Tàu tuần duyên Munro (WMSL-755) diễn tập tiếp nhiên liệu với tàu chiến của Lực lượng phòng vệ biển Nhật Bản (ảnh lớn) và tuần duyên Philippines (ảnh nhỏ) cho thấy tiềm năng phối hợp đa dạng của tuần duyên Mỹ tại Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương - Ảnh: Hải quân Mỹ

Quá trình triển khai của tuần duyên Mỹ đến Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương đang diễn ra cấp tập. Hồi cuối tháng 7 năm nay, Mỹ đã hoàn tất việc triển khai thêm 3 tàu tuần duyên tốc độ cao đến đảo Guam nhằm tăng cường hiện diện tại khu vực. Đến giữa tháng 8, tàu tuần duyên hạng nặng Munro (WMSL-755) được triển khai đến Tây Thái Bình Dương.

Munro vừa kết thúc đợt diễn tập với Lực lượng phòng vệ bờ biển Nhật Bản và tuần duyên, cơ quan bảo vệ nghề cá Philippines vào cuối tháng 8 vừa qua.

Vì sao là tuần duyên?

Trước sự cứng rắn ngày càng tăng của Trung Quốc, các chỉ huy tuần duyên Mỹ đã tuyên bố sẽ sát cánh cùng các nước Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương.

Trong cuộc họp báo với truyền thông châu Á ngày 3-9, phó đô đốc Michael F. McAllister - chỉ huy tuần duyên Mỹ tại Thái Bình Dương - đã cảnh báo về sự bất ổn và xung đột tiềm tàng nếu Trung Quốc thực thi luật an toàn giao thông hàng hải 2021 trong các vùng biển gần nước này.

Đây không phải là lần đầu tiên các chỉ huy tuần duyên Mỹ nói về những hành động đi ngược lợi ích quốc tế của Trung Quốc. Trong cuộc họp báo ngày 29-7, đô đốc Karl L. Schultz - tư lệnh Lực lượng tuần duyên Mỹ - đã nói về "các nhân tố khu vực đã hạ gục các tàu cá ở những vùng biển tranh chấp", về "những dải cát nhỏ trên biển nay đã được bồi đắp thành những hòn đảo có năng lực quân sự và hệ thống phòng thủ".

Đô đốc Schultz khẳng định tuần duyên Mỹ có thể đóng vai trò thúc đẩy mô hình quản trị hàng hải hiện đại dựa trên luật lệ, tuân thủ các nguyên tắc và luật pháp quốc tế.

Phó đô đốc McAllister cho biết vai trò chính của lực lượng tuần duyên là cố gắng đóng góp vào sự ổn định và an ninh của khu vực và khẳng định tuần duyên có những đặc trưng cho phép lực lượng này thực hiện các mục tiêu trên một cách hiệu quả.

"Đầu tiên, tuần duyên là một nhánh của lực lượng vũ trang Mỹ nên có thể tích hợp hoạt động với các nhánh khác của quân đội. Mặt khác tuần duyên còn là một lực lượng chấp pháp, cho phép phối hợp với các nước trong bảo vệ môi trường biển, chống tội phạm trên biển, thực thi các hiệp định nghề cá, giải quyết nạn buôn lậu người..." - ông McAllister nói.

Theo ông McAllister, các đặc tính trên cho phép tuần duyên Mỹ tương tác với cả hải quân và lực lượng tuần duyên của các nước Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương.

3 mũi giáp công trên biển

Cùng với một tàu khu trục của hải quân, tàu Munro đã băng qua eo biển Đài Loan hôm 27-8, trở thành minh chứng mới nhất cho chiến lược 3 lực lượng hàng hải (Tri-Service Maritime Strategy - TSMS) đang được Washington thực hiện.

Được ra mắt vào tháng 12-2020, TSMS kết hợp 3 lực lượng hàng hải của Mỹ là hải quân, thủy quân lục chiến và tuần duyên nhằm cung cấp một bức tranh tổng thể về các thách thức đối với sức mạnh hàng hải của Mỹ và cách ứng phó.

Đối với tuần duyên, TSMS là sự điều chỉnh chiến lược lớn nhất trong vòng 30 năm qua. Sự ra đời của chiến lược này cho thấy các nhà lãnh đạo quân sự Mỹ đều tin rằng để giành ưu thế trong cạnh tranh hàng hải chiến lược, Mỹ phải có khả năng vượt qua đối thủ không chỉ về tính sát thương mà còn về khả năng hoạt động hiệu quả dưới ngưỡng xung đột.

Trong một bài viết trên trang web của Viện Brookings (Mỹ), đại tá tuần duyên Michael Sinclair lưu ý phần lớn các nước đối tác và đồng minh của Mỹ không quan tâm đến việc xây dựng lực lượng hải quân kiểu Mỹ. Thay vào đó, các nước này, bao gồm những nước ven Biển Đông, lo lắng về việc không thể quản lý và bảo vệ các vùng biển một cách hiệu quả.

Theo ông Sinclair, Trung Quốc đang sử dụng "mọi biện pháp dưới ngưỡng chiến tranh" để đạt được các mục tiêu chiến lược. Do đó, nếu bỏ qua hợp tác và hỗ trợ tuần duyên các nước, thế trận quốc phòng trên biển của Mỹ sẽ mất đi sự toàn diện.

Với việc Mỹ đã rút quân khỏi Afghanistan, hoạt động của hải quân và thủy quân lục chiến được dự báo sẽ dồn sang khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương trong thời gian tới.

Tuy nhiên, một trong những vướng mắc hiện nay là tuần duyên Mỹ vẫn trực thuộc Bộ An ninh nội địa Mỹ thay vì Bộ Quốc phòng. Tư lệnh của lực lượng này cũng không phải là thành viên có quyền biểu quyết trong Hội đồng tham mưu trưởng liên quân. Đã có nhiều tiếng nói kêu gọi thay đổi điều này để tăng cường hơn nữa vai trò cũng như sự quan tâm, phân bổ ngân sách từ Quốc hội Mỹ.

Mỹ chỉ trích luật an toàn hàng hải Trung Quốc

TTO - Người phát ngôn Bộ Quốc phòng Mỹ John Supple gọi Luật an toàn giao thông hàng hải 2021 do Trung Quốc đặt ra là "mối đe dọa nghiêm trọng" đối với tự do hàng hải và thương mại. Bộ Ngoại giao Mỹ tuyên bố sẽ sát cánh cùng đối tác và đồng minh.