Trong chương trình “Dân hỏi, chính quyền trả lời” với chủ đề “Công tác bảo vệ môi trường - vấn đề rác thải nhựa” ngày 1/10, bà Nguyễn Thị Thanh Mỹ cho hay, từ năm 2006, TPHCM đã thành lập quỹ Tái chế (nay gọi là quỹ Bảo vệ môi trường), hỗ trợ vốn ưu đãi lãi suất cho các hoạt động thu gom, tái chế chất thải. Từ năm 2013, quận Bình Thạnh, quận 5 đã thí điểm các mô hình giảm sử dụng túi ni lông. Năm 2014, UBND TPHCM đã ban hành Chỉ thị số 23 về tăng cường công tác quản lý, sử dụng và thải bỏ túi ni lông. 

Các siêu thị ở TPHCM đã chuyển sang dùng túi ni lông thân thiện với môi trường - Ảnh: T.Hoa (chụp tại siêu thị Co.opmart Tân Bình)

Từ đó đến nay, các ngành, địa phương ở TPHCM vẫn tiếp tục triển khai các giải pháp này thường xuyên, đồng bộ và ngày càng mở rộng để thúc đẩy tiêu dùng các sản phẩm thân thiện với môi trường, cho thấy sự quyết tâm rất lớn của hệ thống chính trị trong việc kiểm soát các vấn đề ô nhiễm môi trường do túi ni lông. 

UBND TPHCM cũng ban hành quy định về tỉ lệ chỉ tiêu bắt buộc để hạn chế sử dụng các sản phẩm nhựa khó phân hủy trong các trung tâm thương mại, siêu thị, chợ cũng như các hoạt động của các cơ sở công lập; có chính sách ưu đãi cho tiểu thương nếu giới thiệu, kinh doanh túi thân thiện với môi trường; lồng ghép yêu cầu giảm rác thải nhựa vào các văn bản; tuyên dương, khen thưởng nhiều doanh nghiệp có đóng góp tích cực cho công tác bảo vệ môi trường…

Đến nay, toàn bộ hệ thống siêu thị ở TPHCM đã chuyển sang dùng túi ni lông thân thiện với môi trường; nhiều cơ quan, đơn vị, trường học đã không dùng hoặc hạn chế dùng sản phẩm đồ nhựa xài 1 lần. 
Bà Nguyễn Thị Thanh Mỹ cho biết thêm, trong hoạt động tái chế chất thải nhựa, giải pháp 3R (giảm thiểu, tái chế) đã được chuyển thành 3T (tiết giảm, tái sử dụng, tái chế) theo mô hình kinh tế tuần hoàn. Theo khảo sát của Sở Tài nguyên và Môi trường TPHCM, rác thải nhựa có giá trị tái chế cao hầu hết đã được phân loại, chuyển giao cho tổ chức thu mua phế liệu hoặc các đơn vị tái chế. Rác thải nhựa còn lại có giá trị tái chế thấp, không còn khả năng tái chế hoặc tiêu tốn chi phí xử lý khá cao, không thu hút được doanh nghiệp tham gia đầu tư. Tuy nhiên, rác này sinh nhiệt cao nên sẽ được dùng làm nguyên liệu đốt lò nung xi măng thay cho than. 

Giải pháp ưu tiên của TPHCM trong việc giảm thiểu rác thải nhựa là nâng cao năng lực quản lý, trong đó gồm kiểm soát việc sản xuất, phân phối, tăng cường phân loại tại nguồn, có biện pháp thu gom hiệu quả.

Luật Bảo vệ môi trường năm 2020 có ý nghĩa vô cùng quan trọng trong việc quản lý rác thải nhựa, khuyến khích các hoạt động tái chế, thúc đẩy kinh tế tuần hoàn thông qua quy định trách nhiệm của nhà sản xuất đối với việc thu hồi và tái chế bao bì. Theo đó, các tổ chức, cá nhân nhập khẩu bao bì phải thực hiện trách nhiệm tái chế sản phẩm bao bì theo tỉ lệ, quy cách tái chế bắt buộc bằng cách tự tổ chức tái chế hoặc đóng góp tài chính vào quỹ Bảo vệ môi trường. 

“Sở đã đề xuất với UBND TPHCM việc tổ chức khảo sát hiện trạng sản xuất túi thân thiện với môi trường nhằm thay thế túi ni lông, hiện trạng tái chế, tái sử dụng chất thải và phối hợp triển khai các dự án quản lý chất thải nhựa theo mô hình kinh tế tuần hoàn ở quận 7, huyện Nhà Bè và huyện Cần Giờ, từ đó làm cơ sở để UBND TPHCM ban hành các chính sách nhằm quản lý hiệu quả rác thải nhựa” - bà Nguyễn Thị Thanh Mỹ thông tin thêm. 

Để thực hiện các văn bản chỉ đạo của Chính phủ về giảm rác thải nhựa, UBND TPHCM đã đặt ra 3 chỉ tiêu phấn đấu đến năm 2025: tiếp tục duy trì việc sử dụng 100% sản phẩm thân thiện môi trường trong các siêu thị, trung tâm thương mại; giảm sử dụng 85% sản phẩm nhựa dùng 1 lần ở các chợ dân sinh; 100% khách sạn, cơ sở lưu trú du lịch và các điểm tham quan du lịch không sử dụng sản phẩm nhựa dùng 1 lần hoặc bao bì nhựa khó phân hủy.

Thanh Hoa