Theo kết quả nghiên cứu vừa được hãng bảo mật Kaspersky công bố, ba mối đe dọa chính đối với những trẻ em lớn lên trong thế giới số ngày nay gồm: Người lạ (kẻ săn mồi tình dục, sextortion - tống tiền dựa trên tình dục, lừa đảo), Bạn bè (bạo lực mạng, chơi khăm, sextortion), Bản thân (chia sẻ quá mức, nhắn tin khiêu dâm, bắt nạt, tải xuống, chia sẻ nội dung bất hợp pháp).

Có trẻ em Việt Nam là nạn nhân của bóc lột và xâm hại tình dục qua mạng

Theo nghiên cứu Disrupting Harm do UNICEF, ECPAT International và Interpol thực hiện năm 2022, hầu hết trẻ em Việt Nam có vẻ sở hữu một số kiến thức về các kỹ năng an toàn trên môi trường trực tuyến, chẳng hạn như như biết cách báo cáo nội dung có hại trên mạng xã hội.

Tuy nhiên, chỉ 36% cho biết các em đã nắm được cách làm thế nào để trở nên an toàn trên mạng. Trong năm qua, có 1% người dùng internet trong độ tuổi 12–17 ở Việt Nam là nạn nhân của bóc lột và xâm hại tình dục qua mạng.

1% có vẻ là con số nhỏ, nhưng đây là loại hành vi phạm tội nguy hiểm, cần loại bỏ tuyệt đối, bởi nạn nhân là trẻ vị thành niên.

Một báo cáo của hãng bảo mật Kaspersky cũng tiết lộ rằng Gen Z hoặc những người trong độ tuổi từ 11 đến 26 là những người có xu hướng chia sẻ quá mức, cho rằng họ hiểu biết về bảo mật trực tuyến nhưng lại dễ bị lừa đảo nhất.

Cụ thể, khoảng 55% người tham gia khảo sát thừa nhận đã đưa thông tin cá nhân của họ như tên, ngày sinh và địa điểm lên mạng xã hội. 72% trong số họ không thể xác định được các vụ lừa đảo và 26% thú nhận đã trở thành nạn nhân của một vụ lừa đảo.

Ông Yeo Siang Tiong, tổng giám đốc khu vực Đông Nam Á của Kaspersky, cho biết: “Trước đây, khi đến mùa tựu trường, phụ huynh thường lo lắng nhất về điểm học bạ của con mình. Tuy nhiên, vấn đề này không còn nữa.

Các bậc phụ huynh Việt Nam, cũng như nhiều bậc phụ huynh khác trên thế giới, hiện đang nuôi dạy những đứa trẻ “siêu kết nối” (hyper-connected) và mối quan tâm lớn hiện tại của họ là liệu con họ có trở thành mục tiêu của tội phạm mạng hay không. 

Không ai có thể đổ lỗi cho các em vì trẻ em trong thời đại ngày nay có nhiều nguy cơ bị người lạ dụ dỗ, bị bắt nạt trên mạng và thậm chí bị đánh cắp thông tin cá nhân ở trường học”.

Cha mẹ làm gì để bảo vệ con?

Trong một nghiên cứu toàn cầu do Kaspersky thực hiện dựa trên ý kiến của 8.793 phụ huynh có con từ 7 đến 12 tuổi, 58% phụ huynh thừa nhận đã dành tổng cộng chưa đến 30 phút trong suốt thời thơ ấu của con mình để nói về an toàn trên Internet. Chỉ 11% nói rằng họ đã dành hơn hai giờ để nói chuyện với con về những mối nguy hiểm.

Nhà tâm lý học nổi tiếng Emma Kenny khuyên các bậc phụ huynh nên dành mười phút mỗi ngày trước khi đi ngủ để thảo luận về một ngày của con, bao gồm cả hoạt động trực tuyến của chúng.

Cha mẹ hãy yêu cầu con chia sẻ về mặt tích cực và tiêu cực mà chúng gặp phải trên mạng. Điều này không chỉ bình thường hóa cuộc trò chuyện về bảo vệ Internet mà còn góp phần vào cách tiếp cận an toàn, thông minh của trẻ trên không gian mạng. Hơn nữa, sau một thời gian ngắn, các bậc phụ huynh sẽ cảm thấy không cần cố gắng quá nhiều để “kiểm tra” tình trạng hiện tại của con.

Cha mẹ cũng nên dành thời gian để đọc các xu hướng, trò chơi và kênh mới nổi để hiểu cách chúng có thể ảnh hưởng đến hoạt động trực tuyến của con.

Các chuyên gia Kaspersky còn khuyến nghị cha mẹ hãy đối phó với bắt nạt trên không gian mạng như vấn nạn bắt nạt ngoài đời thực, bằng cách khuyến khích con cởi mở và nói chuyện với một người lớn đáng tin cậy (tốt nhất là phụ huynh) nếu con nhận được bất kỳ tin nhắn đe dọa hoặc không phù hợp nào.

Đặc biệt, cha mẹ nên thiết lập các quy tắc cơ bản rõ ràng, phù hợp với lứa tuổi của con về những gì được làm và không được phép làm trên mạng. Đồng thời, hãy giải thích lý do các quy tắc này được áp dụng và giúp con nhận thức được hậu quả của những việc không nên làm.

Chẳng hạn như thời điểm mà con không nên sử dụng công nghệ hoặc truy cập đến một địa chỉ cụ thể hay những vấn đề liên quan đến việc chia sẻ một bức ảnh trực tuyến sẽ tồn tại mãi mãi trên Internet và có khả năng tác động đến cuộc sống cũng như nghề nghiệp trong tương lai của con.

Bên cạnh đó, cha mẹ cũng nên sử dụng phần mềm kiểm soát đáng tin cậy dành cho phụ huynh để thiết lập khuôn khổ cho những gì có thể chấp nhận được liên quan đến hoạt động trực tuyến của con, bao gồm việc chúng có thể dành bao nhiêu thời gian (và khi nào) trực tuyến, nội dung hoặc loại hoạt động nào nên chặn (phòng trò chuyện, diễn đàn…).

Bắt nghi phạm giao cấu với trẻ em quen qua mạng xã hội

Sau khi giao cấu nhiều lần với H.G., Cảnh mua thuốc tránh thai cho em. Khi về nhà, G. bị đau bụng nên nhắn tin cho Cảnh thì bị gia đình phát hiện.