Đây không phải lần đầu tiên các địa phương cạn kiệt vắc xin tiêm chủng mở rộng. Riêng TP.HCM lần gần nhất thiếu vắc xin tiêm chủng mở rộng là tháng 5 vừa qua, sau 5 tháng tình trạng này lại tái diễn.

TP.HCM: vắc xin tiêm chủng thiếu hụt

Sở Y tế TP.HCM cho biết vắc xin thuộc Chương trình tiêm chủng mở rộng quốc gia tại TP.HCM đang cạn dần. Trong đó, loại DPT-VGB-Hib (vắc xin 5 trong 1) chỉ còn khoảng 3.000 liều, vắc xin ngừa viêm gan siêu vi B còn 89 liều... Trung tâm Kiểm soát bệnh tật TP.HCM (HCDC) dự báo số vắc xin trên chỉ đủ tiêm trong vòng 2 tuần nữa.

Một số trạm y tế ở TP.HCM đã "khát" vắc xin tiêm chủng mở rộng từ lâu vì không đủ cung cấp tiêm phòng bệnh cho trẻ trên địa bàn. Bác sĩ Nguyễn Văn Mót (trạm y tế phường Đông Hưng Thuận, quận 12) cho biết nhiều loại vắc xin đã cạn kiệt, kể cả vắc xin bại liệt dạng uống.

"Phụ huynh đưa con đến trạm y tế tiêm mà chúng tôi không có vắc xin. Nhân viên y tế tư vấn phụ huynh thông cảm, sau đó lưu trẻ vào danh sách và sẽ gọi phụ huynh đưa trẻ đến tiêm sớm nhất khi vắc xin phân bổ về. Trong trường hợp không thể trì hoãn, trẻ có thể tiêm vắc xin dịch vụ, nhưng điều này cũng khó đối với gia đình không có điều kiện", bác sĩ Mót chia sẻ.

Tình trạng gián đoạn nguồn cung vắc xin tiêm chủng mở rộng tương tự xảy ra tại Hà Nội. Đưa con gái nhỏ 18 tháng tuổi đến trạm y tế tiêm phòng sởi - rubella theo đúng lịch tiêm chủng, chị Hoa (Ứng Hòa, Hà Nội) lại bế con về vì trạm hết vắc xin.

Bác sĩ trạm hướng dẫn chị đăng ký tiêm và hẹn tháng sau quay lại. Nếu không đợi thì có thể tiêm dịch vụ, chị đành đưa con về để đợi tháng sau quay lại. Cả hai vợ chồng làm việc tự do, kinh tế khó khăn, không dư dả để cho con đi tiêm dịch vụ. Con đầu của chị cũng chỉ tiêm các mũi tiêm miễn phí tại trạm y tế.

Bà Nguyễn Thị Minh Tâm, trạm trưởng trạm y tế xã Viên Nội, Ứng Hòa, TP Hà Nội, cho hay hiện trạm còn năm loại vắc xin trong Chương trình tiêm chủng mở rộng, tổ chức tiêm chủng theo lịch thường xuyên, tuy nhiên các loại vắc xin bị gián đoạn, phân bổ nhỏ giọt.

"Khoảng vài tháng trở lại đây hầu hết chỉ có năm loại vắc xin trong số trên 10 loại trong chương trình. Tháng này hết vắc xin 5 trong 1 thì tháng sau được phân bổ; vắc xin sởi - rubella tháng trước tiêm nhưng tháng này hết.

Đối với những trẻ đến điểm tiêm nhưng không còn loại vắc xin theo lịch tiêm chủng, chúng tôi thường hướng dẫn trẻ tiêm dịch vụ để không gián đoạn, nhưng nhiều loại vắc xin có giá thành cao khiến nhiều gia đình thêm khoản chi phí", bà Tâm chia sẻ.

Nhanh nhất tháng 12 mới có vắc xin

Đại diện Sở Y tế TP.HCM cho biết ngành y tế TP tiếp tục kiến nghị Bộ Y tế đẩy nhanh lộ trình cung ứng vắc xin tiêm chủng mở rộng. HCDC tiếp tục điều phối hợp lý nguồn vắc xin còn lại để tiêm cho trẻ.

Tại Viện Pasteur TP.HCM, bác sĩ Nguyễn Minh Ngọc - điều hành phòng khám tiêm chủng của viện - thông tin hiện đơn vị có đầy đủ các loại vắc xin để phục vụ nhu cầu tiêm chủng phòng bệnh cho trẻ em, chỉ thiếu vắc xin uốn ván (dành cho bà bầu).

Sở Y tế TP.HCM cũng cho biết hiện vắc xin 5 trong 1 thuộc nguồn dịch vụ tại TP vẫn có. Trong trường hợp cần thiết, phụ huynh cân nhắc đưa trẻ đến tư vấn và tiêm vắc xin theo nhu cầu.

Trước đó, nguồn cung ứng vắc xin tiêm chủng mở rộng bị gián đoạn từ đầu năm 2023, khi có thay đổi về cơ chế mua sắm vắc xin. Mọi năm vắc xin tiêm chủng mở rộng do Viện Vệ sinh dịch tễ trung ương đảm nhiệm mua sắm, phân bổ. Tuy nhiên khi kết thúc chương trình mục tiêu y tế - dân số, việc mua sắm vắc xin trong chương trình được giao về cho các địa phương.

Thời điểm đó, địa phương gặp khó trong việc tìm nguồn cung ứng, đấu thầu dẫn đến tiêm chủng bị gián đoạn. Bộ Y tế đã trình Chính phủ cho phép tiếp tục sử dụng ngân sách trung ương để mua vắc xin trong chương trình.

Đến ngày 10-7, Chính phủ đồng ý với đề xuất của Bộ Y tế, tiếp tục sử dụng ngân sách trung ương mua vắc xin tiêm chủng mở rộng.

Tuy nhiên cho đến nay hoạt động này vẫn đang trong quá trình xét duyệt, mà một nguyên nhân quan trọng là sau nhiều năm, giá vắc xin đã thay đổi, quá trình duyệt giá bị kéo dài. Trong lúc chờ đợi mua vắc xin, cuối tháng 7-2023 Bộ Y tế cũng nhận được nguồn viện trợ của Tổ chức Y tế thế giới, Quỹ Nhi đồng Liên Hiệp Quốc (hơn 200.000 liều vắc xin 5 trong 1).

Số vắc xin này đã được phân bổ đến các địa phương để tiêm chủng nhưng sau gần ba tháng nguồn này đã gần "cạn đáy", nhưng mua sắm vẫn chưa xong khiến tiêm chủng bị gián đoạn, dự kiến nhanh nhất cuối tháng 12-2023 mới có vắc xin tiêm chủng mở rộng trở lại, trong đó có vắc xin 5 trong 1.