Ông Mo đang cử hành nghi lễ Mo mát nhà ở Hòa Bình - Ảnh: BÙI VĂN NAM
Đây là nội dung của hội nghị triển khai công tác xây dựng hồ sơ di sản văn hóa phi vật thể Mo Mường trên địa bàn thành phố Hà Nội do Sở Văn hóa và Thể thao Hà Nội phối hợp với Viện Âm nhạc tổ chức ngày 3-10, tại Bảo tàng Hà Nội.
Mo là một trong những di sản văn hóa phi vật thể đặc sắc của người Mường. Đó là loại hình nghi lễ gắn liền với các nghi thức tín ngưỡng do thầy Mo thực hiện, điển hình nhất là lễ tang ma của người Mường.
Nội dung Mo Mường là áng sử thi lớn phản ánh vũ trụ quan, thế giới quan, nhân sinh quan và đời sống xã hội của người Mường cổ xưa. Di sản Mo Mường hiện có tại sáu tỉnh, thành phố trên cả nước gồm: Ninh Bình, Phú Thọ, Sơn La, Thanh Hóa, Đắk Lắk và Hà Nội.
Tại Hà Nội, đồng bào dân tộc Mường sống ở cả 30 quận, huyện, thị xã nhưng tập trung đông nhất tại huyện Thạch Thất và Ba Vì.
Theo kết quả đề án "Tổng kiểm kê, bảo vệ di sản văn hóa phi vật thể trên địa bàn Hà Nội" công bố năm 2016, di sản Mo Mường được kiểm kê với các tên gọi khác nhau tại các địa phương như: bài cúng ma - cúng giỗ của dân tộc Mường tại các xã Ba Trại, Vân Hòa, Yên Bài, huyện Ba Vì; tập quán ma chay của người Mường ở xã Đông Xuân, huyện Quốc Oai; nghi lễ tang ma của người Mường ở thôn Luồng, xã Yên Trung, huyện Thạch Thất.
Hiện trên địa bàn chỉ còn bảy thầy Mo còn đang thực hành thường xuyên. Người cao tuổi nhất là ông Đinh Công Sinh, xã Ba Trại, huyện Ba Vì, 86 tuổi. Người trẻ tuổi nhất là anh Đinh Xuân Nam, xã Tiến Xuân, huyện Thạch Thất, 28 tuổi.
Thực hiện chỉ đạo của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch và Ủy ban nhân dân thành phố Hà Nội, Sở Văn hóa và Thể thao Hà Nội đang phối hợp với các cơ quan, địa phương xây dựng bộ hồ sơ quốc gia về di sản văn hóa Mo Mường đệ trình UNESCO ghi danh trong danh sách Di sản văn hóa phi vật thể bảo vệ khẩn cấp.
Hội nghị triển khai công tác xây dựng hồ sơ di sản văn hóa phi vật thể Mo Mường là một trong những khâu quan trọng trong tiến trình này.
Tại hội nghị, chuyên gia Viện Âm nhạc đã hướng dẫn, phổ biến về công tác kiểm kê theo quan điểm và yêu cầu của UNESCO đối với các di sản văn hóa phi vật thể; ứng dụng lý thuyết vào công tác kiểm kê di sản Mo Mường ở Hà Nội, hướng dẫn kiểm kê; thực hành kiểm kê thông qua việc phỏng vấn các thầy Mo.
Hội nghị có sự tham gia trực tiếp của cán bộ Phòng Văn hóa - Thông tin đại diện các quận, huyện, thị xã; cán bộ văn hóa xã; đặc biệt là sự có mặt của các nghệ nhân thực hành di sản Mo Mường là các thầy mo và đại diện cộng đồng là người dân tộc Mường tham dự.
Thông qua những kiến thức được các chuyên gia cung cấp, nhận thức về di sản Mo Mường được củng cố, nâng cao hơn trong đội ngũ cán bộ, qua đó phục vụ tốt hơn công tác bảo tồn, phát huy giá trị di sản Mo Mường, hướng tới việc di sản văn hóa phi vật thể Mo Mường được UNESCO ghi danh trong danh sách Di sản văn hóa phi vật thể bảo vệ khẩn cấp.
Nỗi lo di sản Mo Mường trước khi đệ trình UNESCO TTO - Theo kế hoạch, hồ sơ quốc gia Mo Mường đệ trình UNESCO ghi danh vào Danh sách di sản văn hóa phi vật thể cần bảo vệ khẩn cấp phải hoàn thành trong năm nay để kịp nhận góp ý, sửa chữa và trình lên UNESCO vào tháng 3-2023.