Chiều 6/9 tại Hà Nội đã diễn ra buổi họp báo Chính phủ thường kỳ tháng 8, cung cấp nhiều thông tin quan trọng về các vấn đề nóng được dư luận quan tâm, trong đó có giá xăng dầu.

Phóng viên liên tiếp đặt nhiều câu hỏi: Sau kỳ điều hành xăng dầu hôm qua (ngày 5/9) lần đầu tiên giá dầu cao hơn giá xăng. Nhận định của Bộ Công Thương như thế nào về vấn đề này?

Trong 7 kỳ điều hành xăng dầu gần nhất, nhà điều hành đã thực hiện trích lập khoảng gần 4.500 đồng cho mỗi lít xăng và khoảng 1.800 đồng cho mỗi lít dầu. Việc trích lập cao như vậy có gây thiệt thòi cho người dân và doanh nghiệp hay không, nhất là trong bối cảnh doanh nghiệp đối diện với chi phí đầu vào tăng cao và người dân đối mặt diện mặt bằng giá cả mới?

Cũng liên quan đến quỹ bình ổn giá xăng dầu thì trong dự thảo Luật giá thì Bộ Tài Chính đã đề xuất hủy quy định về lập và sử dụng quỹ bình ổn, trong đó có quỹ bình ổn giá xăng dầu. Qua thời gian biến động mạnh của giá xăng dầu thế giới vừa qua, Bộ Công Thương có cho rằng đây là thời điểm để chúng ta bỏ quỹ bình ổn giá xăng dầu để điều hành giá xăng dầu theo cơ chế thị trường hay không?

Trả lời các câu hỏi nêu trên Thứ trưởng Bộ Công Thương Đỗ Thắng Hải cho biết: "Liên quan đến việc giá dầu lần đầu tiên cao hơn giá xăng, về góc độ điều hành giá xăng dầu cùng với Bộ Tài chính, chúng tôi thấy rằng 2 loại giá này đều cao. Chúng tôi mong muốn giá thấp hơn nữa sẽ tốt hơn cho tất cả các đối tượng, đó là doanh nghiệp sử dụng xăng dầu làm đầu vào và người dân, người tiêu dùng. Đúng là có việc từ trước tới nay, chúng ta vẫn quen giá bán lẻ dầu hỏa và dầu diesel thấp hơn giá xăng, nhưng kỳ điều hành ngày 5/9 vừa qua thì lần đầu tiên giá dầu cao hơn giá xăng".

Nguyên nhân, theo ông Đỗ Thắng Hải, trước hết tại thị trường thế giới từ đầu năm 2022 đến nay, sau xung đột giữa Nga-Ukraine thì nguồn cung khí đốt cho thị trường châu Âu và Mỹ giảm nên nhu cầu đối với dầu hỏa và dầu diesel tăng, nhằm thay thế nhu cầu về khí đốt, dẫn đến giá sản phẩm dầu tăng khá cao, nằm ở mức tương đương hoặc cao hơn so với giá xăng.

Những tháng gần đây, để chuẩn bị cho nhu cầu sử dụng tăng vào mùa lạnh, mùa đông và nhu cầu người dân đang dần chuyển sang dầu khi giá năng lượng tăng cao thì giá dầu đã tăng khá mạnh và cao hơn nhiều so với giá xăng. Hiện nay, trung bình trên thế giới bình quân giá xăng ở mức 105 USD/thùng trong khi giá dầu đang ở mức 143 USD/thùng. Còn ở trong nước, trong cơ cấu giá xăng và dầu, các mức thuế, chi phí kinh doanh cũng rất khác nhau.

Thực tế cho thấy, nhu cầu bình quân của các loại dầu chỉ ở mức 0-0,72%, thuế nhập khẩu xăng bình quân là 9,7%, thuế tiêu thụ đặc biệt của dầu là 0% và xăng là 8-10%. Do đó giá bán lẻ xăng trong nước từ trước đến nay vẫn tăng cao hơn so với giá dầu.

