Hồi cuối tháng 9, khi trả lời phỏng vấn của tờ Neue Zurcher Zeitung (Thụy Sĩ), Giám đốc hãng dược Mỹ Moderna - ông Stéphane Bancel từng khẳng định năng suất toàn ngành sản xuất vaccine trong sáu tháng qua đã được mở rộng đáng kể và sẽ giúp cung cấp đủ liều vaccine ngừa COVID-19 cho toàn bộ dân số thế giới tiêm chủng vào giữa năm 2022. Khi đó, đại dịch sẽ được kiểm soát hoàn toàn.
Đồng quan điểm, GS Sarah Gilbert thuộc ĐH Oxford (Anh), Trưởng nhóm phát triển vaccine AstraZeneca, tin rằng đại dịch COVID-19 tới năm sau sẽ trở thành một loại cúm thông thường không nguy hiểm tới tính mạng con người nhờ có vaccine.
Người dân đi bộ trên đường phố TP Chicago (Mỹ) hồi tháng 9. Ảnh: GETTY IMAGES
Dịch vẫn đang lây lan sâu
Dù vậy, không phải ai cũng cùng chia sẻ quan điểm tích cực của hai nhân vật nói trên. Đơn cử, hãng tin Reuters hồi đầu tháng 10 dẫn lời Trưởng nhóm kỹ thuật của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) - TS Maria Van Kerkhove cảnh báo tình hình dịch trong vài tháng tới vẫn đang trong giai đoạn khó lường với các biến thể mới của virus SARS-CoV-2 có thể xuất hiện bất kỳ lúc nào. “Ở nhiều nước, nhiều người đang cư xử như thể dịch đã kết thúc rồi nên tôi phải cảnh báo lại là không thể lơ là cảnh giác, chúng ta vẫn chưa thoát ra khỏi vùng nguy hiểm” - bà Kerkhove cho hay.
Tình hình trên thực tế phản ánh rất rõ ý kiến của bà. Đại dịch COVID-19 vẫn đang lây lan rộng trên toàn cầu, làm quá tải các phòng chăm sóc đặc biệt và bệnh viện ở nhiều nước. Lào đang chứng kiến số ca nhiễm tăng trở lại với hơn 700 ca nhiễm mới một ngày, theo thống kê của tổ chức Our World in Data. Số ca nhiễm ở Singapore trong tuần qua cũng tăng hơn 40% so với tuần trước đó. Còn ở New Zealand, số ca nhiễm mới tăng mạnh gây sức ép quá lớn lên hệ thống y tế đã buộc chính phủ nước này phải điều chỉnh và từ bỏ hoàn toàn chiến lược quét sạch F0 trong cộng đồng, chấp nhận sống chung an toàn với virus.
Cố vấn chính sách chống COVID-19 của Tổng thống Mỹ Joe Biden - GS Michael Osterholm trả lời tạp chí Fortune cho rằng việc đại dịch COVID-19 lây nhiễm trong cuối năm nay và tới giữa năm sau vẫn sẽ diễn ra với tốc độ tương đối đáng lo ngại, nhất là khi nhiều nước chuẩn bị bước vào mùa thu và mùa đông. Theo ông, một vài năm tới sẽ là chu kỳ lên xuống của dịch bệnh chiếu theo tốc độ bao phủ của vaccine. Thách thức nằm ở chỗ chúng ta làm thế nào để dự đoán dịch sẽ ở các mức đỉnh và đáy nào, quãng thời gian đạt đỉnh, chạm đáy và ngược lại sẽ kéo dài bao lâu.
