Lĩnh vực kinh doanh đồ ăn nhanh (fastfood) có nhiều phân nhánh nhỏ, gồm các mô hình pizza, burger, dịch vụ ẩm thực, cửa hàng bánh, kem... Trong số những phân nhánh nhỏ, kinh doanh chuỗi nhà hàng chuyên gà là một trong những phân khúc lớn nhất nếu xét về doanh thu.
Trong đó, KFC, Lotteria và Jollibee là ba cái tên gần như thống trị phân khúc thị trường này. Năm 2019, tổng doanh thu của ba chuỗi này đạt gần 4.300 tỷ đồng, tăng hơn 11% so với năm 2018.
Báo cáo tài chính riêng 2019 của Công ty Liên doanh TNHH KFC Việt Nam ghi nhận doanh thu gần 1.500 tỷ đồng, chỉ tăng gần 1,3% so với năm 2018. Mức tăng trưởng vẫn dương, nhưng thấp hơn mức tăng 7,5% và 18,3% của giai đoạn hai năm trước.
So với KFC, tăng trưởng của Lotteria trong năm trước có phần nhỉnh hơn khi chuỗi này đạt doanh thu hơn 1.680 tỷ đồng, tăng gần 8%. Con số này cải thiện so với mức tăng chỉ 2% của năm 2018 so với 2017, nhưng thấp hơn ngưỡng trung bình hai con số trong giai đoạn 2014-2016.
Trong khi hai cái tên dẫn đầu có phần chững lại, chuỗi Jollibee của Công ty TNHH Jollibee Việt Nam đang thu hẹp khoảng cách. Thương hiệu từ Philippines đã cán mốc doanh thu nghìn tỷ đồng trong năm 2019, tăng hơn 40% so với năm 2018. Tốc độ tăng trưởng trung bình trong ba năm gần nhất đạt hơn 37%, so với mức hơn 4% của KFC và 5% của Lotteria. Xuất phát điểm thấp hơn,Jollibee tăng trưởng nhanh hơn, trong khi quy mô của KFC và Lotteria đã vượt qua ngưỡng nghìn tỷ đồng từ cách đây nhiều năm.
Tuy nhiên, không chỉ tốc độ tăng trưởng doanh thu, lợi nhuận của các chuỗi này cũng có sự phân hóa cao, dù chỉ tiêu này không được tính là thước đo về quy mô của các chuỗi trên thị trường.
Sự khác biệt lớn nhất là chênh lệch về biên lợi nhuận gộp từ hoạt động kinh doanh. Trong khi chuỗi KFC chỉ đạt từ 16-18% thì Lotteria và Jollibee duy trì trong khoảng 50-60%, tương đồng với nhiều chuỗi nhà hàng quy mô lớn. Kết quả này có thể do cách hạch toán khác nhau về chi phí sản xuất, liên quan đến những nguyên liệu đầu vào hoặc công thức từ phía công ty mẹ.
Dù vậy, KFC lại là chuỗi có lợi nhuận tích cực nhất. Ba năm gần đây, chuỗi này duy trì lợi nhuận trên 100 tỷ đồng. Trong khi đó, đã cải thiện đáng kể nhưng Lotteria vẫn chịu lỗ, tương tự với Jollibee.
Báo cáo của Euromonitor từng đánh giá, KFC hay Lotteria vẫn giữ vị thế dẫn đầu nhưng tốc độ tăng đã chậm lại đáng kể, một phần do sức nóng trên thị trường "fast-food" được đẩy lên cao khi các mô hình cửa hàng tiện lợi kèm đồ ăn nhanh mở rộng.
Các chuỗi cửa hàng tiện lợi kèm đồ ăn như Circle K hay 7-Eleven đẩy nhanh tốc độ mở rộng đã tạo áp lực lớn đối với phân khúc này, thu hẹp miếng bánh thị phần của những chuỗi "fast-food" lâu đời như KFC hay Lotteria. Bên cạnh đó, nhóm sản phẩm đồ ăn nhanh cũng chịu ảnh hưởng từ sự thay đổi trong tư duy tiêu dùng của khách hàng, khi sức khỏe được ưu tiên hơn.
"Một tỷ lệ lớn người tiêu dùng Việt Nam xác định khỏe mạnh và có sức khỏe tốt là dấu hiệu của sự thành công, thay vì giàu có. Mặt khác, mức độ gia tăng của các vụ bê bối thực phẩm và các vấn đề ô nhiễm môi trường buộc mọi người phải quan tâm nhiều hơn đến sức khỏe", báo cáo của Nielsen từng nhận xét.
Minh Sơn