Tối 16-10, một trận sạt lở đất đã xảy ra tại sông Thạch Hãn (thôn Như Lệ, xã Hải Lệ, thị xã Quảng Trị) khiến ba căn nhà, hai hàng quán của người dân bị sập, trôi xuống sông, một người tử vong.

Bất an bên dòng Thạch Hãn

Theo người dân nơi đây, thời điểm những tiếng ầm ầm của những căn nhà đổ sập xuống sông, mặt đất rung chuyển thì người dân vẫn đang sinh hoạt bình thường. Nước sông không lớn nhưng tốc độ sạt lở thì quá kinh hoàng. Sau ngày sạt lở, lực lượng chức năng địa phương đã vận động người dân rời khỏi những căn nhà ven sông và chăng dây, cắm biển báo nguy hiểm.

Ông Phạm Bá Chung (thôn Như Lệ), người bị mất nhà do sạt lở, cho biết trước đây khu vực này là một bãi đất rộng rất an toàn. Đây là nơi sinh hoạt cho cả làng, là nơi chiếu phim để người dân cùng xem. Tuy nhiên, mấy năm trở lại đây nạn trộm cát lộng hành nên bờ sông ngày càng bị sạt lở. Có nơi sạt lở đã liếm vào sát móng nhà dân.

Dòng sông Thạch Hãn đoạn qua xã Hải Lệ, thị xã Quảng Trị bị sạt lở khiến ba nhà dân và hai hàng quán bị sập. Ảnh: N.DO

Phòng Cảnh sát phòng chống tội phạm về môi trường Công an tỉnh Quảng Trị bắt quả tang một thuyền khai thác trái phép ở sông Thạch Hãn vào ngày 19-10. Ảnh: CACC

“Vì thuộc khu vực được di dời tái định cư do mưa lũ nên vào năm 2021, tôi cùng với anh Phú (một người ở gần bên) đến UBND xã để nộp đơn xin di dời tái định cư nhưng đến nay vẫn chưa được xét duyệt” - ông Chung lo lắng.

Những người dân nơi đây cho biết gần đây tình trạng sạt lở đất xảy ra ngày càng nghiêm trọng. Đối diện với xã Hải Lệ, bên kia bờ sông là phường An Đôn (thị xã Quảng Trị) cũng ghi nhận tình trạng sạt lở đất.

Ông Lê Văn Khánh, Chủ tịch UBND phường An Đôn, cho hay chỉ riêng trận mưa lũ vừa qua khiến bờ sông Thạch Hãn đoạn qua phường này bị sạt lở với chiều dài khoảng 600 m, rộng 2-3 m. “Nhiều năm qua, tình trạng sạt lở vẫn tiếp tục xảy ra và ngày một ăn sâu vào đất canh tác của người dân. UBND phường vừa phải làm văn bản đề xuất việc xây dựng bờ kè để bảo vệ” - ông Khánh nói.

Trộm cát rút ruột dòng sông

Ba ngày sau vụ sạt lở đất, Phòng Cảnh sát phòng chống tội phạm về môi trường Công an tỉnh Quảng Trị đã lập đoàn kiểm tra trên dòng sông Thạch Hãn. Lực lượng chức năng bắt quả tang một thuyền khai thác cát trái phép. Trước đó, lực lượng chức năng cũng xử lý nhiều trường hợp về khai thác cát trái phép nhưng vấn nạn trộm cát vẫn tiếp tục tái diễn.

Anh Lê Văn P (ở xã Hải Lệ) cho biết thời gian qua xuất hiện nhiều tàu thuyền khai thác cát trái phép dưới lòng sông nhưng cơ quan chức năng xử lý chưa dứt điểm. Đêm đến là tiếng máy nổ hút cát, tiếng tàu thuyền khai thác cát trái phép kêu ầm ầm dưới mặt sông.

“Ở trên đoạn sông này có các mỏ cát được cấp phép. Tuy nhiên, đêm tối lại xuất hiện tàu thuyền tới hút cát trộm khiến dòng sông bị sạt lở ngày càng nghiêm trọng. Chúng tôi liên tục phản ánh đến chính quyền nhưng tình trạng này vẫn không chấm dứt” - anh P nói.

Trao đổi với Pháp Luật TP.HCM vào sáng 21-10, ông Nguyễn Hồng Sơn, Phó Chủ tịch UBND thị xã Quảng Trị, cho biết hiện trên địa bàn có một số mỏ cát được cấp phép khai thác, các mỏ khai thác đều được quản lý. “Tuy nhiên, đã khai thác cát sạn thì ảnh hưởng đến bờ sông, dòng chảy” - ông Sơn nói.

Ông Sơn cho rằng những năm qua, sau mỗi trận lũ thì thì người dân có phản ánh sạt lở do khai thác cát sạn trên dòng sông. Trước tình trạng đó địa phương đã đề xuất để tỉnh đánh giá lại đối với các mỏ đã được cấp phép này.

Còn về việc đảm bảo an toàn cho người dân thì vào năm 2016, thị xã đã đề xuất và tỉnh đã lập dự án di dân trong khu vực nguy hiểm do mưa lũ với quy mô 60 hộ dân. Tuy nhiên, đến cuối năm 2021, khu tái định cư này mới làm xong và bàn giao, hiện nay chỉ mới có năm hộ dân được chuyển đến.

Về tình trạng trộm cát trên địa bàn không được xử lý dứt điểm, ông Sơn cho rằng: “Trộm cát thì cơ bản khống chế được nhưng lâu lâu họ làm ở ngoài vùng được cấp phép. Đồng thời, dòng sông này một bên thuộc huyện Triệu Phong, một bên thuộc thị xã Quảng Trị, thuyền chạy qua chạy về nên rất khó xử lý”.•