Tuy nhiên, nếu nhìn vào báo cáo về tình hình giải ngân đầu tư công của cả nước trong cùng khoảng thời gian thì TP.HCM nằm trong nhóm dưới xét theo khối lượng giải ngân thực tế so với kế hoạch.

Trong bối cảnh guồng máy kinh tế đang vận hành một cách nặng nề do nhiều nguyên nhân, đầu tư công được xem là một trong những biện pháp có tác dụng tháo gỡ khó khăn, kiểu như việc bồi dưỡng chất bổ để khôi phục, duy trì, thậm chí tăng cường sinh lực cho cơ thể đang thiếu sức sống... 

Bởi vậy, sự chậm chạp trong giải ngân đầu tư công ảnh hưởng tiêu cực đến đời sống kinh tế của địa phương và nói chung, của cả nước.

Lĩnh vực trọng yếu mà trong đó vốn đầu tư công được giải ngân là xây dựng, hoàn thiện công trình kết cấu hạ tầng, đặc biệt là hạ tầng giao thông. Nguyên nhân chính khiến việc giải ngân vốn đầu tư công chậm tiến độ được cho là do khó khăn trong việc thực hiện bồi thường giải phóng mặt bằng, cùng với những vướng mắc về thủ tục tạm ứng vốn và quyết toán.

Nghị quyết 98 được Quốc hội thông qua để đặt cơ sở pháp lý cho việc triển khai một số cơ chế đặc thù, có thể được coi là chìa khóa mở ra hành lang pháp lý thông thoáng cho việc tháo gỡ những vướng mắc đó.

Trước hết, nghị quyết ghi nhận quyền tự chủ rất cao cho chính quyền thành phố trong việc quyết định thực hiện các dự án đầu tư cơ sở hạ tầng quy mô lớn. Điều đó cho phép thành phố trong thời gian tới có điều kiện nhanh chóng thông qua các quyết định giải ngân, kịp thời rót vốn cho các dự án đang khát tiền. 

Chính quyền thành phố cũng có quyền chủ động xây dựng và thực hiện cơ chế quyết toán hợp lý áp dụng đối với vốn đầu tư công thuộc quyền quản lý của địa phương, nhằm tạo thuận lợi cho việc đẩy mạnh giải ngân vốn.

Việc đền bù đất đai cần được thực hiện vừa đúng luật, vừa khéo léo, linh hoạt thì mới đạt được hiệu quả mong muốn. Liên quan đến yêu cầu đúng luật, nghị quyết 98 cũng cho phép chính quyền thành phố xây dựng khung pháp lý cho việc áp giá đền bù cũng như xác định, thực hiện các phương thức đền bù. Cần tận dụng các lợi thế mà nghị quyết đem lại cho chính quyền để thiết kế một cơ chế đền bù cho phép giải phóng mặt bằng nhanh nhất có thể.

Sự sôi động của một khu vực kinh tế tất yếu kéo theo sự sôi động của các khu vực liên kết: một khi có đủ đất sạch thì các dự án tạo lập, phát triển hạ tầng sẽ được triển khai thuận lợi, suôn sẻ. 

Hoạt động xây dựng đường sá, cầu cống, bến cảng, sân bay… diễn ra nhộn nhịp thì các khu vực phụ trợ như sản xuất, cung ứng vật liệu, kho vận… cũng sẽ được kích thích để lấy lại sinh khí. Các dịch vụ hậu cần cũng sẽ có đơn hàng, nhiều việc làm sẽ được tái lập, tạo mới. Sự hồi phục của nền kinh tế thành phố sẽ tác động lan tỏa tích cực, dẫn đến hồi phục sức sống của kinh tế khu vực và quốc gia.

Nói cách khác, nhanh chóng triển khai nghị quyết 98 là một trong những giải pháp căn cơ cho bài toán giải ngân đầu tư công và qua đó góp phần ổn định kinh tế vĩ mô.

Chậm giải ngân đầu tư công sẽ thay thế cán bộ yếu kém, trì trệ

Thủ tướng Phạm Minh Chính vừa ký công điện yêu cầu các bộ, ngành, địa phương đẩy nhanh tiến độ giải ngân vốn đầu tư công những tháng cuối năm 2023.