Đột ngột thay đổi lối sống 

Bất ngờ trước tốc độ tăng của giá nhiên liệu, thực phẩm và một loạt các mặt hàng gia dụng khác ở Nhật Bản, Kantaro Suzuki đã quyết định "chống lại" lạm phát bằng cách… chạy bộ. Suzuki là một nhà văn tự do sống ở Tokyo, anh cho biết mình đã tăng cân vì trong nhà quá nhiều kể từ sau khuyến cáo của chính phủ trong đại dịch.

Hiện tại, Suzuki đang lo lắng về tình trạng giá cả tăng mạnh nếu anh cần mua quần áo cỡ lớn hơn. Anh nói: "Tôi không đủ tiền để mua một tủ quần áo toàn đồ mới, đặc biệt là nếu giá cả bắt đầu tăng. Đó là lý do tại sao tôi bắt đầu đi bộ và chạy bộ."

Đối với Yuuki Bando – một chủ doanh nghiệp ở miền nam Nhật Bản, nỗi lo lớn nhất là giá nhiên liệu tăng. Để ứng phó với tình trạng này, cô đưa ra quyết định mua thêm các loại rau để giảm thời gian di chuyển. 

Bando chia sẻ: "Tôi thường sử dụng xe hàng ngày và giá nhiên liệu đã tăng cao hơn đáng kể so với vài tháng trước. Trong khi đó, mức lương cho hầu hết người lao động không hề thay đổi trong hơn một thập kỷ qua. Nhưng tôi không còn lựa chọn nào khác. Tôi sống ở một vùng cách khá xa thành phố nên cần ô tô để di chuyển."

Sau hơn 2 thập kỷ chứng kiến tình trạng giảm phát, khi khách hàng đã quen với việc các doanh nghiệp liên tục giảm giá để thúc đẩy tiêu dùng, người dân Nhật Bản đang bị sốc vì mọi loại chi phí tăng cao.

Giá cả tại quốc gia này tăng lần đầu tiên trong 18 tháng vào tháng 9. Bloomberg ước tính, lạm phát lõi của Nhật Bản ở khoảng 1,4%. Dù nguyên nhân là do giá hàng hóa tăng mạnh, thì các doanh nghiệp đang chuyển gánh nặng đó cho người tiêu dùng.

Trong số đó có nhà máy bột mì Nisshin Seifun. Công ty này đã thông báo tăng giá sản phẩm và đăng tải nội dung giải thích trên trang web của mình với biểu đồ, tỷ giá USD-YEN và cước vận chuyển tăng.

Thứ Sáu tuần trước, hãng sản xuất thực phẩm Kikkoman cho biết họ sẽ tăng giá nước tương – một loại gia vị quan trọng trong ẩm thực Nhật Bản, lên tới 10% so với tháng 2. Đây là đợt tăng giá đầu tiên kể từ năm 2008 do chi phí nguyên liệu thô và logistics lên cao. Ngoài ra, họ cũng thông báo giá sữa đậu nành tăng 5-6%.

Một ngày trước đó, NHTW Nhật Bản cho biết giá bán buôn đã tăng 8% trong tháng 10 so với 1 năm trước, đánh dấu mức tăng mạnh nhất trong hơn 4 thập kỷ. Nguyên nhân là do giá dầu thô tăng và đồng yen suy yếu đã đẩy chi phí hàng nhập khẩu lên cao.

Tại Nhật Bản, giá xăng dầu và các sản phẩm than đã tăng hơn 44%, trong khi giá bán cho người tiêu dùng leo lên mức cao nhất trong 7 năm. Tương tự, giá gỗ tăng 57%, còn sắt thép và kim loại lần lượt tăng gần 22% và hơn 31,4%.

