Ông Michael Spavor (phải, dưới), ông Michael Kovrig (phải, trên) và bà Mạnh Vãn Chu (Meng Wan Zhou) - Ảnh: THE TIMES/AFP
Ngày 27-9, Canada và Trung Quốc có cuộc khẩu chiến tại cuộc họp của Đại hội đồng Liên Hiệp Quốc ở New York về vụ giám đốc tài chính Huawei Mạnh Vãn Chu và 2 công dân Canada (cựu nhân viên ngoại giao Michael Kovrig và doanh nhân Michael Spavor) được trả tự do tuần trước.
Ngoại trưởng Marc Garneau của Canada cho rằng Chính phủ Trung Quốc bắt ông Michael Spavor và Michael Kovrig để trả đũa vụ bà Mạnh Vãn Chu bị bắt và quản thúc ở Canada theo yêu cầu của Mỹ gần 3 năm qua, theo Đài CNN.
"Canada tuân thủ pháp quyền, và hai công dân Canada đã phải trả giá đắt cho cam kết này. Chúng tôi tiếp tục phản đối cách đối xử với hai công dân này" - ông Marc Garneau phát biểu.
Về việc bà Mạnh Vãn Chu bị quản thúc tại gia, ngoại trưởng Canada giải thích rằng Ottawa đã "áp dụng cả luật pháp Canada và quốc tế để phản ứng với yêu cầu dẫn độ một công dân Trung Quốc".
Sau đó, một đại diện từ phái đoàn của Trung Quốc tại Đại hội đồng Liên Hiệp Quốc sử dụng quyền trả lời để đáp trả tuyên bố của phía Canada. Người đại diện Trung Quốc cáo buộc Mỹ và Canada quản thúc bà Mạnh Vãn Chu một cách tùy tiện và không có "lý do pháp lý".
"Mục đích thật sự của họ là gây bất ngờ cho các công ty công nghệ cao của Trung Quốc, xem đây là cách để kìm hãm sự tiến bộ của Trung Quốc về mặt khoa học và công nghệ. Hành động của Mỹ và Canada rất điển hình cho việc giam giữ tùy tiện" - Liu Yang, đại diện của phái đoàn Trung Quốc tại Liên Hiệp Quốc, phát biểu.
Ông Liu nói rằng trường hợp bà Mạnh Vãn Chu "hoàn toàn khác" với Kovrig và Spavor. Vị này nhấn mạnh hai công dân Canada nói trên đã tham gia vào các hành vi "gây nguy hiểm cho an ninh Trung Quốc".
Hôm 24-9, bà Mạnh Vãn Chu được trả tự do và lên máy bay về Trung Quốc sau khi bà đạt thỏa thuận hoãn truy tố với Bộ Tư pháp Mỹ. Ngay sau đó, 2 ông Michael trên cũng được Trung Quốc trả tự do và quay về Canada.
Canada cho rằng vụ bắt giữ hai công dân của họ mang động cơ chính trị và cáo buộc Trung Quốc dùng "ngoại giao con tin".
Mỹ và Trung Quốc lên tiếng về vụ Mạnh Vãn Chu
Ngày 27-9, thư ký báo chí Nhà Trắng Jen Psaki cho biết Nhà Trắng không gây sức ép lên Bộ Tư pháp Mỹ để giải quyết vụ bà Mạnh Vãn Chu. Bà nói thỏa thuận hoãn truy tố hoàn toàn là "vấn đề pháp lý" và bác bỏ cáo buộc "hoán đổi tù nhân" với 2 công dân Canada bị Trung Quốc giam giữ.
Về phía Trung Quốc, ngày 28-9, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Hoa Xuân Oánh xác nhận Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình yêu cầu Mỹ giải quyết vụ việc bà Mạnh Vãn Châu trong cuộc điện đàm với Tổng thống Mỹ Joe Biden đầu tháng này.
Vì sao bà Mạnh Vãn Chu được chào đón với thảm đỏ hoành tráng như lãnh đạo quốc gia? TTO - Trở về Trung Quốc, bà Mạnh Vãn Chu được đón tiếp hoành tráng, có thảm đỏ trải đến tận máy bay chẳng khác gì nghi thức đón một lãnh đạo quốc gia, được tặng hoa, quan chức đón và được truyền hình quốc gia phát trực tiếp.