngày mai phát triển" của Tuổi Trẻ đã được bắt đầu như thế. 20 năm, "Tiếp sức đến trường" đã được đón những người đóng góp mới - là những tân sinh viên nhỏ bé, rụt rè khi xưa - quay trở lại trao học bổng cho lớp đàn em. Đối với những người tổ chức, những nhà tài trợ - đầu tư cho tương lai, không có niềm vui, phần thưởng nào lớn hơn điều ấy.