Đường chuyển sàn của VEAM thêm xa

Hoàng Thắng

(TBKTSG Online) - Ban lãnh đạo Tổng công ty Máy động lực và máy nông nghiệp Việt Nam từng dự kiến đưa cổ phiếu VEA niêm yết trên sàn HNX trong năm 2020. Nhưng việc đầu tiên cần giải quyết là xóa bỏ tất cả các ý kiến ngoại trừ trên báo cáo tài chính soát xét bán niên tới nay vẫn chưa được thực hiện.

Nhiều công ty con, công ty liên kết hoạt động thiếu hiệu quả khiến kết quả kinh doanh của VEAM giảm sút. (Ảnh minh hoạ: DNCC).

Kiểm toán ‘bối rối’ với báo cáo của VEAM

Tương tự báo cáo kiểm toán năm 2019 do Deloitte thực hiện, báo cáo tài chính soát xét bán niên 2020 của Tổng công ty máy động lực và máy nông nghiệp Việt Nam (VEAM, HOSE: VEA) do Công ty kiểm toán VACO thực hiện tiếp tục đưa ra kết luận ngoại trừ với một số vấn đề của doanh nghiệp.

Vấn đề đầu tiên được đơn vị kiểm toán nhắc tới là khả năng thu hồi với các khoản phải thu về hỗ trợ vốn và lãi phát sinh với trị giá 126,6 tỉ đồng của VEAM. Cụ thể, do không thu thập được các bằng chứng đảm bảo tính đầy đủ và thích hợp nên Công ty kiểm toán VACO không thể xác định được liệu có cần thiết phải trích lập dự phòng phải thu khó đòi, hay điều chỉnh các khoản mục liên quan trên báo cáo tài chính hợp nhất hay không.

Tiếp đó, một số mặt hàng chậm luân chuyển có giá trị 1.175,5 tỉ đồng – gồm 63,4 tỉ đồng tại văn phòng Tổng công ty và 1.111,1 tỉ đồng tại Nhà máy ô tô VEAM Thanh Hoá - cũng không được VEAM đánh giá giá trị thuần có thể thực hiện được – làm cơ sở trích lập dự phòng giảm giá hàng tồn kho.

Đơn vị kiểm toán cho biết, do các bằng chứng thu thập được không đủ để đánh giá giá trị thuần có thể thực hiện được của số hàng tồn kho trên, nên kiểm toán viên cũng không thể xác định liệu có cần thiết phải trích lập dự phòng giảm giá hàng tồn hay điều chỉnh các khoản mục có liên quan hay không. Hiện số hàng hoá này đã được trích lập dự phòng 214,7 tỉ đồng. 

Cuối cùng, khoản chi phí trả trước trị giá gần 288,9 tỉ đồng của Công ty cổ phần vật tư thiết bị toàn bộ - tăng gần 12,6% so với thời điểm 31-12-2020 – gồm phí khấu hao, lãi vay và một số khoản chi phí khác được vốn hoá của nhà mày sắt xốp – cũng bị kiểm toán đưa ra kết luận ngoại trừ do không thể thu thập được bằng chứng thích hợp về giá trị của khoản chi phí này.

Vì vậy, Công ty kiểm toán VACO không thể đánh giá việc liệu có cần thiết phải điều chỉnh khoản chi phí trả trước dài hạn và các khoản mục liên quan trên báo cáo tài chính giữa niên độ hay không.

Ngoài ra, việc ghi nhận doanh thu, giá vốn của nghiệp vụ bán 450 xe Mighty năm 2017 vào báo cáo kết quả kinh doanh năm 2018, dù thời gian bàn giao lô hàng là năm 2019, từng được Deloite xác định đây là bút toán ‘không phù hợp với chuẩn mực kế toán’ báo cáo kiểm toán năm 2019.

Tuy nhiên, theo báo cáo soát xét bán niên năm 2020, đây là nội dung nằm trong vấn đề khác. VACO nhận định vấn đề xảy ra trong quá khứ này không còn ảnh hưởng đến bảng cân đối kế toán năm 2020, chỉ ảnh hưởng đến số liệu so sánh trên báo cáo kết quả kinh doanh.

Các kết luận của kiểm toán viên dự kiến sẽ tác động trực tiếp đến khả năng chuyển sàn của cổ phiếu VEA khi điều kiện niêm yết của sàn HNX và HOSE đều là tuân thủ quy định của pháp luật về kế toán báo cáo tài chính. Trước đó, VEAM đã không thể hoàn thành việc niêm yết cổ phiếu trên sàn HOSE do chưa đáp ứng quy định của Sở giao dịch chứng khoán TP HCM về ngoại trừ trọng yếu trong báo cáo tài chính năm 2018 và 2019.

Theo cập nhật của SSI Research, VEAM dự kiến sẽ dự phòng 500 tỉ đồng cho các khoản cho vay chưa thể thu hồi từ Vietranco, Matexim, Matexim Hải Phòng và các công ty khác khi những doanh nghiệp này hoạt động kém hiệu quả trong thời gian dài.

Đơn vị nghiên cứu này cho rằng, khoản cho vay trên chiếm tỷ trọng khá nhỏ so với tổng tài sản 33.200 tỉ đồng của VEAM. Nhưng ý kiến kiểm toán về cách xử lý và hoạch toán đối với các khoản nợ quá hạn sẽ khiến doanh nghiệp khó có thể niêm yết trên sàn HOSE. 

Trước đó, tại Đại hội đồng cổ đông thường niên của doanh nghiệp, bà Nguyễn Thị Nga - Chủ tịch Công ty cổ phần Tập đoàn BRG, hiện đại diện vốn cho Công ty TNHH thương mại và đầu tư Hòa An tại VEAM – từng đề nghị VEAM phải có biện pháp giảm lượng hàng tồn kho và thu hồi công nợ tồn tại nhiều năm. 

Lợi nhuận giảm sâu vì ‘hụt’ cổ tức

Lũy kế sáu tháng đầu năm, VEAM thu về 1.760 tỉ đồng doanh thu và 2.277 tỉ đồng lợi nhuận sau thuế - giảm lần lượt 21,5% và 31,5% so với cùng kỳ năm 2019 - do phần lãi từ đầu tư công ty liên kết nửa đầu năm 2020 giảm 41,6%, chỉ đạt 1.936 tỉ đồng.
Cụ thể, ba trong số trong số tám công ty liên kết của VEAM đã báo lỗ nửa đầu năm 2020, gồm Ford Việt Nam, Nakyco, Matexim hải Phòng. Ngoài ra, doah nghiệp này cũng không của thu thập được báo cáo tài chính nửa đầu năm Golden City – CKV.
VEAM đang nắm giữ vốn góp tại Honda Việt Nam, Ford Việt Namvà Toyota Việt Nam. Lợi nhuận hàng kỳ của VEAM phụ thuộc nhiều vào thời điểm quyết định chi trả cổ tức của những doanh nghiệp được ví như “con gà đẻ trứng vàng” này.
Cập nhật của doanh nghiệp tại báo cáo soát xét bán niên cho thấy, VEAM sẽ nhận khoản cổ tức trị giá 876,2 tỉ đồng từ Toyota Việt Nam