Báo cáo giải trình, tiếp thu, chỉnh lý một số nội dung lớn của dự án luật, Trung tướng Lê Tấn Tới, Chủ nhiệm Uỷ ban Quốc phòng và An ninh (UBQPAN) của Quốc hội nêu rõ, mục tiêu của việc xây dựng luật này là tạo cơ sở pháp lý để sắp xếp, kiện toàn tại 3 lực lượng sẵn có là bảo vệ dân phố, dân phòng và Công an xã bán chuyên trách thành 1 tổ chức với chức năng, nhiệm vụ tập trung, làm nòng cốt hỗ trợ Công an chính quy bảo vệ ANTT ở cơ sở.  

Về nhiệm vụ của lực lượng tham gia bảo vệ ANTT ở cơ sở, tiếp thu ý kiến của đại biểu Quốc hội, Thường trực UBQPAN đã rà soát, bổ sung, chỉnh lý nhiệm vụ của lực lượng tham gia bảo vệ ANTT ở cơ sở rõ ràng, cụ thể hơn, phù hợp với vị trí, chức năng, trình độ, năng lực của lực lượng này để bảo đảm tính khả thi; thể hiện rõ đây là lực lượng hỗ trợ Công an cấp xã và thực hiện nhiệm vụ cùng với Công an cấp xã, theo sự hướng dẫn, phân công, chỉ đạo của Công an cấp xã; bảo đảm không để chồng chéo, trùng lặp với nhiệm vụ của các lực lượng khác ở cơ sở như dân quân tự vệ, lực lượng bảo vệ… đã được quy định trong các luật có liên quan. Bên cạnh đó, bổ sung nhiệm vụ tham gia nắm tình hình về trật tự, an toàn xã hội, bạo lực gia đình trên địa bàn phụ trách và thực hiện theo yêu cầu, hướng dẫn của Công an cấp xã khi phát hiện vụ việc xảy ra.

Thường trực UBQPAN thấy rằng, theo dự thảo luật thì một trong những tiêu chuẩn để công dân được tuyển chọn vào lực lượng tham gia bảo vệ ANTT ở cơ sở là bảo đảm tiêu chuẩn về sức khỏe theo quy định. Mặt khác, nếu giới hạn độ tuổi tối đa sẽ khó thu hút người dân tham gia, nhất là những người dù nhiều tuổi nhưng vẫn đủ sức khỏe, có kiến thức, tâm huyết, trách nhiệm trong công tác xã hội. Đồng thời, từ trước đến nay, pháp luật cũng chưa quy định độ tuổi tối đa trong việc tuyển chọn người tham gia lực lượng dân phòng, bảo vệ dân phố và Công an xã bán chuyên trách, nên việc bổ sung quy định độ tuổi tối đa đối với người tham gia lực lượng là không phù hợp với thực tế.

Chủ nhiệm Uỷ ban Quốc phòng và An ninh của Quốc hội Lê Tấn Tới trình bày báo cáo giải trình, tiếp thu.

“Tuy nhiên, tiếp thu ý kiến đại biểu, nhằm bảo đảm yêu cầu về sức khỏe, Thường trực UBQPAN đã bổ sung vào dự thảo luật chỉ quy định về trường hợp cho thôi tham gia lực lượng tham gia bảo vệ ANTT ở cơ sở trong trường hợp không còn bảo đảm về sức khỏe” – Trung tướng Lê Tấn Tới nêu.

Về kinh phí hoạt động và trang bị cơ sở vật chất của lực lượng tham gia bảo vệ ANTT ở cơ sở, dự thảo luật được quy định theo hướng kế thừa các quy định của pháp luật hiện hành đã được thực tiễn kiểm nghiệm để tiếp tục quy định đối với lực lượng tham gia bảo vệ ANTT ở cơ sở, bảo đảm không làm tăng chi ngân sách Nhà nước và có tính khả thi.

