Thảm kịch ứng viên tổng thống Ecuador Fernando Villavicencio bị ám sát trong buổi vận động tranh cử ngày 9-8 gây bàng hoàng không chỉ quốc gia Nam Mỹ này mà cả cộng đồng quốc tế.

Chiến binh chống tham nhũng và tội phạm băng đảng

Ông Villavicencio vốn là nhà báo điều tra làm ở tờ báo lớn nhất Ecuador El Universo và được xem là một chiến binh chống tham nhũng. Ông Villavicencio từng hai lần bị chính quyền Tổng thống Rafael Correa ra lệnh bắt vì tội phỉ báng với những tuyên bố chống lại chính quyền, phải sống ở rừng Amazon, Peru và về nước sau khi ông Correa rời nhiệm sở.

Trở thành nghị sĩ và giữ chức chủ tịch ủy ban giám sát lập pháp, ông Villavicencio tiếp tục theo đuổi tố cáo tham nhũng. Ông Villavicencio từng phanh phui một âm mưu tham nhũng khiến cựu Tổng thống Correa bị kết án tám năm tù vào năm 2020. Tuy nhiên, ông Correa lúc đó đang sống ở Bỉ nên không bị bắt.

Ứng viên tổng thống Ecuador Fernando Villavicencio (cầm cờ) tại cuộc vận động tranh cử ở Quito ngày 9-8, trước khi ông bị ám sát. Ảnh: REUTERS

Ông Villavicencio cũng quyết liệt với tình trạng bạo lực do buôn bán ma túy gây ra trong nước. Hồi tháng 5, ông Villavicencio nói với đài CNN rằng Ecuador đã trở thành một “nhà nước ma túy”, cho biết ông đã đề xuất lãnh đạo cuộc chiến chống lại tình trạng “mafia chính trị”.

Chiến dịch tranh cử của ông Villavicencio tập trung nhiều vào chống buôn bán ma túy và bạo lực băng đảng. Ông Villavicencio cũng cam kết xây dựng một nhà tù an ninh cao ở Amazon để giam giữ những kẻ cầm đầu băng nhóm tội phạm có tổ chức.

“Trong chính phủ của tôi, lực lượng an ninh sẽ không hành động để chỉ đáp trả hành động của bọn tội phạm, mà chúng tôi sẽ hành động trước. Chỉ ai đó không liên quan đến mafia mới có thể đánh bại mafia” - ông Villavicencio viết trên Twitter một ngày trước khi bị ám sát.

Đài CBS News dẫn các cuộc thăm dò gần đây rằng ông Villavicencio là ứng viên đứng thứ hai trong cuộc đua tổng thống Ecuador, sau luật sư Luisa Gonzalez, người thân cận với cựu Tổng thống cánh tả Correa.

Do tội phạm băng đảng thanh toán?

Ngày 10-8, cảnh sát Ecuador thông báo xác định bảy nghi phạm (tất cả đều là người Colombia) liên quan đến vụ việc. Một nghi phạm đã chết trong khi giằng co với cảnh sát tại hiện trường ám sát, sáu nghi phạm bị bắt.

Vụ ám sát ứng viên tổng thống Fernando Villavicencio là hành động bạo lực chính trị man rợ nhất mà Ecuador từng chứng kiến kể từ khi chế độ độc tài quân sự kết thúc vào những năm 1970, theo Reuters.

Theo Bộ trưởng Bộ Nội vụ Ecuador Juan Zapata, tất cả nghi phạm là thành viên của các nhóm tội phạm có tổ chức. Nghi phạm đã chết từng bị bắt hồi tháng 7 vì tội sử dụng vũ khí. Bộ trưởng Zapata tuyên bố cảnh sát Ecuador “sẽ sử dụng tất cả khả năng điều tra” truy lùng tổ chức dàn dựng đứng sau vụ ám sát.

Quyết tâm này càng được củng cố hơn qua việc Tổng thống Ecuador Guillermo Lasso đề nghị Cục Điều tra Liên bang Mỹ (FBI) hỗ trợ điều tra vụ ám sát. FBI đã nhận lời. Đại sứ Mỹ tại Ecuador Mike Fitzpatrick nói ông vô cùng đau buồn khi biết tin ông Villavicencio, mà ông biết là người đấu tranh chống tham nhũng và tội phạm ma túy đã gây ra quá nhiều thiệt hại cho Ecuador, bị ám sát.

Ngày 9-8, đảng của ông Villavicencio cho biết trước khi vụ ám sát xảy ra nội bộ đảng đã thảo luận có nên đình chỉ chiến dịch tranh cử, do lo ngại bạo lực chính trị, sau vụ ông Agustin Intriago, thị trưởng Manta (tỉnh Manta Canton), bị ám sát ngày 23-7. Tuy nhiên, ông Villavicencio phản đối.

Nói với hãng tin AP, quản lý tranh cử của ông Villavicencio cho biết ông nhận ít nhất ba thông điệp dọa giết. Bản thân ông Villavicencio ngày 31-7 cho biết ông và nhóm ông nhận nhiều lời đe dọa mà ông cho là từ thủ lĩnh băng đảng tội phạm ma túy Sinaloa của Mexico và nhắc đến trùm tội phạm José Adolfo Macías đang bị giam giữ. Theo lời ông Villavicencio thì ông bị đe dọa sẽ bị lấy mạng nếu tiếp tục đề cập đến José Adolfo Macías hay băng nhóm của nhân vật này.

Sau vụ ám sát, nhiều chính trị gia kêu gọi phản ứng mạnh tay hơn đối với tội phạm ở Ecuador. Ngay sau vụ nổ súng, ứng viên tổng thống Jan Topic đã đăng một video lên mạng xã hội nhắc lại lời kêu gọi “cứng tay” chống lại các nhóm tội phạm. Trước đây, ông Topic từng cho biết ủng hộ Ecuador thực hiện “tình trạng ngoại lệ” tương tự El Salvador, đình chỉ một số quyền tự do dân sự để tống hàng chục ngàn thành viên băng đảng vào tù.•