“Chúng tôi hiện chưa thể biết được nhưng bản thân tôi có thể nói rằng lây nhiễm virus giống như cháy rừng vậy, nó sẽ không ngừng lại chừng nào virus vẫn còn tìm thấy đối tượng phù hợp để tấn công và phát tán” - ông Osterholm nhận định.
| Tình trạng bất bình đẳng về phân bổ vaccine đang hỗ trợ và tiếp tay cho đại dịch COVID-19, khiến các biến thể sinh sôi và phát tán, làm tăng thêm hàng triệu ca tử vong trên thế giới và kéo dài tình trạng suy giảm kinh tế tới hàng ngàn tỉ USD. Các quốc gia phát triển cần nhanh chóng chia sẻ nguồn vaccine của mình cho thế giới để đại dịch sớm kết thúc. Tổng thư ký Liên Hợp Quốc ANTONIO GUTERRES |
Bất bình đẳng vaccine chưa được giải quyết
Tính đến nay, đã có khoảng 6,41 tỉ liều vaccine ngừa COVID-19 được tiêm trên toàn cầu nhưng phần lớn số vaccine này chỉ tập trung ở các quốc gia phát triển. Ở nhóm nước giàu, nhiều nơi đã tiêm ít nhất một mũi cho 70%-80%, thậm chí hơn 90% dân số. Tình trạng này hoàn toàn trái ngược các nước đang phát triển có thu nhập thấp hơn, với nhiều quốc gia ở châu Phi thậm chí chỉ mới đạt tỉ lệ tiêm chủng dưới 5%, theo Our World in Data.
Chưa hết, Trung tâm Phòng ngừa và kiểm soát dịch bệnh châu Âu (ECDC) vừa đưa ra cảnh báo trong hai tháng tới, các quốc gia khu vực có tỉ lệ tiêm chủng thấp sẽ chứng kiến “sự gia tăng đáng kể số ca nhiễm COVID-19, số ca nặng nhập viện và tỉ lệ tử vong do khả năng lây lan virus SARS-CoV-2 tại đây rất cao”.
Sự chênh lệch này rõ ràng đang là một thách thức rất lớn cho cuộc chiến chống COVID-19 toàn cầu. Hầu hết chuyên gia đều đồng ý rằng nếu toàn thế giới không được phủ vaccine đồng đều, COVID-19 có thể tiếp tục lây lan và xuất hiện các biến thể mới.
Theo GS Osterholm, với việc hàng tỉ người trên thế giới chưa được tiếp cận vaccine và ít có cơ hội để loại trừ virus, thế giới trong năm tới có thể sẽ phải đối diện các ổ dịch trong lớp học, trên các phương tiện công cộng và nơi làm việc khi ngày càng nhiều nước quyết tâm đẩy nhanh tiến độ mở cửa nền kinh tế.
“Tiến trình chấm dứt dịch bệnh sẽ không thể đồng nhất trên toàn cầu. Những nước kiểm soát dịch trễ hơn sẽ gây nguy hiểm cho những nước đã kiểm soát được. Đây là một vấn đề đòi hỏi một sự đồng thuận quốc tế rất cao và có những hành động chung mang tính tập thể. Hiện không còn nhiều thời gian để chúng ta mất đoàn kết và hành động đơn lẻ nữa” - ông Osterholm nhấn mạnh.•
| Tác động tâm lý nghiêm trọng của COVID-19 Hãng tin AP ngày 9-10 dẫn nghiên cứu của các nhà khoa học tại ĐH Queensland (Úc) ghi nhận đại dịch COVID-19 từ năm ngoái đến nay đã khiến hơn 76 triệu người mắc phải các vấn đề tâm lý về rối loạn lo âu và trầm cảm nghiêm trọng. Theo nhóm nghiên cứu, nguyên nhân là do mọi người không được ra ngoài và giao tiếp với người khác. Trong khi đó, nhiều phụ nữ ở nhà phải gánh thêm việc nhà và đối mặt nguy cơ bạo lực gia đình ngày càng tăng. Nhóm nghiên cứu đã kết hợp những phát hiện của họ với 48 nghiên cứu được thực hiện trước đó để đưa ra một phân tích tổng hợp về số người mắc các rối loạn tâm thần ở 204 quốc gia và vùng lãnh thổ trong năm 2020. Theo đó, nghiên cứu ước tính số ca mắc rối loạn trầm cảm nghiêm trọng tăng 28%, từ 193 triệu ca khi không có đại dịch lên 246 triệu ca lúc đại dịch xảy ra. Tương tự, ước tính số ca rối loạn lo âu cũng tăng 26%, từ 298 triệu ca khi không có đại dịch lên 374 triệu ca lúc đại dịch xảy ra. |