Dust & Metal (Cát bụi & Kim loại) là bộ phim tài liệu sáng tạo (creative documentary) của nữ đạo diễn người Anh Esther Johnson.

Phim vừa được công chiếu - diễn tối 20-10 tại Nam Thi House với phần âm nhạc được biểu diễn trực tiếp bởi nghệ sĩ Nguyễn Xinh Xô (giám đốc công nghệ audio và âm nhạc tại Đại học Silicon Valley).

Âm nhạc là linh hồn của phim

Phần lớn khán giả tham gia sự kiện là các bạn trẻ. Các bạn hào hứng chia sẻ Dust & Metal là một trải nghiệm điện ảnh độc đáo có một không hai.

Sophie Jirnier đến từ Pháp cho biết: "Đây là lần đầu mình trải nghiệm thể loại phim tài liệu sáng tạo như thế. Ở Pháp, mình đã từng coi các phim cổ điển không có âm thanh, chỉ có dàn nhạc giao hưởng chứ không có cả thuyết minh và nhạc điện tử như Dust & Metal".

Sophie cảm thấy mình đã được du ngoạn xuyên không gian - thời gian khắp mảnh đất hình chữ S trong cả phim.

Câu chuyện của đạo diễn Esther Johnson đã giúp cô hiểu thêm về văn hóa xe gắn máy và ý nghĩa của phương tiện phổ biến này với mỗi con người Việt Nam.

"Mình cũng hay xem phim tài liệu, nhưng qua cách phim khai thác hình ảnh Việt Nam, mình không nghĩ đây lại là sản phẩm do một đạo diễn nước ngoài thực hiện.

Phải có một sự nghiên cứu, một sự am hiểu sâu về văn hóa Việt Nam thì mới làm được một tác phẩm như thế" - bạn Nguyễn Oanh tâm đắc.

Phần biểu diễn âm nhạc điện tử trực tiếp của nghệ sĩ Nguyễn Xinh Xô và thiết kế âm thanh tinh tế của Nhung Nguyễn càng cộng hưởng cho trải nghiệm nghe - nhìn của khán giả thêm sống động trong không gian thực.

"Tuy anh Xinh Xô chơi nhạc điện tử nhưng mình cảm thấy âm hưởng vừa hiện đại lại rất thân quen. Với mình, âm nhạc là linh hồn của bộ phim.

Âm nhạc kể câu chuyện song song với thuyết minh giúp tăng cảm xúc, làm mình liên tưởng những trường đoạn không có thoại, chỉ có âm nhạc trong Oppenheimer của đạo diễn Christopher Nolan" - Nguyễn Oanh chia sẻ thêm.

Không riêng Nguyễn Oanh, đây cũng là lần đầu trải nghiệm được xem phim ngoài trời có kèm trình diễn nhạc sống của đa phần các bạn trẻ trong nước.

Các bạn đều nán lại sau khi thưởng thức bộ phim để bày tỏ sự ngưỡng mộ kèm những tò mò về quá trình thực hiện Dust & Metal quá đỗi công phu của cả ê kíp sản xuất.

Hành trình gian nan của Cát bụi & Kim loại

Để tạo nên Dust & Metal với nguồn tư liệu từ gần 100 bộ phim quý của Việt Nam, Esther Johnson đã phải xem một lượng phim gấp nhiều lần như thế.

Là đạo diễn người Anh, chỉ biết nói "Xin chào" và "Cảm ơn" bằng tiếng Việt, Esther càng khó khăn gấp bội khi thực hiện kịch bản, tra cứu, trích dẫn chia sẻ bằng tiếng Việt trong phim.

Chìa khóa để cô vượt qua những rào cản là tinh thần làm việc nghiêm túc, miệt mài nghiên cứu. Kèm theo đó là tình yêu đặc biệt dành cho điện ảnh và xe máy, hai yếu tố đã thúc đẩy cô lao vào hành trình khám phá để hiểu hơn về đất nước Việt Nam qua góc nhìn mới.

Không có chiến tranh, không du lịch hào nhoáng, chỉ có một Việt Nam đang chuyển động và phát triển không ngừng: từ quá khứ đến hiện tại, từ làng quê đến thành thị, từ Dust đến Metal, hay từ thiên nhiên đến con người...

Một guồng quay đời sống mạnh mẽ, năng động, linh hoạt trong mọi tình huống, vừa thực tế lại không kém thơ mộng, tự do... Đó là Việt Nam dưới góc nhìn của Esther qua Dust & Metal.

Với nghệ sĩ Nguyễn Xinh Xô, tham gia sáng tác âm nhạc cho Dust & Metal là một thách thức lớn. Vì không như phim thông thường có sẵn kịch bản, Dust & Metal chỉ có đôi dòng mô tả từ đạo diễn Esther, kèm theo ít hình tư liệu.

Anh nhận lời vì cảm thấy hình thức trình diễn live cine-concert còn khá mới tại Việt Nam. Đây là cơ hội để khán giả được trải nghiệm.

Từ Mỹ, Nguyễn Xinh Xô quyết định sẽ làm phần âm nhạc mang nhiều ẩn dụ. Anh sử dụng nhạc điện tử để dễ tiếp cận công chúng quốc tế, nhưng vẫn phảng phất hơi thở Việt Nam qua những chất liệu dân gian, tạo cảm xúc vừa hiện đại, vừa thân thuộc cho người nghe.

Những nhịp trầm tái tạo tiếng ô tô, xe máy, những hợp âm xoay tròn ẩn dụ cho giao thông Việt Nam. Những nhịp điệu xoay vòng, lặp lại, tăng tiến theo những vòng xe, vừa bay bổng vừa thân thuộc như những vần thơ lục bát.

Điều Nguyễn Xinh Xô tâm đắc nhất là phần nhạc đã tạo thêm nhiều không gian để gợi mở trí tưởng tượng cho người thưởng thức. Hãy thưởng thức nghệ thuật, tưởng tượng, và tự do.

Một số hình ảnh từ Dust & Metal:

Xe máy, bản giao hưởng đời sống Việt qua con mắt nữ đạo diễn người Anh

"97 triệu người, 45 triệu xe máy" - bộ phim tài liệu Dust & Metal (Cát bụi & kim loại) của nữ đạo diễn người Anh Esther Johnson là ghi nhận văn hóa xe máy - bản giao hưởng sống động của đời sống Việt Nam.