Chiều 26-10, thảo luận về dự án Luật Nhà ở (sửa đổi), một số ý kiến đại biểu Quốc hội cho rằng cần quy định về thời hạn sở hữu nhà chung cư gắn với quy định thời hạn sử dụng.

Nội dung này đã được đưa ra trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội vào tháng 3-2023, nhưng không nhận được sự đồng tình của nhiều cơ quan. Vì vậy, Chính phủ đã tiếp thu không quy định về sở hữu nhà chung cư có thời hạn trong dự thảo luật.

Không gắn thời hạn sở hữu với thời hạn sử dụng là không phù hợp

Theo đó, dự thảo luật đã bổ sung, làm rõ các nội dung về thời hạn sử dụng nhà chung cư; các trường hợp phá dỡ nhà chung cư; quyền và nghĩa vụ của chủ sở hữu trong việc di dời, phá dỡ và đóng góp kinh phí để xây dựng lại nhà chung cư (niên hạn sử dụng)...

Nêu quan điểm, Phó chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Giáo dục Tạ Văn Hạ (đoàn Quảng Nam) cho hay tất cả chung cư hay nhà ở hiện nay đều có thời hạn sử dụng, do các kết cấu vật liệu không thể vĩnh cửu. Ví dụ ngay cả nhà thấp tầng, biệt thự của Pháp xây dựng nhiều năm nhưng đều có thời hạn.

Do vậy, đại biểu Hạ băn khoăn việc không quy định rõ quyền sở hữu nhà chung cư trong dự thảo. Dẫn chứng từ thực tế sửa chữa nhà chung cư cũ thấp tầng trong nhiều năm đều rất khó khăn để thống nhất ý kiến của người dân, đại biểu Hạ lo lắng tới đây khi sửa chữa, cải tạo nhà chung cư sẽ khó thực hiện được.

"Các chung cư hiện nay đều là nhà cao tầng, ở độc lập và chịu tác động của tự nhiên rất lớn, thậm chí có khu nhà ở vùng có nền đất yếu. Vì vậy phải quy định rõ chung cư phải có thời hạn, để người dân khi mua được biết. Vì lợi ích của người dân phải quy định rõ thời hạn chung cư 50, 70, 90 năm sẽ có các mức giá khác nhau, sau đó chủ đầu tư thu hồi đất và làm cái mới" - ông Hạ nói.

Đồng quan điểm, ông Hoàng Văn Cường - phó hiệu trưởng Trường đại học Kinh tế quốc dân - cho rằng cần có thời hạn sở hữu nhà chung cư. Theo ông, bản giải trình của ban soạn thảo - Bộ Xây dựng - cũng nêu nếu không quy định thời hạn sở hữu nhà chung cư thì trong tương lai, khi tất cả nhà chung cư đều là nhà cao tầng và đô thị lớn, sẽ không có cách nào xử lý.

Còn ý kiến trái ngược về thời hạn sở hữu

"Khi đó sẽ là vấn đề bức xúc cho con cháu. Điều rủi ro là cùng tòa nhà thiết kế như nhau, cùng được đưa ra bán nhưng nếu căn hộ có thời hạn thì giá bán sẽ thấp hơn nhiều nếu là vô thời hạn. Phần tiền chênh lệch không phải người mua nhà được hưởng lợi, mà người được hưởng lợi là các nhà đầu tư phát triển" - đại biểu Cường nêu.

Đại biểu nói thêm dự thảo Luật Đất đai đang được sửa đổi cũng quy định đất ở sử dụng không có thời hạn. Vì vậy, cần sửa quy định này tại Luật Đất đai theo hướng thời hạn sử dụng đất với nhà chung cư là có thời hạn và nên cho thuê trả tiền một lần theo thời hạn tuổi thọ công trình.

"Nếu cho thuê trả tiền một lần thì chi phí đầu tư phát triển nhà chung cư sẽ thấp đi, hết thời hạn thì lại cho thuê lại, kéo dài thời gian thuê, quyền lợi tất cả mọi người được đảm bảo, không xảy ra tình trạng hết thời hạn rồi, quyền đất vẫn còn và không có cách nào xử lý trong trường hợp này", ông nói.

Trước các ý kiến trên, đại biểu Đồng Ngọc Ba (đoàn Bình Định) cho rằng dự thảo đã quy định và phân biệt rõ về thời hạn sử dụng và thời hạn sở hữu, nhằm đảm bảo trong mọi trường hợp nhà chung cư đảm bảo yêu cầu sử dụng.

Quy định cũng nêu rõ và có cơ sở pháp lý đối với trường hợp xử lý nhà chung cư khi hết hạn sử dụng phải tiêu hủy; phân biệt rõ với quyền sở hữu và quyền tài sản.

Do đó, việc quy định thời hạn sở hữu nhà chung cư cần phải xem xét, cân nhắc kỹ lưỡng cả cơ sở chính trị, cơ sở thực tiễn và cơ sở pháp lý. "Quá trình thẩm tra chúng tôi cũng xem xét kỹ và bối cảnh hiện tại chưa đặt ra quy định đất ở và đất xây dựng nhà chung cư là có thời hạn" - ông Ba nói.

Vẫn nóng về thời hạn sở hữu nhà chung cư

Nội dung nhà chung cư hết thời hạn sử dụng hoặc chưa hết thời hạn nhưng buộc phải tháo dỡ, chấm dứt quyền sở hữu trong dự thảo Luật nhà ở (sửa đổi) được Chính phủ vừa trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội tiếp tục nhận được sự quan tâm và ý kiến phản biện.