Tháng 9-2023, Alyssa Milligan, 23 tuổi, đã qua đời sau khi bị xe bán tải tông vào trong lúc đạp xe - Ảnh: AP
Số ca tử vong do tai nạn giao thông đang gia tăng ở nhiều nơi, dù dữ liệu thử nghiệm cho thấy ô tô ngày càng an toàn hơn.
Chỉ riêng ở Mỹ, nơi nổi tiếng với các tổ chức thử nghiệm an toàn và quy định nghiêm khắc với phương tiện di chuyển, tai nạn ô tô vẫn gia tăng, trong đó các vụ liên quan đến người đi bộ và xe đạp tăng mạnh nhất: hơn 60% trong giai đoạn 2011-2022.
Điều trùng hợp là, giai đoạn này cũng ghi nhận doanh số xe SUV, bán tải và van tăng mạnh, tương đương 78% tổng doanh số bán xe mới ở Mỹ năm 2022, theo thống kê của Moto Intelligence, công ty nghiên cứu thị trường có trụ sở ở Mỹ.
Theo Business Insider, có nhiều lý do dẫn đến điều này. Một trong số đó nằm ở xu hướng chuộng xe lớn.
Jessica Cicchino, phó chủ tịch nghiên cứu của Viện Bảo hiểm an toàn đường bộ (IIHS), cho biết: "Chúng tôi chưa lý giải được chính xác nguyên nhân đằng sau sự gia tăng tỉ lệ tử vong của người đi bộ. Có vẻ như sự gia tăng xe lớn đã góp phần vào đó".
"Nhiều nghiên cứu chỉ ra các xe lớn như SUV, bán tải có khả năng gây tử vong hoặc thương tích nghiêm trọng cho người đi bộ và xe đạp hơn", bà nói thêm. Bà cho hay nạn nhân thường bị thương ở đầu và nửa thân trên, chứ không phải chân.
Năm 2021, cô bé Allie Hart, 5 tuổi, đã thiệt mạng sau khi bị Ford Transit đâm phải trong lúc đang chơi trên làn đường dành cho xe đạp. Đến nay, tại nơi xảy ra tai nạn, vẫn còn chiếc xe đạp của cô bé, một vài thú bông cùng biển báo kể lại vụ việc nhằm nâng cao ý thức về an toàn giao thông - Ảnh: WUSA9
Xe to không chỉ dễ tác động vào các bộ phận quan trọng trên cơ thể người một khi có va chạm. Thiết kế của những chiếc xe này cũng khiến tầm nhìn tài xế hạn chế hơn.
Một nghiên cứu của IIHS cho thấy các xe dễ gây tai nạn khi rẽ trái hơn là SUV và bán tải, cho thấy "tài xế có thể khó quan sát người đi bộ hơn khi lái xe đó".
Phát ngôn viên của Subaru, Todd Hill, nói với Business Insider hãng đã thực hiện tốt các bài kiểm tra tránh va chạm với người đi bộ của IIHS, coi tầm nhìn là tiêu chuẩn an toàn đầu tiên.
Tuy nhiên, yêu cầu này đã trở nên khó khăn hơn khi các tiêu chuẩn an toàn về lật xe buộc hãng phải cải thiện độ bền của các cột.
"Mặt kính càng nhỏ thì càng linh hoạt trong việc đảm bảo yêu cầu… Nhưng điều đó cũng đồng nghĩa với hy sinh tầm nhìn ra bên ngoài", Hill nói.
Không có nhiều nghiên cứu về điểm mù phía trước người lái. Nhưng vào năm 2021, Consumer Reports đã phát hiện mũi xe cao gây cản trở tầm nhìn của tài xế.
Những chiếc xe lớn có vùng mù rộng hơn xe nhỏ, do đó cũng khó quan sát người đi bộ hay các vật thể nhỏ hơn - Ảnh: Chevrolet
Trong khi đó, báo cáo xuất bản tháng 1-2023 của Trung tâm Volpe thuộc Bộ Giao thông vận tải Mỹ xác định "vùng mù ngày càng lớn trên xe SUV và bán tải có liên quan đến các vụ va chạm phía trước gây tử vong". Một ví dụ tiêu biểu là dù có tới 8 học sinh tiểu học đứng kề vai trước Chevrolet Silverado 2016 thì người lái xe cũng không nhìn thấy.
Một bất cập khác là các đánh giá an toàn hiện tại chủ yếu xem xét đến khả năng bảo vệ người ngồi bên trong.
Cơ quan An toàn giao thông đường bộ Mỹ (NHTSA) vẫn có hạng mục thử nghiệm tránh va chạm cho người đi bộ, nhưng chỉ mang tính tự nguyện và không ảnh hưởng đến kết quả cuối cùng.
"Một chiếc xe không vượt qua được bài kiểm tra va chạm với người đi bộ, nhưng vẫn có thể được nhận 5 sao an toàn", Billy Richling, người phát ngôn của Hiệp hội Các quan chức giao thông đô thị quốc gia Mỹ, cho biết.
Thử nghiệm va chạm an toàn chủ yếu tập trung vào bảo vệ người ngồi bên trong. Các chuyên gia an toàn đang kêu gọi cần đưa cả việc bảo vệ người bên ngoài vào đánh giá cuối cùng - Ảnh: IIHS
John Capp, giám đốc công nghệ, chiến lược và quy định an toàn tại General Motors, chia sẻ với Business Insider không có đủ dữ liệu về số ca tử vong vì tai nạn giao thông đối với người đi bộ để xác định nguyên nhân chính xác. Nhưng ông thừa nhận có sự mất cân bằng trong thiết kế xe, khi sự an toàn luôn tập trung vào những người ngồi bên trong hơn.
"Chúng tôi không thể làm được gì nhiều khi có người bị đâm bên ngoài. Đó là lý do chúng tôi tập trung vào khả năng tránh va chạm cho người đi bộ", ông nói. Hầu hết các xe General Motors mới gần đây đã được trang bị phanh khẩn cấp tự động và camera quan sát ban đêm tốt hơn để hạn chế các va chạm.
Phanh khẩn cấp tự động có thể sẽ trở thành tiêu chuẩn trong tương lai - Ảnh: Car and Driver
Điều đó phù hợp với đề xuất mới của NHTSA, trong đó yêu cầu ô tô phải trang bị phanh khẩn cấp tự động có thể phát hiện người đi bộ. Những tiến bộ công nghệ đó hứa hẹn sẽ giúp bù đắp "vùng mù lớn", nhưng các chuyên gia an toàn cho rằng cần có những bước đi sâu rộng hơn, như thay đổi cơ sở hạ tầng, thực thi giới hạn tốc độ nghiêm khắc, thậm chí yêu cầu thay đổi thiết kế ô tô.
"Cần hiểu câu chuyện từ mọi góc độ. Ngăn chặn sự cố xảy ra rất đáng hoan nghênh, nhưng làm sao để sự cố trở nên ít nguy hiểm hơn cũng rất quan trọng", Jessica Cicchino, phó chủ tịch của IIHS, cho biết.
Điểm mù tiềm tàng nguy hiểm dưới nắp capo SUV cỡ lớnĐiểm mù nằm ở dưới mũi những chiếc SUV cỡ lớn tiềm tàng hiểm nguy chết người cho trẻ nhỏ cũng như người đi bộ nói chung.