Theo Work Rules - Laszlo Bock: "Tỷ lệ chọi để vào Google cao gấp 25 lần đại học Harvard, Yale hay Princeton. Trung bình mỗi năm Google nhận được 2 triệu đơn xin việc, trong khi chỉ tuyển vài nghìn". Nếu biết điều này sớm có thể tôi đã chẳng dám nộp đơn. Sau hơn 1 tháng, trải qua nhiều vòng phỏng vấn tôi may mắn nhận được lời mời làm việc.

Triết lý tuyển dụng của Google là tìm kiếm những người tử tế làm điều đúng đắn, muốn thế giới trở nên tốt đẹp hơn để cùng thực hiện sứ mệnh "sắp xếp thông tin của thế giới, làm cho nó trở nên hữu ích và ai cũng khai thác được".

Thế giới có rất nhiều vấn đề cần giải quyết để trở nên tốt đẹp hơn, mà các vấn đề này không phải lúc nào cũng rõ ràng. Vì vậy, Google đánh giá rất cao khả năng giải quyết vấn đề, xoay xở trong những tình huống mơ hồ không thực sự rõ ràng. Yếu tố này sẽ được đánh giá xuyên suốt quá trình phỏng vấn. Vòng phỏng vấn GCA để đánh giá năng lực này là 1 nét đặc trưng trong tuyển dụng của Google.

Theo Bock - phó chủ tịch cấp cao phụ trách nhân sự của Google, để theo đuổi triết lý này, Google đặt ra tiêu chuẩn tuyển dụng rất cao và không bao giờ thoả hiệp. Google sẵn sàng đợi rất lâu để tuyển được ứng viên thực sự phù hợp chứ không vội tuyển chỉ vì đang rất cần người. Google cũng loại bỏ quyền tuyển nhân viên khỏi quản lý trực tiếp.

Quản lý có tham gia phỏng vấn và đánh giá ứng viên như những người khác. Toàn bộ đánh giá về ứng viên trong tất cả các vòng phỏng vấn sẽ được chuyển đến Hội đồng tuyển dụng (Hiring Committee) độc lập để xem xét.

Các ứng viên được đánh giá một cách khách quan bằng các cuộc phỏng vấn được thiết kế theo một cấu trúc chặt chẽ với các tiêu chí được xác định rõ ràng. Trước mỗi vòng phỏng vấn, bạn Recuiter (nhân sự) sẽ hướng dẫn cho ứng viên chi tiết về mục đích vòng phỏng vấn tiếp theo, những ai sẽ tham gia phỏng vấn, họ đánh giá theo các tiêu chí nào và ứng viên cần chuẩn bị những gì.

Anh Lê Văn Thành (Michael), người vừa trúng tuyển vào Google.

Các vòng phỏng vấn ở Google:

1. Phone Screen (30 phút): Nhân sự liên hệ trao đổi với ứng viên qua điện thoại để đánh giá sự phù hợp, kỳ vọng của hai bên, giải thích về quy trình tuyển dụng và bước tiếp theo.

2. Technical Screen (45 phút): Một người thuộc team sẽ phỏng vấn để đánh giá sơ bộ về chuyên môn, hiểu biết của ứng viên trong lĩnh vực đang ứng tuyển.

3. RRK (Role-Related Knowledge) (75 phút): Một nhóm những người ở vị trí mà ứng viên đang ứng tuyển sẽ phỏng vấn. Họ sẽ đánh giá chi tiết, chuyên sâu về kiến thức, kinh nghiệm của ứng viên liên quan đến công việc. Điều này nhằm đảm bảo ứng viên có khả năng đáp ứng được công việc nếu được nhận vào.

4. GCA (General Cognitive Ability) (45 phút): Đây là vòng phỏng vấn đặc trưng nhất của Google. Người phỏng vấn (trường hợp của mình là Sếp trực tiếp) sẽ đưa ra những tình huống giả định để đánh giá khả năng xử lý tình huống, giải quyết vấn đề của ứng viên.

5. Leadership và Googleyness (45 phút): Giống như các cuộc phỏng vấn ở nhiều công ty khác, người phỏng vấn sẽ hỏi về các tình huống thực tế mà ứng viên đã trải qua để đánh giá năng lực, tính cách, khả năng lãnh đạo, và hoà hợp văn hoá.