Thường trực UBQPAN đã chỉnh sửa vào dự thảo luật theo hướng: Kinh phí bảo đảm hoạt động và trang bị cơ sở vật chất đối với lực lượng tham gia bảo vệ ANTT ở cơ sở do ngân sách Nhà nước bảo đảm và các nguồn tài chính huy động hợp pháp khác theo quy định của pháp luật. Hằng năm, Bộ Công an, Ủy ban nhân dân các cấp có trách nhiệm lập dự toán, chấp hành và quyết toán ngân sách Nhà nước bảo đảm hoạt động và trang bị cơ sở vật chất của lực lượng tham gia ANTT ở cơ sở theo quy định của pháp luật về ngân sách Nhà nước. Nhiệm vụ chi của Bộ Công an do ngân sách trung ương bảo đảm, nhiệm vụ chi của địa phương do ngân sách địa phương chi trả theo quyết định của Hội đồng nhân dân cấp tỉnh để thống nhất với quy định của Luật Ngân sách Nhà nước.

Phát biểu tại phiên họp, các đại biểu đều nhất trí cần thiết phải xây dựng Luật Lực lượng tham gia bảo vệ ANTT ở cơ sở để hỗ trợ Công an cấp xã trong bảo đảm ANTT ở địa phương; đặc biệt, cơ quan thẩm tra và cơ quan soạn thảo đã tiếp thu, chỉnh lý các nội dung rất khoa học, phù hợp với thực tiễn.

Nêu ý kiến tại phiên họp, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ cho rằng, dự án luật được chuẩn bị công phu, đã tiếp thu, chỉnh sửa nhiều nội dung theo góp ý của các đại biểu Quốc hội. “Qua thảo luận, các đại biểu đều nhất trí chủ trương cần ban hành luật này, đồng ý đưa vào chương trình. Vì vậy, ban soạn thảo, cơ quan thẩm tra cần tiếp thu, giải trình thêm các ý kiến đại biểu nêu, đặc biệt là về tổ chức, biên chế và một số vấn đề khác” – Chủ tịch Quốc hội nêu rõ.
 

Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ phát biểu tại phiên họp.

Chủ tịch Quốc hội cho rằng, việc luật hoá 3 lực lượng ở cơ sở thành 1 lực lượng, có nhiệm vụ tham gia bảo vệ ANTT ở cơ sở là cần thiết bởi “nước xa không cứu được lửa gần”. Trong chiến lược bảo vệ an ninh Tổ quốc thì bảo đảm ANTT ở cơ sở là rất quan trọng. Chính vì vậy, ban soạn thảo, Chính phủ cần nêu rõ cơ sở chính trị, pháp lý của luật, đưa các căn cứ được nêu trong Nghị quyết số 12 của Bộ Chính trị; các Nghị quyết của Trung ương; Chiến lược bảo vệ an ninh Tổ quốc trong tình hình mới; những chỉ đạo của Quốc hội, Chính phủ… đặc biệt cần nêu thêm căn cứ của Hiến pháp.

“Qua ý kiến của đại biểu Quốc hội phát biểu, đề nghị UBQPAN phối hợp Chính phủ, Bộ Công an xác định rõ hơn địa vị pháp lý, tính chất của lực lượng này. Đây là lực lượng do chính quyền địa phương thành lập, tổ chức, đảm bảo trên cơ sở tham gia tự nguyện của công dân. Mặc dù đây là lực lượng tổ chức lại từ 3 lực lượng khác ở cơ sở nhưng vẫn phải đánh giá kỹ hơn về tác động tổ chức biên chế, kinh phí để đại biểu Quốc hội yên tâm” – Chủ tịch Quốc hội nêu rõ.

Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ cũng nêu rõ một số nội dung cần đánh giá như kinh phí cho trang phục; công cụ hỗ trợ; bảo hiểm y tế…; đề nghị cần hạch toán cụ thể mỗi năm cần bao nhiêu trang phục; công cụ hỗ trợ đã có những gì, cần trang bị thêm gì… Chủ tịch Quốc hội đồng thời yêu cầu cơ quan soạn thảo và cơ quan thẩm tra cần tiếp tục rà soát để đảm bảo tương thích, phù hợp với các luật khác có liên quan.