Bà Cathy Chan là một giáo viên về hưu, năm nay 63 tuổi. Bà luôn tự coi mình là một nhà đầu tư thận trọng vì bà chỉ phân bổ tiền vào các cổ phiếu bluechip rủi ro thấp với hi vọng kiếm thêm chút thu nhập từ khoản tiền tiết kiệm 3 triệu đô la Hong Kong (tương đương 387.000 USD).

Nhưng rồi bà bị lừa bởi một băng nhóm với chiêu trò kiên trì làm quen trong nhiều tháng rồi mới thuyết phục bà mua cổ phiếu có tiềm năng tăng sốc để nhanh giàu. Kết quả là chỉ trong một buổi chiều tháng 7/2020, bà mất trắng 1,2 triệu đô la Hong Kong (tương đương 155.000 USD, khoảng 40% số tiền mà bà tích cóp cả đời).

Bà Chan rơi vào trạng thái tuyệt vọng và lo rằng mình sắp suy sụp về tinh thần. Bà đã phải uống thuốc chống trầm cảm trong một tuần và không dám kể đầu đuôi câu chuyện cho chồng mình - một lao động 64 tuổi đã về hưu.

"Tôi cảm thấy tội lỗi vô cùng. Trong hơn một tuần liền tôi không suy nghĩ thông suốt được, lúc nào tôi cũng trong trạng thái rối bời", bà Chan chia sẻ với tờ South China Morning Post (SCMP).

Bọn lừa đảo chứng khoán thường chơi trò "kéo xả", tức là dụ dỗ nhiều người cùng mua một cổ phiếu với những hứa hẹn lợi nhuận cao không tưởng, đẩy giá cổ phiếu lên đỉnh điểm. Sau đó, những kẻ lừa đảo sẽ bán tháo và thu về lợi nhuận khủng, để mặc cho các nạn nhân ngồi nhìn giá cổ phiếu cắm đầu lao dốc mà không biết phải làm gì.

SCMP dẫn số liệu thống kê của Ủy ban Chứng khoán và Hợp đồng tương lai Hong Kong (SFC) cho biết những trò lừa đảo kiểu "kéo xả" này chiếm khoảng 20% tổng số vụ thao túng thị trường mà SFC đang điều tra. Nếu bị kết tội, kẻ thao túng giá cổ phiếu có thể phải ngồi tù tối đa 10 năm và nộp phạt 10 triệu đô la Hong Kong.

Bà Cathy Chan là một trong những nhà đầu tư Hong Kong trở thành nạn nhân của chiêu trò lừa đảo qua mạng internet trong thời dịch COVID-19. Nhiều người lo ngại về tình trạng thu nhập bấp bênh nên đã tìm đến thị trường chứng khoán với hi vọng giàu nhanh.

Trong 7 tháng đầu năm nay, cảnh sát Hong Kong đã nhận đươc 175 đơn trình báo về các vụ lừa đảo đầu tư qua mạng, tăng gấp 4 lần so với con số 43 vụ cùng kì năm ngoái. Trong suốt cả năm 2019 Hong Kong ghi nhận 167 vụ với số tiền liên quan là 48,6 triệu HKD (tương đương 6,3 triệu USD), giảm so với 338 vụ và 278 triệu HKD (36 triệu USD) của năm 2018.

Bà Cathy Chan không bị lừa trong một sớm một chiều. Hồi tháng 5, một người gọi điện và mời bà tham gia một nhóm chat WhatsApp có hơn 100 thành viên đang học đầu tư từ một người tự nhận là chuyên gia.

Lena - một trong những người quản lí nhóm chat này - đã nhắn tin riêng với bà Chan và kết thân với bà trong nhiều tuần sau đó. Lena tự nhận mình là một bà nội trợ 32 tuổi với một đứa con rồi mời bà Chan gia nhập một nhóm WhatsApp khác về đầu tư do một người tự gọi là "Cain Sir" quản lí.

Lena nói rằng nhóm chat này có nhiều thông tin nội bộ về cổ phiếu và chỉ cần mua bán theo những tin tức này là chắc chắn sẽ thu lợi khủng.

"Lena kết bạn với tôi trong hai tháng liền, ngày nào cũng chat với tôi qua mạng, nói chuyện về đời tư, từ việc nuôi dạy con trẻ đến tôn giáo, từ thiện, tập thể dục, nấu nướng và cổ phiếu", bà Cathy Chan kể lại với SCMP.

Bà Chan chưa một lần gặp mặt trực tiếp Lena nhưng bà nhận xét: "Cô ta tỏ ra khá chân thành và biết quan tâm. Tôi coi cô ta như một người bạn thân".

Lena tự nhận là đã kiếm được 2 triệu HKD (tức khoảng 260.000 USD) nhờ đầu cơ cổ phiếu theo "tin mật" của Cain Sir. Đầu tháng 7, bà Chan bị thuyết phục và quyết định tham gia nhóm chat mới. Vừa vào, bà đã thấy hàng chục thành viên hết lời ca ngợi Cain Sir về tài lựa chọn cổ phiếu. Bà Chan không biết rằng tất cả chỉ là chiêu trò lừa gạt.

Để lấy lòng tin của người mới, bọn tội phạm thường bày cách kiếm tiền nhanh. "Hắn ta dự báo đúng về giá của một số cổ phiếu, thường là hàng penny. Tôi làm theo lời khuyên của hắn và chi 25.000 HKD mua một mã cổ phiếu, chỉ trong vài ngày tôi thu lợi 6%", bà Chan nhớ lại.

Cain Sir yêu cầu các thành viên chụp ảnh màn hình giao dịch để chứng minh mình đã làm theo khuyến nghị mua cổ phiếu trong nhóm chat, đồng thời đe dọa sẽ đuổi bỏ những người không làm theo.

