Ngày 12-11, Hội Lương thực Thực phẩm TP HCM (FFA) phối hợp với Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản Việt Nam (VASEP), Hiệp hội Thực phẩm Minh bạch (AFT), Hội Doanh nghiệp Hàng Việt Nam Chất lượng cao và Hội nước mắm Phú Quốc tổ chức Hội thảo "Thực trạng và Đánh giá kết quả tác động trong 5 năm thực hiện quy định bổ sung vi chất dinh dưỡng vào trong chế biến thực phẩm".
Theo ông Kajiwara Junichi, Tổng giám đốc Công ty CP Acecook Việt Nam, để triển khai quy định này Acecook Việt Nam đã gặp rất nhiều khó khăn và mong mỏi từng ngày quy định trên được sửa đổi theo hướng chỉ khuyến khích, không bắt buộc doanh nghiệp áp dụng.
Doanh nghiệp chế biến cho rằng sản phẩm sau gia nhiệt không còn i-ốt nên dùng muối i-ốt không hiệu quả
Theo quy định Nghị định 09, doanh nghiệp phải sử dụng muối bổ sung i-ốt, bột mì bổ sung kẽm và sắt để sản xuất sản phẩm tiêu thụ trong nước trong khi phần lớn thị trường xuất khẩu không chấp nhận điều này khiến doanh nghiệp phải tốn thêm chi phí để tránh nhiễm chéo vì không thể đầu tư thêm dây chuyền mới. Cụ thể, chi phí gia tăng trong 5 năm "tránh nhiễm nhiễm chéo" là gần 196 tỉ đồng. Điều này làm doanh thu xuất khẩu của doanh nghiệp tại nhiều thị trường bị sụt giảm, năng lực cạnh tranh bị ảnh hưởng.
Chưa kể, công ty còn bị liên đới trách nhiệm khi có doanh nghiệp thương mại tự ý xuất khẩu hàng nội địa (ví dụ như mì Hảo Hảo) sang Nhật Bản để phục vụ cộng đồng 40.000 người Việt sống tại Nhật do nước này không chấp nhận sản phẩm có bổ sung i-ốt, kẽm.
Đặc biệt, việc sử dụng muối i-ốt trong chế biến thực phẩm không có hiệu quả do sản phẩm xử lý nhiệt khiến i-ốt bị mất trong khi doanh nghiệp phải tốn chi phí, công sức để thực hiện.
Đại diện Vissan phát biểu tại hội thảo sảng nay 12-11
Tương tự, đại diện Công ty CP Việt Nam kỹ nghệ súc sản (Vissan) cũng cho biết do i-ốt rất nhạy với nhiệt độ và ánh sáng trong khi sản phẩm chế biến từ thịt của Vissan phải qua xử lý nhiệt thời gian dài nên không còn tồn dư trên thành phẩm. Như vậy, doanh nghiệp phải mua muối i-ốt cao hơn muối thường 5% nhưng không đem lại hiệu quả cho người tiêu dùng.
Đối với nước mắm truyền thống, bà Hồ Kim Liên, Chủ tịch Hội nước mắm Phú Quốc (Kiên Giang) cho biết đây là mặt hàng giàu i-ốt tự nhiên từ nguyên liệu cá biển. Thế nhưng, nếu dùng muối i-ốt để ủ chượp thì nước mắm bị biến đổi màu thành đen sậm thay cho màu cánh gián tự nhiên. Đặc biệt, nếu dùng muối i-ốt sẽ làm thay đổi quy trình sản xuất nước mắm truyền thống của nước mắm Phú Quốc được châu Âu bảo hộ.
Bà Lý Kim Chi, Chủ tịch FFA, thay mặt cộng đồng doanh nghiệp chế biến thực phẩm kiến nghị Bộ Y tế khẩn trương xây dựng dự thảo thay thế Nghị định 09/2016 về tăng cường vi chất dinh dưỡng vào thực phẩm theo hướng chỉ khuyến khích, không bắt buộc doanh nghiệp chế biến phải sử dụng muối được tăng cường i-ốt và bột mì dùng trong chế biến thực phẩm phải được tăng cường sắt và kẽm như hiện nay.
Sự lo lắng của cộng đồng doanh nghiệp xuất phát từ việc tháng 9 vừa qua Bộ Y tế có văn bản gửi các Hiệp hội và doanh nghiệp thực phẩm yêu cầu các doanh nghiệp tiếp tục thực hiện nghiêm quy định Nghị định 09 và đang xây dựng dự thảo kế hoạch tăng cường thực thi Nghị định này.
Vào năm 2017, khi Nghị định 09 mới có hiệu lực, trước phản ánh của cộng đồng doanh nghiệp, Bộ Y tế đã có văn bản chỉ đạo các đơn vị không kiểm tra doanh nghiệp sản xuất thực phẩm có sử dụng muối i-ốt.
Năm 2018, Chính phủ cũng có Nghị quyết 19 chỉ đạo Bộ Y tế nghiên cứu, sửa đổi quy định theo hướng chỉ khuyến khích, không bắt buộc doanh nghiệp chế biến phải sử dụng muối i-ốt và bột mì dùng trong chế biến thực phẩm phải được tăng cường kẽm, sắt.
Theo TS Đỗ Việt Hà (Hội Hóa học TP HCM), vi chất dinh dưỡng chỉ tốt khi được sử dụng đủ, thừa i-ốt, sắt, kẽm cũng gây nhiều nguy cơ cho sức khỏe người dân.