Phản ánh đến Tuổi Trẻ, nhiều người dùng các ứng dụng (app) đặt xe công nghệ cho hay đang gặp phải tình trạng "đặt tài xế này nhưng tài xế khác đến đón".
Đủ "mánh khóe" qua mặt khách hàng
Nhóm "Mua bán cho thuê App/Grab/Be/Go/Aha..." trên Facebook với hơn 11.000 thành viên, có nhiều người đăng thông tin bán, cho thuê tài khoản ứng dụng xe công nghệ của các hãng diễn ra công khai.
Giá cho thuê tài khoản từ 300.000 - 800.000 đồng/tháng. Trường hợp bán hẳn tài khoản, giá dao động từ 1,3 - 1,5 triệu đồng/tài khoản. Tài khoản "Tai Nguyen" đăng nội dung: "Dư app Gojek, cho thuê khu vực quận 12...". Sau khi liên hệ, người này hẹn gặp chúng tôi tại một địa điểm trên đường Hoàng Văn Thụ (quận Phú Nhuận, TP.HCM) để trao đổi.
Thanh niên xưng tên T. giới thiệu: "Cái app Gojek này tôi đăng ký khoảng 4-5 năm, giá cho thuê là 400.000 đồng/tháng".
Thanh niên hướng dẫn chúng tôi tải app Gojek dành cho tài xế, nhập thông tin, thực hiện các bước xác thực khuôn mặt và đăng nhập thành công.
Chúng tôi thắc mắc nếu phải xác thực khuôn mặt lại thì làm thế nào? Thanh niên T. trấn an: "Anh yên tâm, app Gojek quét lần đầu thôi. Mỗi khi đổi điện thoại hoặc đăng nhập lại thì mới xác minh chính chủ".
Còn tài khoản "My Tran" đăng: "Còn dư một tài khoản Gojek cần bán, bán cả sim điện thoại do không chạy nữa".
Hẹn gặp chúng tôi gần công viên Lê Thị Riêng (quận 10), người này cho biết tên C. và bán "đứt" tài khoản Gojek kèm sim điện thoại với giá 1,5 triệu đồng, nếu thuê thì 500.000 đồng/tháng.
Sốt sắng tải app Gojek dành cho tài xế về điện thoại chúng tôi, người này thực hiện các bước xác thực và đăng nhập vào app để chứng minh là tài khoản chính chủ.
Lo ngại việc đến đón và bị khách phát hiện không đúng thông tin (tài xế, xe) đăng ký trên app, người này chỉ cách: "Anh nói là xe bị hư, đổi xe khác nên không kịp cập nhật lên app. Còn anh đeo khẩu trang, bịt kín vào không ai thấy mặt anh đâu".
Thanh niên dặn dò: "Nếu app bắt xác thực khuôn mặt đột xuất thì anh cứ chụp đại cái gì trên người anh cũng được, nói là camera bị lỗi".
Không khớp thông tin, hủy chuyến ngay
Đặt xe của một hãng xe công nghệ vào ban đêm, từ quận 12 đi quận Phú Nhuận, chị L.T.T. (ngụ quận 12) hoang mang khi tài xế đến đón chị đi xe máy có biển số không giống như thông tin trên app.
"Thanh niên này nói xe bị hư nên mượn xe bạn chạy. Nhưng tôi tìm hiểu thì thông tin trên app phải giống với thông tin tài xế cũng như chiếc xe đăng ký. Chuyến đó tôi vừa đi vừa nơm nớp lo sợ, may mà không có chuyện gì", chị T. phản ánh.
Tương tự, chị T.T.K.T. (ngụ TP Thủ Đức) đặt xe của một hãng xe công nghệ để chở con từ nhà đến trường vì bận công việc. Nhưng tài xế đến đón con chị khuôn mặt và chiếc xe "không khớp" với thông tin trên app.
"Tài xế này nói xe bị hư nên đổi xe khác chạy. Nhưng con tôi là con gái, nên khi nhìn thấy thông tin xe và người không giống trên app tôi rất bất an. Tôi đã hủy chuyến, đặt xe khác có thông tin xe và khuôn mặt trùng với app, tôi mới yên tâm để con tôi lên xe", chị T. chia sẻ.
Trao đổi với Tuổi Trẻ, đại diện Gojek Vietnam cho biết tài khoản đối tác tài xế công nghệ có thể xem là tài khoản cá nhân với các thông tin cá nhân quan trọng và cần được bảo mật.
Các hành vi như mua bán, cho, cho thuê, cho mượn tài khoản thuộc nhóm hành vi không được phép. Hình thức xử lý cao nhất là khóa vĩnh viễn tài khoản.
"Chúng tôi khuyến khích người dùng ứng dụng khi đặt chuyến xe cần kiểm tra thông tin cụ thể, chỉ lên xe khi thông tin trên ứng dụng trùng khớp với thông tin xe và tài xế đến đón. Nếu không, người dùng có thể từ chối chuyến xe và thông báo với Gojek qua mục Trợ giúp trên ứng dụng", vị đại diện cho biết.
Dùng tài khoản vào mục đích trái pháp luật
Theo luật sư Nguyễn Hồng Lĩnh (Đoàn luật sư TP.HCM), để lập tài khoản xe công nghệ, tài xế phải cung cấp thông tin cá nhân trên môi trường điện tử (dữ liệu cá nhân).
Theo điểm a, b, c khoản 2 điều 84 nghị định 15/2020/NĐ-CP được sửa đổi bởi khoản 30 điều 1 nghị định 14/2022/NĐ-CP về vi phạm quy định thu thập, sử dụng thông tin cá nhân khi chưa có sự đồng ý của chủ thể, có thể bị xử phạt từ 40 - 60 triệu đồng.
Tuy nhiên, những quy định hiện hành chỉ tập trung bảo vệ dữ liệu cá nhân trong trường hợp chủ thể bị xâm phạm. Với trường hợp chủ thể tự nguyện cung cấp dữ liệu cá nhân của mình, cụ thể là bán hoặc cho thuê, thì hiện nay vẫn chưa có hành lang pháp lý cụ thể để điều chỉnh.
Việc tự nguyện cung cấp dữ liệu cá nhân cho người khác như bán, cho thuê tài khoản xe công nghệ thường tiềm ẩn nhiều rủi ro. Một trong những rủi ro dễ nhận thấy nhất là dữ liệu cá nhân đó có thể được dùng vào mục đích trái pháp luật. Ngoài ra có thể bị bán sang bên thứ ba, gây nguy hiểm cho chính chủ.
Luật sư Lĩnh khuyến cáo khách hàng phải kiểm tra kỹ thông tin tài xế và biển số xe. Khi phát hiện có thông tin khác biệt, lập tức hủy và báo cho doanh nghiệp cung cấp dịch vụ để yêu cầu khóa tài khoản của tài xế đó.
TTO - Từ vụ việc một thanh niên mặc đồng phục beBike có hành vi giở trò đồi bại với người phụ nữ vô gia cư tại quận 5 (TP.HCM), hệ thống beGroup cho biết không có bất cứ tài khoản tài xế nào trùng khớp với biển số xe mà clip ghi lại.