99,56% tổng dư nợ của Ngân hàng Chính sách xã hội (NHCSXH) thực hiện theo phương thức ủy thác cho vay thông qua 4 tổ chức chính trị - xã hội (Hội liên hiệp Phụ nữ Việt Nam, Hội Cựu chiến binh, Hội Nông dân và Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh) tương đương với 220.545 tỷ đồng, tăng trưởng bình quân hàng năm đạt 11,8% trong 5 năm qua. Nợ quá hạn giảm từ 0,38% năm 2014, đến 31/8/2020 còn 0,25%... Những con số này đã nói lên hiệu ứng của phương thức truyền tải tín dụng chính sách xã hội đặc thù và riêng có ở Việt Nam.

Mắt xích dẫn vốn tối ưu

Đó là câu chuyện của Hội liên hiệp Phụ nữ Việt Nam. Việc quan tâm đến công tác nâng cao năng lực cho đội ngũ cán bộ hội, cán bộ Tổ tiết kiệm và vay vốn và hỗ trợ các hộ vay vốn có kiến thức, kinh nghiệm trong sản xuất, kinh doanh để thúc đẩy sản xuất nâng cao hiệu quả vay vốn đã đưa kết quả ủy thác cho vay vốn chính sách của Hội với 6 chữ nhất: Có số dư nợ cao nhất, nợ quá hạn thấp nhất, số Tổ tiết kiệm và vay vốn nhiều nhất, số thành viên nhiều nhất, số Tổ tiết kiệm và vay vốn được xếp loại tốt nhiều nhất và thành viên tham gia tiết kiệm cao nhất.

Báo cáo cho thấy, các cấp Hội Phụ nữ phối hợp với NHCSXH tổ chức trên 40.000 lớp tập huấn nâng cao năng lực về chuyên môn nghiệp vụ, quy trình giải ngân, quản lý nguồn vốn; hướng dẫn các thủ tục, quy định mới trong hoạt động ủy thác... cho cán bộ hội và Ban quản lý Tổ tiết kiệm và vay vốn.

Bên cạnh tăng cường công tác kiểm tra, giám sát, Hội còn tập trung các hoạt động hỗ trợ phụ nữ khởi nghiệp, phát triển kinh tế, giảm nghèo. Tính đến nay, các cấp Hội đã hỗ trợ thành lập trên 500 hợp tác xã; hỗ trợ, tư vấn cho trên 38 nghìn phụ nữ khởi sự kinh doanh, khởi nghiệp; trên 13 nghìn phụ nữ có ý tưởng được vay với số vốn là hơn 237 tỷ đồng. Trên 25 nghìn doanh nghiệp nữ được tư vấn, đào tạo, kết nối vay với số vốn hơn 148 tỷ đồng.

Hội tụ sức mạnh triển khai toàn hệ thống chính trị

Những việc làm hữu ích đã tạo lên bức tranh đầy màu sắc về một phương thức truyền tải tín dụng chính sách tín dụng đặc thù riêng có ở Việt Nam ủy thác cho vay qua 4 tổ chức chính trị - xã hội, đặc biệt từ khi 4 tổ chức cùng NHCSXH ký kết lại Văn bản thỏa thuận số 3948 ngày 03/12/2014.

Đến 31/8/2020, tổng dư nợ thực hiện theo phương thức cho vay ủy thác thông qua 4 tổ chức chính trị - xã hội là 220.545 tỷ đồng (chiếm 99,56% tổng dư nợ của NHCSXH); tăng so với năm 2014 là 90.491 tỷ đồng, tốc độ tăng trưởng bình quân hàng năm đạt 11,8%. Trong đó, dư nợ ủy thác thông qua Hội liên hiệp Phụ nữ chiếm 38,8%, Hội Nông dân chiếm 30,6%, Hội Cựu Chiến binh chiếm 16,7%, Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh chiếm 13,9%.