Sau mỗi vòng phỏng vấn, Recruiter sẽ báo kết quả cho ứng viên trong vòng 2 ngày. Nếu vượt qua tất cả các vòng trên, một gói hồ sơ về ứng viên bao gồm CV, các câu hỏi và câu trả lời của từng vòng phỏng vấn, các đánh giá của từng người đã tham gia phỏng vấn sẽ được chuyển đến cho Hội đồng tuyển dụng xem xét.

Từ đây, ứng viên không phải làm gì nữa, chỉ việc thư giãn hoặc hồi hộp trong lúc đợi kết quả. Việc còn lại là của Google.

Có người nghĩ Google to thế, chế độ tốt, môi trường làm việc hấp dẫn, mới làm như vậy. Thực ra, Google áp dụng chiến lược này từ những ngày đầu startup, khi đó các chế độ đãi ngộ còn rất thấp so với các công ty lớn khác. Nhờ vậy, công ty đã tuyển được rất nhiều nhân sự quan trọng giúp Google lớn mạnh như ngày hôm nay.

Vòng phỏng vấn GCA

Có một thời Google hay phỏng vấn bằng những câu hỏi kiểu như: "1 chiếc xe bus có thể chứa được bao nhiêu quả bóng đánh gôn?"

Google đã từng thuê hẳn một biển quảng cáo trên đường cao tốc để đăng câu hỏi: "Số nguyên tố đầu tiên có 10 chữ số trong chuỗi chữ số liên tiếp của e?" nhằm tìm ra được ứng viên có tố chất tốt. Chiến dịch đó tốn kém không ít tiền và đã tuyển được chính xác là 0 người phù hợp.

Thật may, sau đó Google cũng như nhiều hãng công nghệ khác đã loại bỏ kiểu hỏi "đánh đố" như trên. Vì họ nhận ra hiệu quả của kiểu phỏng vấn đó không cao. Giả sử tìm được một ứng viên "Sherlock Homes" giải được câu đố, cũng không lấy gì đảm bảo người đó sẽ thành công trong môi trường làm việc ở công ty. Vì ngoài tư duy logic, IQ cao, còn cần EQ, các kỹ năng thuyết trình, làm việc nhóm, và nhiều kỹ năng khác.

Thay vì các câu hỏi hóc búa, Google sử dụng bài phỏng vấn GCA (General Cognitive Ability) để đánh giá khả năng giải quyết vấn đề, kỹ năng xoay sở và phong cách làm việc của ứng viên. Họ sẽ hỏi những câu hỏi về tình huống giả định kiểu như: "Giả sử bạn phụ trách mở một trung tâm đào tạo ở Việt Nam. Bạn sẽ chọn Thành phố nào và kế hoạch ra sao?"

Nếu trước đây bạn từng có kinh nghiệm mở một trung tâm đào tạo CNTT cho công ty cũ rất thành công thì ngay lập tức bạn đưa ra đáp án ví dụ là "nên mở trung tâm đào tạo ở HCM". Và đó là câu trả lời điểm thấp điển hình.

Vì sao? Vì câu trả lời của bạn không giúp người phỏng vấn đánh giá được bất cứ năng lực gì. Người phỏng vấn chấm điểm câu trả lời của ứng viên theo các tiêu chí sau:

- Hiểu câu hỏi

- Có chiến lược chuẩn bị

- Khả năng nhận định các giải pháp khả thi

- Khả năng lựa chọn 1 giải pháp tối ưu

- Khả năng giao tiếp, thuyết phục người khác về giải pháp mình đề xuất.

Đáp án đúng ít quan trọng bằng cách bạn tổng hợp, phân tích thông tin, và hướng tiếp cận để đưa ra giải pháp.

7 điểm lưu ý để có câu trả lời tốt khi phỏng vấn GCA:

1. Sau khi nghe câu hỏi hãy dừng 1 chút:

Nếu chưa thực sự hiểu câu hỏi bạn có thể hỏi lại. Đừng nôn nóng nhảy ngay vào trả lời, đưa giải pháp.

