Phát biểu tại Tọa đàm, Tổng Thư ký Hiệp hội Ngân hàng, TS. Nguyễn Quốc Hùng nhấn mạnh, giao dịch bảo đảm có vai trò quan trọng, gắn kết chặt chẽ với hoạt động của các tổ chức tín dụng (TCTD). Hiện, Chính phủ đã ban hành Nghị định 21/2020/NĐ-CP về các biện pháp bảo đảm. Để phù hợp với thực tiễn và sự thay đổi của các quy định pháp luật về giao dịch bảo đảm, Bộ Tư pháp soạn thảo Dự thảo Nghị định thay thế Nghị định 102/2017/NĐ-CP về đăng ký giao dịch bảo đảm. Trong quá trình soạn thảo, Hiệp hội Ngân hàng có thành viên tham gia vào Ban soạn thảo và phối hợp chặt chẽ với cơ quan chủ trì soạn thảo là Bộ Tư pháp để góp ý xây dựng Dự thảo.

Ông Nguyễn Hồng Hải - Phó Cục trưởng Cục Đăng ký quốc gia giao dịch bảo đảm cũng là thành viên trong ban soạn thảo Dự thảo cho biết, việc xây dựng Nghị định mới nhằm đáp ứng yêu cầu đồng bộ, thống nhất của hệ thống pháp luật; khắc phục những vướng mắc, bất cập trong quy định của Nghị định số 102/2017/NĐ-CP và đáp ứng yêu cầu phát triển mới của kinh tế - xã hội, hội nhập quốc tế.

Một số điểm mới tại Dự thảo này gồm có: Quy định bổ sung thẩm quyền đăng ký của Tổng Công ty Lưu ký chứng khoán và Bù trừ giao dịch chứng khoán đối với tài sản bảo đảm là chứng khoán; bổ sung cơ chế pháp lý về đăng ký thế chấp bằng căn hộ lưu trú (condotel), văn phòng kết hợp lưu trú (officetel), nhà ở kết hợp kinh doanh thương mại để đáp ứng yêu cầu phát sinh trong thực tiễn…

Ghi nhận những điểm mới, tích cực của Nghị định, ông Nguyễn Thành Long - Chủ nhiệm Câu lạc bộ (CLB) Pháp chế Hiệp hội Ngân hàng cho rằng, vẫn còn những bất cập trong quy định tại Dự thảo cần tiếp tục nghiên cứu, xem xét. Tổng hợp ý kiến từ các hội viên là các TCTD, ông Nguyễn Thành Long cho biết có 17 vấn đề được nêu ra. Trong đó, những nội dung quy định thủ tục đăng ký biện pháp bảo đảm bằng quyền sử dụng đất, tài sản gắn liền với đất; các quy định về đăng ký khác, vấn đề ủy quyền, con dấu, chữ ký…  

Đại diện Agribank đề nghị, nên quy định Văn phòng đăng ký đất đai, chi nhánh Văn phòng đăng ký đất đai thực hiện việc đăng ký, cung cấp thông tin về biện pháp bảo đảm bằng quyền tài sản phát sinh từ hợp đồng mua bán nhà ở thay vì quy định đăng ký tại Trung tâm đăng ký giao dịch như hiện nay.

Theo đại diện Agribank, việc quy định như vậy tạo điều kiện thuận lợi cho quản lý Nhà nước. Dự thảo Nghị định quy định trường hợp tài sản không thuộc diện đăng ký và cũng chưa được đăng ký thì Văn phòng đăng ký được từ chối đăng ký. Tuy nhiên, quy định tại Nghị định 21 lại cho phép trường hợp như trên được thực hiện theo thỏa thuận trong hợp đồng bảo đảm.

Do đó, đại diện các TCTD đề nghị cơ quan soạn thảo xem xét chỉnh sửa quy định này cho phù hợp và thống nhất.

Về phía đại diện BIDV, nên mở rộng quy định về chủ thể yêu cầu đăng ký. Hiện Dự thảo Nghị định chỉ quy định chi nhánh được ủy quyền của ngân hàng mà không quy định phòng giao dịch. Việc phân cấp ủy quyền là theo nội bộ của TCTD và vẫn là đại diện, trực thuộc pháp nhân. Chưa kể trên thực tế, các TCTD có thể luân chuyển quản lý tài sản bảo đảm tại các chi nhánh khác nhau nhưng bên nhận tài sản bảo đảm vẫn là TCTD đó.

Đối với quy định về xóa đăng ký do tài sản bảo đảm có sự thay đổi chủ sở hữu, đại diện VietinBank cho rằng, thực tế có trường hợp việc thay đổi chủ sở hữu là do thừa kế đối với cá nhân hoặc thừa kế pháp nhân thay đổi, do đó đại diện VietinBank cho rằng chỉ nên đăng ký thay đổi mà không nên xóa đăng ký.

Trao đổi tại Tọa đàm, ông Tuấn Đạo Thanh - Chủ tịch Hiệp hội Công chứng viên Việt Nam nhấn mạnh, văn bản này chỉ giải quyết trong phạm vi của một Nghị định, không thể vượt qua các văn bản luật cao hơn. Có nhiều nội dung phải chờ sửa ở văn bản luật cao hơn.

Bà Phạm Thị Thịnh - Phó Cục trưởng Cục Đất đai, Bộ Tài nguyên và Môi trường cho rằng, cần giữ lại các quy định đã đi vào thực thi ổn định, không vướng mắc của Nghị định 102, bổ sung thêm những nội dung mới cho phù hợp với thực tiễn và nhu cầu phát triển.

Đại diện Ban soạn thảo Dự thảo cho biết, cơ quan này sẽ tiếp thu ý kiến trên tinh thần tạo điều kiện tối đa cho các ngân hàng đảm bảo hài hoà lợi ích nhưng phải phù hợp với pháp lý và thực tế. Song, quan điểm của Ban soạn thảo là quy định nào còn giá trị thì giữ nguyên. Còn quy định nào mà pháp luật mới quy định hoặc thực tiễn đòi hỏi phải có chỉnh sửa nhưng không trái quy định pháp luật liên quan thì có thể điều chỉnh làm sao cho phù hợp nhất khi đi vào cuộc sống./.