Bộ Kế hoạch và Đầu tư (KH&ĐT) vừa đề nghị Chính phủ trình Quốc hội ban hành nghị quyết để tháo gỡ khó khăn một số dự án giao thông, trong đó cho phép Chính phủ sử dụng vốn tăng thu ngân sách Trung ương năm 2022 để thanh toán chi phí giải phóng mặt bằng dự án cải tạo, nâng cấp quốc lộ 1A đoạn qua tỉnh Nghệ An.
Theo Bộ KH&ĐT, đề nghị trên xuất phát từ thực tế dự án do Bộ GTVT quản lý và giao cho tỉnh Nghệ An thực hiện công tác giải phóng mặt bằng. Tuy nhiên, quá trình thực hiện địa phương này kiểm đếm chưa đầy đủ, nên số vốn 573 tỉ đồng để thực hiện nhiệm vụ đền bù giải phóng mặt bằng chưa được chi trả cho dân. Việc này dẫn đến khiếu kiện nhiều năm, thuộc trách nhiệm của các đơn vị tham gia thực hiện dự án.
Đến nay theo báo cáo của UBND tỉnh Nghệ An và Bộ GTVT, việc thiếu sót trên dẫn đến số tiền ngân sách phải bỏ ra để thực hiện công tác trên đã lên tới khoảng 1.283 tỉ đồng. Trong đó, 573 tỉ đồng bồi thường hỗ trợ cho người dân, 8 tỉ đồng cho hội đồng bồi thường và 702 tỉ đồng tiền lãi chậm trả tính đến ngày 31-12-2022 được quy định tại Luật Đất đai.
Bộ KH&ĐT nhận định, theo quy định thì đây là nghĩa vụ của ngân sách Nhà nước, nhưng đến nay chưa được bố trí vốn để thực hiện. Vì dự án đã hoàn thành, nếu chiếu theo luật hiện hành không có cơ sở để bố trí vốn đầu tư.
“Để không xảy ra khiếu kiện gây nhức nhối cho cơ quan quản lý, đồng thời giải quyết quyền lợi chính đáng của người dân cần bố trí vốn để thanh toán kinh phí đền bù, giải phóng mặt bằng bao gồm phần chậm trả cho các hộ dân...”- Bộ KH&ĐT đề xuất.
Tuyến Quốc lộ 1 qua tỉnh Nghệ An dài 73,8 km, gồm 5 dự án thành phần được đầu tư bằng vốn ngân sách Nhà nước và hình thức BOT. Trong quá trình thu hồi đất cho dự án, UBND tỉnh Nghệ An có quy định “đối với phạm vi giải tỏa hành lang (7m từ chân ta luy đường cũ) chỉ thu hồi đất để thi công dự án, không thực hiện bồi thường về đất”.
Do vậy, khi triển khai dự án, mặc dù Bộ GTVT đã dự trù kinh phí bồi thường, hỗ trợ giải phóng mặt bằng đối với toàn bộ diện tích đất trong phạm vi giải tỏa hành lang, nhưng UBND tỉnh Nghệ An không phê duyệt phương án bồi thường đối với phần diện tích này. Từ đó dẫn tới việc người dân khiếu kiện sau khi dự án đã hoàn thành.
