Tưởng đau sốt thông thường, nào ngờ áp xe gan

Bệnh nhân N.T.T. (55 tuổi) sốt 3 ngày liên tiếp, mệt mỏi, đau hạ sườn phải, cảm giác khó thở, ăn uống kém. Tưởng đau sốt thông thường, bà mua thuốc uống nhưng không đỡ, đi khám được Bệnh viện Hữu nghị Việt Tiệp (Hải Phòng) kết luận có ổ áp xe gan hạ phân thùy VIII, kích thước 85 x 76 x 65mm.

Bệnh nhân được siêu âm can thiệp chọc hút mủ ổ áp xe gan, hút ra 150ml dịch mủ trắng và mủ nâu, có mùi hôi...

Tương tự, bệnh nhân Phạm Văn D. (66 tuổi, Hạ Long) bị sốt kéo dài trên 2 tuần kèm đau tức hạ sườn phải, gầy sút 3kg trong một tháng, mệt nhiều, ăn uống kém, do nghĩ cảm sốt thông thường nên chỉ truyền dịch, dùng thuốc tại nhà.

Bệnh tiến triển ngày càng trầm trọng, bệnh nhân được gia đình đưa đến Bệnh viện Đa khoa tỉnh Quảng Ninh và được chẩn đoán nhu mô gan trái có ổ áp xe hóa dịch mủ kích thước lớn 104 x 72mm. Tại vị trí ổ áp xe hút ra gần 150ml dịch mủ đục và mỗi ngày dẫn lưu thêm 50 - 60ml dịch. Nhờ điều trị tích cực và kịp thời, bệnh nhân đã qua cơn nguy kịch.

Chỉ trong 3 tháng đầu năm 2023, Bệnh viện Bệnh nhiệt đới TP.HCM tiếp nhận 172 ca bệnh áp xe gan do sán lá gan lớn, tất cả đều có thói quen với thực phẩm 'khoái khẩu' là: ăn rau sống. Bệnh nhân có độ tuổi trung bình là 40, nữ chiếm đa số (68%), đến từ 24 tỉnh thành. Đáng chú ý, có 2 trường hợp áp xe gan do sán lá gan lớn ở thai phụ và 3 trường hợp bệnh diễn tiến nặng...

Bác sĩ Trần Quang Định, trưởng khoa khám chữa bệnh theo yêu cầu, Bệnh viện Đa khoa tỉnh Quảng Ninh, cho biết áp xe gan là do tổ chức tế bào gan bị phá hủy tạo thành ổ mủ trong tổ chức gan, ổ mủ có thể to hoặc nhỏ, đơn độc hay nhiều ổ mủ khác nhau.

Đây là bệnh lý nguy hiểm vì có thể gây ra nhiều biến chứng nghiêm trọng. Nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời, ổ áp xe vỡ sẽ dẫn đến các biến chứng như: Viêm phúc mạc ổ bụng, tràn mủ màng phổi, thậm chí gây nhiễm trùng huyết đe dọa tính mạng.

Thủ phạm chủ yếu là thực phẩm "bẩn"

Tiến sĩ Đặng Chiều Dương, trưởng khoa nội tiêu hóa, Bệnh viện Hữu nghị Việt Tiệp, cho biết bệnh áp xe gan xuất hiện khi tổ chức tế bào gan bị phá hủy tạo thành ổ mủ trong nhu mô gan. Nguyên nhân gây bệnh phổ biến là amip và vi khuẩn, sán lá gan lớn.

- Áp xe gan do amip: Là bệnh cấp tính nặng gặp khá phổ biến ở cả trẻ em và người lớn. Bệnh bắt nguồn từ thức ăn, nước uống hay ruồi nhặng, tay bẩn mang ký sinh trùng amip từ phân người bị lị amip thải ra ngoại cảnh, hoặc trong các ổ áp xe thành ruột, trong các tổn thương phủ tạng.

Lúc đầu, amip gây viêm loét ở niêm mạc ruột, làm chảy máu, bào mòn… rồi vào gan, khu trú ở thùy phải của gan gây tổn thương viêm nhu mô gan lan tỏa (nhiều ổ mủ). Theo Tổ chức Y tế thế giới, có khoảng 10% dân số thế giới bị nhiễm amip. Bệnh thường gây hội chứng lỵ với phân nhầy máu mũi và cơn đau thắt ruột...

- Áp xe gan do vi khuẩn đang có chiều hướng gia tăng ở các quốc gia đang phát triển, trong đó có Việt Nam. Trong 2 thập kỷ qua, Klebsiella pneumoniae là mầm bệnh chiếm ưu thế với tỉ lệ 50 - 85% căn nguyên gây áp xe gan do vi khuẩn ở châu Á...

- Áp xe gan do sán lá gan lớn lây truyền: đường phân - miệng. Ấu trùng sán sau khi vào cơ thể người sẽ xuống tá tràng tự tách vỏ thành sán trưởng thành, xuyên qua thành tá tràng vào khoang phúc mạc đến gan, đục thủng bao gan và xâm nhập nhu mô gan gây áp xe gan.

Vì vậy, theo các chuyên gia, việc phòng bệnh quan trọng nhất là chú ý đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm và vệ sinh môi trường. Tuyệt đối không ăn các loại thịt chưa nấu chín như nem chua, nem chạo, gỏi, tiết canh, rau sống chưa được rửa sạch…; không uống nước chưa đun sôi, đồ uống không hợp vệ sinh. Cần rửa tay sạch bằng xà phòng sau khi đi vệ sinh và trước mỗi bữa ăn.

Khi có dấu hiệu bất thường (sốt cao, rét run, đau tức vùng hạ sườn phải, ấn đau kẽ sườn…), nghi ngờ áp xe gan cần đến bệnh viện, cơ sở y tế uy tín, tin cậy để được phát hiện và điều trị kịp thời.