Khi lĩnh vực thanh toán trực tuyến và hoạt động cho vay online ở quốc gia đông dân thứ 2 thế giới phát triển với tốc độ nhanh chóng, dòng tiền đổ vào ngành này tăng mạnh mẽ chưa từng có. Các tập đoàn đa quốc gia khổng lồ bao gồm Berkshire Hathaway của Warren Buffett, Alibaba và SoftBank đã đầu tư mạnh vào công ty thanh toán Paytm. Dự kiến, định giá của Paytm sẽ đạt mức khoảng 20 tỷ USD trong đợt IPO diễn ra vào tháng này.
Trong đó, một số công ty đang ghi nhận những thành quả lớn. Berkshire đã đầu tư 300 triệu USD cho 3% cổ phần vào năm 2018, giá trị của khoản nắm giữ này có thể sẽ tăng lên 70% với mức định giá 20 tỷ USD. Trong khi đó, các ngân hàng đầu tư - bao gồm Goldman Sachs, công ty đang bảo lãnh cho đợt IPO của Paytm, cũng sẽ ghi nhận lợi nhuận lớn.
Ngoài ra, cơn sốt đầu tư cũng được thúc đẩy bởi hàng triệu người tiêu dùng Ấn Độ, ví dụ như Nitu Gore - một người giúp việc ở Mumbai. Chị kiếm được khoảng 2.700 USD/năm và không sử dụng tài khoản ngân hàng trong 10 năm qua. Nitu dùng Google Pay và Paytm trong suốt thời gian đại dịch diễn ra và hiện phụ thuộc vào các ứng dụng này để mua sắm, rất ít khi sử dụng tiền mặt.
Hoạt động thanh toán bán lẻ trực tuyến trên hệ thống fintech Unified Payments Interface của Ấn Độ - kết nối hơn 230 ngân hàng và 20 ứng dụng của bên thứ 3, đã tăng gần gấp 5 lần trong 2 năm qua, lên 41 nghìn tỷ rupee (546 tỷ USD). Trong khi đó, chính phủ Trung Quốc lại siết chặt quy định với lĩnh vực này, giúp Ấn Độ trở thành thị trường hấp dẫn hơn. Theo hãng nghiên cứu Tracxn, các công ty đầu tư mạo hiểm và cổ phần tư nhân đã rót 6,4 tỷ USD vào các công ty fintech Ấn Độ trong năm nay, cao gấp 3 lần so với các đối thủ ở Trung Quốc.
Cùng Google Pay và Amazon Pay, các công ty fintech của Ấn Độ như Paytm đang hướng đến mục tiêu mở rộng hoạt động ra ngoài lĩnh vực thanh toán kỹ thuật số và trở thành đối thủ của các ngân hàng truyền thống khi cung cấp cả dịch vụ cho vay, quỹ tương hỗ hay thu tiền gửi. Nhờ quản lý dữ liệu bằng công nghệ đám mây và sở hữu lượng thông tin khách hàng lớn, các công ty fintech đang ngày càng chiếm ưu thế ở thị trường 1,4 tỷ dân, khi thu phí cực kỳ thấp.
Sự phát triển thần tốc của lĩnh vực fintech ở Ấn Độ đã khiến một số người lo ngại rằng người tiêu dùng không hiểu biết về tài chính có thể đi vay "quá tay", theo đó sẽ có nhiều quy định được đưa ra. Ngoài ra, các trường hợp lừa đảo cũng có thể xảy ra nhiều hơn, khi giới chức không thể điều tra hoặc ngăn chặn vì có quá nhiều nạn nhân là người dùng lần đầu.
Cửa hàng làm tóc ở Ấn Độ cũng chấp nhận thanh toán bằng mã QR.
Tuy nhiên, những người có quan điểm lạc quan cho rằng ngành fintech của Ấn Độ lại có triển vọng tốt hơn so với Trung Quốc. Đó là bởi Ấn Độ có UPI là hệ thống thanh toán được thiết lập bởi một tổ chức các ngân hàng tư nhân vào năm 2016, được NHTW hậu thuẫn, hiện đang giúp thúc đẩy sự cạnh tranh.
Anuj Kapoor - giám đốc điều hành bộ phận ngân hàng đầu tư của UBS tại Ấn Độ, cho biết, các công ty fintech của Ấn Độ có khả năng thu hút thêm 3-4 tỷ USD đầu tư trong 18 tháng tới, do Trung Quốc vẫn siết chặt quy định.
PricewaterhouseCoopers dự kiến tổng giá trị của các giao dịch online của Ấn Độ sẽ cán mốc 3 nghìn tỷ USD vào tháng 3/2025, từ mức hơn 1,3 nghìn tỷ USD hiện nay.
Trong khi đó, các nhà đầu tư như Ant và SoftBank cho biết họ sẽ bán cổ phần trong đợt IPO của Paytm. Trợ lý của Buffett không đưa ra phản hồi.
Sự phát triển bùng nổ đã giúp các startup fintech "mọc lên như nấm". Một số công ty như StuCred cung cấp các khoản vay cho sinh viên, chỉ với 11 USD, trong khi những công ty khác cung cấp bảo hiểm cho các dịch vụ taxi chỉ với 2 rupee. BharatPe đã phát triển hệ thống mã QR cho phép người bán chấp nhận khách hàng thanh toán online thông qua ứng dụng mà họ lựa chọn.
Những thay đổi này đã trở thành thách thức đối với ngân hàng truyền thống. Trước đó, các ngân hàng thương mại có thể nhanh chóng thu hút khách hàng, đồng thời tiết kiệm chi phí cho đại lý và các chi nhánh. Tuy nhiên, họ đang phụ thuộc nhiều hơn vào các công ty fintech để tìm khách hàng mới.
Hiện tại, NHTW Ấn Độ đã yêu cầu toàn bộ hình thức cho vay phải được liên kết với một pháp nhân được cấp phép quản lý. Theo đó, các nền tảng cho vay online cần phải liên kết với một ngân hàng hoặc một định chế tài chính phi ngân hàng.
Tham khảo Bloomberg