2. Đặt câu hỏi để khai thác thêm thông tin làm rõ yêu cầu:

Như bạn thấy câu hỏi ví dụ ở trên quá rộng và ít thông tin. Hãy đặt câu hỏi để thu thập thêm thông tin, ví dụ như mục tiêu của việc mở trung tâm này là gì?

Ngân sách là bao nhiêu tiền? Đối tượng đào tạo hướng tới là ai? Học sinh tốt nghiệp cấp 3, hay sinh viên mới tốt nghiệp ĐH, hay người đang đi làm. Bạn có thể thoải mái sáng tạo câu hỏi, miễn là có ích cho việc đưa ra giải pháp. Tránh việc hỏi chỉ cho có.

3. Đưa ra các giả định:

Bạn không thể đặt quá nhiều câu hỏi như cách mẹ vợ tương lai hỏi bạn trai của con gái trong ngày đầu ra mắt được. Chỉ nên hỏi 3-5 câu quan trọng thôi. Những thứ khác bạn có thể đưa ra giả định. Ví dụ, bạn sẽ đưa ra giả định: "Tôi có 1 team hỗ trợ, ngân sách khoảng 10 triệu đô, cần phải khai trương trong năm nay, v.v"

4. Chia sẻ quá trình bạn tư duy khi đưa ra giải pháp:

Hãy luôn nhớ giải pháp ít quan trọng bằng việc bạn đã tư duy thế nào? Nghĩ gì trong quá trình đưa ra giải pháp.

Ví dụ: Tuần đầu tiên, tôi đề nghị nhóm A tiến hành thực hiện khảo sát online về nhu cầu đào tạo của nhóm đối tượng trên để xem họ tập trung ở đâu từ đó sẽ biết nên mở trung tâm ở thành phố nào. Sau đó, tôi đề nghị team B liên hệ với các công ty môi giới BĐS để nhận báo giá về địa điểm sẽ mở để xem ở đâu phù hợp ngân sách. Kiểu kiểu vậy. Không cần quá dài, khoảng 5 đầu việc lớn là đủ.

5. Cân nhắc lựa chọn phương án tối ưu:

Luôn có hơn 1 giải pháp để giải quyết 1 vấn đề. Người phỏng vấn muốn đánh giá khả năng lựa chọn, đưa ra quyết định của ứng viên. Vì thế hãy thể hiện điều này trong câu trả lời.

Ví dụ: "Sau khi khảo sát tôi nhận thấy có 2 thành phố phù hợp để mở là HCM và Quy Nhơn. Tôi đề xuất chọn Quy Nhơn vì Thành phố này có chính sách hỗ trợ đầu tư công nghệ tốt, có làng công nghệ gần bãi biển đẹp, thu hút được nhiều sinh viên các vùng lân cận,…". Bạn có thể sáng tạo câu trả lời, nhớ là các lý do bạn đưa ra phải khớp với phần bạn đặt câu hỏi và giả định đã thực hiện ở phần trước đó.

6. Cách đo lường, đánh giá thành công:

Trong tư vấn, mọi giải pháp đưa ra đều phải đi kèm với những KPI. Nên trong câu trả lời của bạn nhớ có thêm mục này. Ví dụ bạn có thể đưa KPI là dự án không bị vượt ngân sách, khai trương trước tháng 12, tuyển được 1.000 sinh viên cho khoá đầu.

7. Nhớ liên quan tới vị trí mà bạn đang ứng tuyển:

Như tôi đã nói, trong các cuộc phỏng vấn Google đều đánh giá khả năng đáp ứng công việc của bạn (RRK). Nên tốt nhất nên lồng nó vào mọi câu trả lời.

Ví dụ ở câu hỏi ví dụ trên, nếu bạn đang ứng tuyển vào vị trí marketing thì nên tập trung vào việc marketing ví dụ như khảo sát nhu cầu người dùng, kế hoạch truyền thông, v.v . Nếu bạn ứng tuyển vào vị trí công nghệ thì có thể thiên về thể hiện khả năng quản trị dự án. Nên tránh trường hợp tự đưa mình vào thế khó.

Nếu bạn trả lời theo 7 lưu ý ở trên, tôi tin là bạn sẽ có kết quả tốt ở vòng GCA và chuyển sang vòng tiếp theo.