Hiện tại, các hộ gia đình cũng đang chứng kiến chi phí dịch vụ tăng cao, khi điện, ga và nước đều tăng gần 11%. Chính phủ dự kiến sẽ đưa ra các biện pháp giúp giảm áp lực đối với hộ gia đình trong gói kích thích kinh tế trị giá 55,7 nghìn tỷ yen (488 tỷ USD) sẽ được Nội các thông qua vào ngày hôm nay.

Tình trạng giá cả tăng cao sẽ sớm kết thúc? 

Các chuyên gia kinh tế nhấn mạnh, người dân Nhật Bản không nên quá lo ngại vì những vấn đề của chuỗi cung ứng sẽ sớm được cải thiện. Ngoài ra, các quốc gia sản xuất nhiên liệu dự kiến sẽ đẩy mạnh sản lượng trong những tháng tới.

Martin Schulz – nhà kinh tế trưởng của Global Market Intelligence Unit thuộc Fujitsu, cho biết, Nhật Bản đã tránh được những đợt tăng giá thậm chí còn mạnh chưa từng thấy ở các khu vực khác trên thế giới, đặc biệt là châu Âu và Bắc Mỹ. Trong lĩnh vực năng lượng, nguyên nhân tăng giá là do các nhà nhập khẩu của Nhật Bản thường có xu hướng ký hợp đồng rất dài hạn.

Ông nói: "Nếu lạm phát không phải là xu hướng ngắn hạn và kéo dài hơn 2 năm ở Nhật Bản, chúng ta sẽ dần chứng kiến giá cả bị ảnh hưởng. Tuy nhiên, tôi cho rằng các vấn đề về chuỗi cung ứng sẽ được tháo gỡ, giúp giá cả hạ nhiệt. Trong bối cảnh giá xăng dầu tăng, tôi dự đoán các nhà sản xuất sẽ đẩy mạnh sản lượng trong mùa đông này."

Ngoài ra, theo Shulz, việc tâm lý lo ngại trở nên phổ biến hơn liên quan đến tình trạng lạm phát tổng thể. Ông nói: "Các công ty Nhật Bản đang nhập khẩu với chi phí cao hơn nhưng lại không muốn chuyển gánh nặng đó cho người tiêu dùng, bởi tâm lý trong thời gian giảm phát đã kéo dài."

Vị chuyên gia nhận định: "Dù chúng ta chứng kiến sức mua ở châu Âu và Mỹ trong thời kỳ đại dịch đã dịu bớt, nhưng người tiêu dùng Nhật Bản thậm chí vẫn e ngại trong chi tiêu, như thể họ vẫn đang ở tình trạng khẩn cấp. Tuy nhiên, nếu việc chi phí tăng không được chuyển sang người tiêu dùng, lợi nhuận của các công ty có thể bị ảnh hưởng."

Tại tỉnh Saitama, phía bắc Tokyo, bà nội trợ Ayako Ueda, lại tìm hướng đi riêng. Chị dự định trồng rau trong khu vườn bên cạnh nhà. Ueda cho biết: "Chúng tôi cố gắng ăn uống lành mạnh, gia đình tôi cũng rất thích rau và trái cây. Tuy nhiên, tôi có thể nhận thấy mức giá đang thay đổi trong những tuần gần đây."

Chị chia sẻ: "Tôi và chồng cũng phải hủy bỏ một số chuyến đi chơi vào cuối tuần vì tôi liên tục thấy những thông tin về việc giá nhiên liệu sẽ tăng lên. Chúng tôi mong mọi thứ sẽ ổn hơn vào mùa xuân tới."

Quay trở lại với Suzuki, anh cũng thay đổi lối sống của mình, hủy bỏ các chuyến đi chơi với vợ và thậm chí cắt giảm cả số tiền họ chi tiêu cho đồ uống có cồn. Anh nói: "Chúng tôi đã sống trong tình trạng giảm phát hoặc mức giá không biến động từ rất lâu mà không nhận ra sự khác biệt. Nhưng những người tôi quen đang thay đổi cách chi tiêu một cách đột ngột."

Tham khảo SCMP