"Tuy nhiên, ở kỳ điều hành giá xăng dầu vừa qua (ngày 5/9) như tôi vừa báo cáo do giá xăng và giá dầu trên thế giới có sự chênh lệch lớn. Giá dầu cao hơn giá xăng khoảng 30-35 USD/thùng nên giá bán lẻ dầu trong nước lần đầu tiên cao hơn giá xăng. Chúng tôi rất chia sẻ với những đối tượng sử dụng dầu, chủ yếu là dầu diesel, đặc biệt trong ngành vận tải và ngư dân đánh bắt cá. Chúng ta điều hành xăng dầu theo cơ chế thị trường nhưng có sự điều hành của Nhà nước. Bộ Công Thương cũng đã báo cáo Thủ tướng Chính phủ và ngày gần đây nhất (12/8/2022), VPCP có công văn 5142 truyền đạt ý kiến của lãnh đạo Chính phủ yêu cầu Bộ LĐ-TB&XH phối hợp với các bộ, các cơ quan liên quan nghiên cứu, tham mưu các biện pháp về chính sách an sinh xã hội hỗ trợ các đối tượng có thu nhập thấp và hỗ trợ giá xăng dầu cho các ngư dân và các đối tượng có liên quan.

Về giá xăng dầu ở các nước châu Âu, hầu như giá dầu cao hơn giá xăng như Italy, Hungary, Đức, Pháp, Áo, Anh... Còn ở Việt Nam, kỳ điều hành ngày 5/9 là lần đầu tiên giá dầu cao hơn giá xăng", Thứ trưởng Đỗ Thắng Hải nói.

Về việc chi gần 4.500 đồng cho mỗi lít xăng và khoảng 1.800 đồng cho mỗi lít dầu, ông Đỗ Thắng Hải cho rằng, hiểu như vậy là chưa đúng. Trong mọi trường hợp chi bao nhiêu sẽ có con số và bộ máy kiểm tra kiểm soát.

Thứ trưởng Đỗ Thắng Hải thông tin thêm, hiện nay, công tác điều hành giá xăng dầu được liên Bộ Công Thương-Tài chính phối hợp rất chặt chẽ và Việt Nam là 1 trong những nước được đánh giá là bảo đảm được nguồn cung năng lượng, đặc biệt là mặt hàng xăng dầu tương đối tốt.

Về quỹ bình ổn xăng dầu, ông Hải nêu rõ: "Đây gọi là quỹ thì khi cần chúng ta trích và chi nhưng quan trọng là trích lúc nào và chi lúc nào. Ví dụ, 8 kỳ chi liên tục từ ngày 21/1/2022 đến kỳ ngày 21/4/2022, sau đó 5 kỳ liên tục từ 1/4/2022 đến 21/6/2022 đều bình ổn giá xăng dầu trong nước vì khi đó tăng liên tục, chúng ta phải chi liên tục, vì vậy giá bình quân một số mặt hàng thành phẩm xăng dầu thế giới. Ở đây là giao dịch trên thị trường Singapore là biến động từ 11,38% đến 45,95% nhưng giá xăng dầu trong nước đến kỳ điều hành 22/8 vừa qua, chỉ tăng từ 1,14% đến 40,37%. Đấy là cái lợi của quỹ. Nhưng nếu giảm thì chúng ta lại trích 1 phần để đưa vào quỹ trong lúc quỹ có giới hạn.

Một điều hết sức quan trọng ở Việt Nam nếu giá xăng tăng thì tất cả các mặt hàng khác đều tăng nhưng nếu giá xăng giảm thì các mặt hàng khác lại chưa giảm. Chính vì vậy, Chính phủ và các bộ ngành đang hết sức giải quyết các vấn đề này. Đấy là tác dụng của quỹ bình ổn. Quỹ bình ổn là quỹ tài chính không nằm trong ngân sách nhà nước và toàn bộ trích lập tham gia việc bình ổn giá xăng dầu trong nước. Quỹ này hoạt động không vì mục tiêu lợi nhuận, không phát sinh cơ chế quản lý tập trung và không có cơ chế tài chính riêng"./.

Giá dầu đắt hơn xăng: Điều dị biệt và nhiều hệ lụy đi kèm

Giá dầu diesel cao hơn tất cả các loại xăng - điều chưa từng diễn ra tại Việt Nam, dẫn tới nguy cơ làm tăng giá đầu vào cho sản xuất, tăng giá cả hàng hóa, gây áp lực lạm phát và ảnh hưởng đến sự phục hồi kinh tế.