Đặc biệt, với việc NHCSXH và các tổ chức chính trị - xã hội sắp xếp lại mạng lưới Tổ tiết kiệm và vay vốn từ năm 2014 góp phần tiết kiệm được chi phí quản lý cho ngân sách Nhà nước, nâng cao tính ưu việt riêng có của NHCSXH. Đến nay, số Tổ tiết kiệm và vay vốn đã giảm hơn 24 nghìn tổ so với 31/12/2014 còn 173.712 tổ với gần 6,5 triệu tổ viên còn dư nợ; bình quân dư nợ 1,3 tỷ đồng/tổ và 37 tổ viên/tổ; bình quân một khách hàng có dư nợ 34 triệu đồng, tăng 15 triệu đồng so với 31/12/2014.

Chất lượng hoạt động của 4 tổ chức chính trị - xã hội và Tổ tiết kiệm và vay vốn đã góp phần tích cực nâng cao chất lượng tín dụng. Nợ quá hạn trong tổng dư nợ ủy thác qua các tổ chức chính trị - xã hội có tỷ lệ giảm dần từ 4,5% khi nhận bàn giao xuống còn 0,38% năm 2014 và đến 31/8/2020 còn 0,25%. Tỷ lệ thu lãi tăng dần từ 88,3% những ngày đầu thực hiện lên đạt 98% năm 2014, từ năm 2015 đến nay thường xuyên đạt gần 99%.

Bên cạnh đó, các tổ chức chính trị - xã hội đã quan tâm và phối hợp với NHCSXH làm tốt công tác vận động tổ viên thực hành tiết kiệm mang lại hiệu quả thiết thực. Đến 31/8/2020, có trên 99,9% số Tổ tiết kiệm và vay vốn có số dư tiền gửi tổ viên với gần 6,5 triệu tổ viên tham gia, số dư tiền gửi đạt 11.190 tỷ đồng, tăng 7.790 tỷ đồng so với 31/12/2014.

Kết quả đạt được từ hoạt động ủy thác của các tổ chức chính trị - xã hội giai đoạn 2015 - 2020 tiếp tục khẳng định là một kênh dẫn vốn hiệu quả, phù hợp với người nghèo và các đối tượng chính sách khác, góp phần quan trọng vào nâng cao chất lượng hoạt động tín dụng chính sách xã hội và sự phát triển NHCSXH.

Nhận định hoạt động ủy thác cho vay thông qua các tổ chức chính trị - xã hội tiếp tục là kênh dẫn vốn quan trọng để tín dụng chính sách xã hội đến với hộ nghèo và các đối tượng chính sách khác, NHCSXH đặt mục tiêu trong giai đoạn tới, 4 tổ chức chính trị - xã hội cấp xã tham gia hoạt động ủy thác cho vay hộ nghèo và các đối tượng chính sách khác đạt từ 95% trở lên. Dư nợ ủy thác tăng trưởng bình quân hàng năm đạt khoảng 8%. Tỷ lệ nợ quá hạn dưới 2% tổng dư nợ ủy thác. Tỷ lệ Tổ tiết kiệm và vay vốn xếp loại tốt và khá đạt trên 97%.

Để làm được điều này, NHCSXH và 4 tổ chức chính trị - xã hội sẽ nghiên cứu, rà soát và tổ chức ký kết lại Văn bản thỏa thuận về việc thực hiện ủy thác cho vay hộ nghèo và các đối tượng chính sách khác phù hợp với giai đoạn mới. Trong đó, đảm bảo việc thực hiện của các tổ chức chính trị - xã hội trong thời kỳ mới gắn với hoạt động của chính quyền, nhất là ở cấp thôn. Cụ thể, tổ chức chính trị - xã hội nhận ủy thác phối hợp với Trưởng thôn thực hiện công tác kiểm tra 100% các món vay mới trong vòng 30 ngày sau khi giải ngân. Đồng thời nghiên cứu điều chỉnh mức phí ủy thác trả cho các tổ chức chính trị - xã hội phù hợp với quy định về mức phí được Chính phủ giao…