Bà Chan bị thuyết phục bán hết danh mục cổ phiếu bluechip đang có, kèm theo lời đảm bảo rằng làm theo khuyến nghị của Cain Sir sẽ có lợi nhuận lớn hơn nhiều.

Đến giữa tháng 7, Cain Sir giới thiệu với cả nhóm về một cổ phiếu Penny là Ritamix Global kèm theo nhận định rằng công ty sắp ra tin chấn động và nếu làm theo hướng dẫn, tất cả thành viên của nhóm chat có thể kiếm được tỉ suất lợi nhuận 80-150%.

Ban đầu khi giá cổ phiếu Ritamix Global đang ở khoảng 6 HKD/cp, bà Chan đầu tư 500.000 HKD. Sau đó, Cain Sir gây sức ép và buộc bà đầu tư tổng cộng 1,5 triệu HKD.

Ngày 30/7, Cain Sir yêu cầu mọi thành viên trong nhóm chat cùng đặt trước lệnh bán cổ phiếu Ritamix Global vào lúc 15h30 chiều ngày hôm sau 31/7, tức nửa tiếng trước khi thị trường đóng cửa.

Sáng 31/7, giá cổ phiếu Ritamix Global tăng sốc, có lúc đạt 6,9 HKD/cp nhưng đến 15h30 chiều thì cắm đầu giảm còn chưa đầy 1 HKD/cp.

"Tôi bị sốc nặng", bà Cathy Chan bàng hoàng nhớ lại. "Đầu óc tôi trống rỗng. Lúc đó tôi mới nhận ra rằng mình đã bị lừa". 

Bà Chan vội vàng nhắn tin cho Lena nhưng cô bạn này đã lặn mất tăm. Vài ngày sau, khi  cổ phiếu Ritamix Global tăng lên mức 1,7 HKD/cp, bà Chan bán ra toàn bộ và chịu lỗ 1,2 triệu HKD (tức khoảng 155.000 USD).

Nancy Lee - một phụ nữ 32 tuổi và cũng là nạn nhân của Lena và Cain Sir cho biết ban đầu cô cũng kiếm được chút lời lãi từ các khuyến nghị trong nhóm chat lừa đảo. Có lúc cô nghi ngờ nhưng khi thấy hơn 100 thành viên trong nhóm đều ca ngợi Cain Sir, cô lại hoàn toàn tin tưởng và ôm mộng giàu nhanh.

Thế rồi cô cũng mua cổ phiếu Ritamix Global và đặt lệnh bán vào lúc 15h30 chiều 31/7. Lúc giá cổ phiếu lao dốc, cô mới nhận ra mình đã bị lừa và tự hỏi "Tại sao mình lại ngu ngốc đến vậy?"

Cả bà Chan và cô Lee đều không trình báo với cảnh sát vì không biết danh tính hay bất kì thông tin cá nhân nào của bọn lừa đảo.

Bà Grace Wong - một phụ nữ về hưu 61 tuổi - may mắn hơn và tránh được thảm cảnh mất tiền.

Hồi tháng 7, bà Wong cũng được thêm vào nhóm chat WhatsApp và quyết định ở lại nghe ngóng vì tò mò. Dần dần, bà cảm thấy tin tưởng Cain Sir và đã kiếm được vài nghìn đô la Hong Kong (HKD) một tuần nhờ được "phím hàng".

Khi Cain Sir khuyến nghị mua cổ phiếu Ritamix Global, bà Wong đã đầu tư 400.000 HKD. Nhưng khi được yêu cầu đặt lệnh bán vào lúc 15h30 ngày 31/7, bà Wong đã đi hỏi ý kiến một người quen là nhà đầu tư chuyên nghiệp.

"Bạn tôi nói rằng tôi chắc chắn đã rơi vào cạm bẫy của bọn lừa đảo, và khuyên tôi nên bán hết cổ phiếu ngay lập tức". Nhờ may mắn thoát hàng sớm khi giá đang lên, bà Wong kiếm được 10.000 HKD lợi nhuận. "Khi giá cổ phiếu rớt thảm lúc 15h30, tôi cảm thấy may mắn khi mình thoát ra kịp thời nhưng thấy hết sức tức giận với bọn lừa đảo".

Giờ đây bà Wong đang liên lạc với những nạn nhân như bà Cathy Chan và cô Nancy Lee để cảnh báo mọi người không sập bẫy và lập hội giúp đỡ lẫn nhau.

Ủy ban Chứng khoán và Hợp đồng Tương lai Hong Kong (SFC) kêu gọi người dân đề cao cảnh giác với các thủ đoạn lừa đảo qua mạng, đặc biệt là khi có kẻ tự xưng là chuyên gia cung cấp dịch vụ tư vấn đầu tư.

Một vài dấu hiệu nhận biết dễ thấy nhất là bọn lừa đảo thường khuyến nghị giao dịch cổ phiếu penny và yêu cầu nạn nhân chụp ảnh màn hình để chứng minh giao dịch.

Ủy ban SFC kêu gọi người dân tự nghiên cứu đầu tư kĩ càng hoặc tìm đến các địa chỉ tư vấn uy tín. Tuy nhiên yếu tố quan trọng nhất là phải kiềm chế lòng tham và đừng ôm mộng giàu nhanh.

"Lòng tham là một trong những lí do khiến nhiều người sập bẫy lừa đảo. Hãy nhớ rằng không bao giờ có khoản đầu tư nào rủi ro thấp với lợi nhuận đảm bảo cao. Chỉ có bọn lừa đảo mới dùng chiêu bài đó để dụ dỗ những nhà đầu tư non nớt", Ủy ban SFC cảnh báo người dân Hong Kong.