Ngày 20-9, Ủy ban Thường vụ Quốc hội (QH) cho ý kiến lần hai đối với dự thảo Luật BHXH (sửa đổi). Trong đó, Chính phủ đề xuất QH cho ý kiến về hai phương án nhận BHXH một lần.

Hai phương án đều “nhạy cảm”

Báo cáo tại phiên họp, Thường trực Ủy ban Xã hội cho biết đa số ý kiến đồng tình với việc bổ sung trợ cấp hưu trí cho người đủ tuổi nghỉ hưu nhưng chưa đóng đủ số năm hưởng BHXH và không rút BHXH một lần. Mục đích nhằm từng bước hoàn thiện hệ thống hưu trí đa tầng, liên kết, linh hoạt.

Tuy nhiên, cơ quan thẩm tra đề nghị Chính phủ cần đánh giá kỹ lưỡng tác động của việc quy định trợ cấp hưu trí xã hội đối với ngân sách nhà nước, xung đột chính sách khi đưa các đối tượng thuộc phạm vi điều chỉnh và áp dụng của Luật Người cao tuổi sang dự án luật này, nhất là các tác động liên quan đến chính sách khuyến khích người lao động tham gia BHXH tự nguyện.

Bên cạnh đó, có ý kiến của thành viên Ủy ban Xã hội cho rằng hiện nay trợ cấp xã hội đối với người cao tuổi theo quy định của Luật Người cao tuổi còn rất thấp và có khoảng cách khá xa so với mức chuẩn nghèo về thu nhập. Chính vì vậy, khi chuyển nhóm đối tượng rất đặc thù này với mức hưởng rất thấp sang phạm vi của dự thảo Luật BHXH (sửa đổi) thì liệu có hợp lý? Đồng thời, ban soạn thảo cũng chưa nêu cơ sở lý luận và thực tiễn đầy đủ để quy định cụ thể ngay trong dự thảo luật tuổi hưởng trợ cấp là 75 tuổi, thay vì 80 tuổi như quy định hiện hành.

Về thời gian đóng BHXH để nhận lương hưu, Thường trực Ủy ban Xã hội tán thành với đề xuất của Chính phủ việc giảm số năm đóng BHXH tối thiểu để được hưởng lương hưu từ 20 năm xuống 15 năm.

Về hai phương án nhận BHXH một lần, Thường trực Ủy ban Xã hội cho rằng đây là vấn đề phức tạp, nhạy cảm, có ảnh hưởng đến quyền lợi của người lao động và vấn đề an sinh xã hội lâu dài, tác động nhất định đến tâm lý xã hội, người lao động. Do đó cần phải tiếp tục đánh giá tác động, cân nhắc kỹ lưỡng, bao quát đối với nội dung sửa đổi, bổ sung quy định về hưởng BHXH một lần, tham vấn công chúng rộng rãi hơn về các phương án dự kiến sửa đổi, bổ sung…

Không đóng khung phương án, tiếp tục lấy ý kiến

Theo Bộ trưởng Bộ LĐ-TB&XH Đào Ngọc Dung, sau khi chỉnh lý, dự luật cơ bản hoàn thiện nhưng nội dung về nhận BHXH một lần vẫn còn nhiều ý kiến. Ông Đào Ngọc Dung nói đây là vấn đề rất hệ trọng, rất lớn, nếu công bố sớm phương án có thể tạo hiệu ứng nhất định với xã hội. Vì vậy, Chính phủ tiếp tục đưa ra hai phương án để xin ý kiến.

Nhắc lại phiên họp của Ủy ban Thường vụ QH lần một về dự luật, ông Đào Ngọc Dung cho biết đã nghiên cứu ý kiến của Chủ tịch QH về việc tích hợp điểm tốt của hai phương án nhằm tìm ra một phương án tối ưu. Nhưng nếu đặt ra phương án 3 thì hướng sẽ là những người mới tham gia BHXH sẽ không được nhận BHXH một lần khi luật có hiệu lực, còn những người đang tham gia chỉ nhận BHXH một lần bằng 50%.

“Nếu Thường vụ hôm nay cho ý kiến, chúng tôi báo cáo lại với Chính phủ. Đây cũng là phương án thực hiện theo đúng tinh thần Nghị quyết 28 của Ban Chấp hành Trung ương, tức là khuyến khích những người tiếp tục bảo lưu và thực hiện giảm chính sách đối với những người rút BHXH một lần theo đúng tinh thần Nghị quyết 28…” - ông Dung nói.

Chủ tịch QH Vương Đình Huệ cho rằng quy định trợ cấp hưu trí xã hội được chuyển từ Luật Người cao tuổi sang Luật BHXH và được chỉnh lý để liên kết với quỹ BHXH, tạo ra hệ thống BHXH đa tầng nên đây là vấn đề “không có gì phải bàn”.

Chủ tịch QH nói vấn đề lớn nhất trong sửa đổi luật lần này là việc siết nhận BHXH một lần. Phương án thì có nhiều nhưng Thường vụ QH bây giờ không nói được cụ thể, mà chỉ gợi ý nghiên cứu để đưa ra thảo luận.

“Chúng ta phải tuân thủ quy trình xây dựng pháp luật đã được quy định trong Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật. Cho nên tiếp tục lắng nghe, trình bày các quan điểm với nhau. Với cách như thế này, Chính phủ hoàn thiện hồ sơ, Ủy ban Xã hội tiếp tục thẩm tra…” - ông Huệ nói.

Phó Chủ tịch QH Trần Thanh Mẫn yêu cầu Chính phủ tiếp tục nghiên cứu để hoàn thiện dự luật cũng như các văn bản, Ủy ban Xã hội hoàn thiện báo cáo thẩm tra để trình QH tại kỳ họp thứ sáu. “Ngoài ra, tôi đề nghị Ủy ban Xã hội tiếp tục chủ trì tổ chức tọa đàm, hội thảo, hội nghị lấy ý kiến rộng rãi dự thảo luật này, nắm bắt dư luận xã hội, đảm bảo trình QH dự thảo luật có chất lượng…” - ông Trần Thanh Mẫn yêu cầu.