Theo tiết lộ của một số người đang làm việc trong ngành tài chính tại Trung Quốc, các trader đã bắt đầu "đào bới" dữ liệu và nghiền ngẫm các bài phát biểu của ông Tập để dự đoán ngành nào sẽ là mục tiêu tiếp theo trong chiến dịch siết chặt quản lý của chính phủ. Trên các diễn đàn, những vấn đề đang được bàn luận sôi nổi gồm: các nội dung trực tuyến, tình trạng bất bình đẳng về giáo dục và đầu cơ giá nhà ở các khu vực có trường điểm.
Tencent là công ty mới nhất bị nhắm tới. Cổ phiếu của ông lớn công nghệ này đã lao dốc mạnh sau khi tờ Tân Hoa Xã chỉ trích game online là "thuốc phiện tinh thần", làm dấy lên lo ngại ngành game online sẽ bị sờ gáy. Đà bán tháo còn lan sang cả các công ty game Nhật Bản có hợp tác với Tencent.
"Trước đây các nhà đầu tư và giới phân tích thường bỏ qua những bài phát biểu như vậy, nhưng giờ thì mọi người đều biết rằng ông Tập luôn kiên quyết thực hiện những gì ông ấy đã tuyên bố", Dan Wang – chuyên gia phân tích tại Gavekal Dragonomics ở Thượng Hải nói. Anh thường xuyên nghiền ngẫm Qiushi Journal, ấn phẩm được Đảng Cộng sản Trung Quốc phát hành 2 tháng 1 kỳ.
Lâu nay đọc vị những tín hiệu từ Bắc Kinh luôn là phần quan trọng khi làm ăn kinh doanh ở Trung Quốc. Tuy nhiên cuộc cải tổ bất ngờ trên lĩnh vực giáo dục trực tuyến đã buộc tất cả các nhà đầu tư phải suy nghĩ lại. Giờ đây họ phải nghiên cứu kỹ những phát biểu của ông Tập và những quan chức hàng đầu trong chính phủ - một nhiệm vụ khá khó khăn khi mà không phải mọi bài phát biểu đều có thể tiếp cận được.
Bối cảnh càng trở nên phức tạp hơn khi nhiều khả năng ông Tập sẽ tiếp tục lãnh đạo Trung Quốc nhiệm kỳ thứ ba trong khi các vị trí chủ chốt trong chính phủ sẽ có nhiều xáo trộn trong năm tới, sau Đại hội Đảng. Được đánh giá là nhà lãnh đạo quyền lực nhất trong nhiều thập kỷ trở lại đây, ông Tập "có thể thay đổi chính sách rất nhanh", theo Vitor Shih, giáo sư tại UC San Diego và là tác giả vài cuốn sách về Trung Quốc.
Sau khi thị trường hoảng loạn vì ông Tập chỉ trích các hoạt động dạy thêm ngoài giờ hồi tháng 6, tuần này cơn bán tháo cổ phiếu Tencent chú ý đến 1 bài phát biểu từ tháng 3 của ông Tập. Trong bài phát biểu đó, Chủ tịch Trung Quốc đã nhận diện "các nội dung tục tĩu, phản cảm trên Internet" là một trong những vấn đề xã hội cần được giải quyết triệt để.
Một yếu tố được nhà đầu tư chú ý là cơ quan nào đưa ra thông báo. Trong 10 năm trở lại đây, số lượng thông báo liên bộ ngày càng nhiều, cũng đồng nghĩa phạm vi ảnh hưởng ngày càng rộng. Ví dụ, lệnh cấm hoạt động gia sư vì lợi nhuận là do Hội đồng nhà nước và Ủy ban trung ương đảng ban hành, tạo thành 1 cơ quan có nhiều quyền lực hơn bất kỳ bộ đơn lẻ nào.
Theo Jason Hsu, nhà sáng lập của Rayliant Global Advisors, hiện tại gần như tất cả các ngành đều đang đứng trước rủi ro nếu xét đến những gì chính phủ Trung Quốc đã truyền thông suốt thời gian gần đây. "Bất động sản, y tế, chế độ hưu trí được các nhà hoạch định chính sách xác định là những vấn đề đang làm suy giảm chất lượng cuộc sống và sự hòa hợp xã hội".
Tuy nhiên cũng đã có không ít lần giới chức phải lên tiếng để trấn an thị trường và cho rằng nhà đầu tư đã hiểu nhầm. Sau cơn bán tháo "điên rồ" tuần trước, Ủy ban chứng khoán Trung Quốc cam kết sẽ minh bạch hơn và làm cho chính sách trở nên dễ đoán hơn.
Truyền thông nhà nước Trung Quốc thường xuyên đăng những bài bình luận để trấn an nhà đầu tư. Trong khi bài báo của Tân Hoa Xã chỉ trích game online, tờ Nhân dân nhật báo có 1 bài bình luận khác nhấn mạnh sự cần thiết của việc chính phủ, trường học, gia đình và toàn xã hội phối hợp cùng nhau để bảo vệ trẻ em tốt hơn trước nạn nghiện game.
Thị trường chắc chắn sẽ điều chỉnh mạnh trong lúc nhà đầu tư điều chỉnh. Kể cả khi câu chuyện ông Tập muốn cải cách ngành nào đã trở nên rõ ràng như hiện nay, bao giờ Chính phủ hành động và mức độ đến đâu vẫn là câu hỏi khó trả lời và sẽ gây xáo trộn cho thị trường.
Tham khảo Bloomberg