PGS Stephen Nagy - chuyên gia cao cấp về chính trị và nghiên cứu quốc tế tại ĐH Cơ đốc giáo quốc tế ở Tokyo (Nhật Bản) - gửi Tuổi Trẻ bài bình luận về chuyến thăm chính thức Nhật Bản của Thủ tướng Phạm Minh Chính.

Việt - Nhật củng cố quan hệ đối tác chiến lược

Chuyến thăm chính thức của Thủ tướng Việt Nam Phạm Minh Chính tới Nhật là sự kiện quan trọng với cả Việt Nam và Nhật.

Về phía Việt Nam, chuyến thăm đánh dấu mối quan hệ hợp tác chiến lược tiếp tục được làm sâu sắc hơn nữa giữa hai nước. Sự gắn kết sâu sắc đó rất tinh tế và vẫn phù hợp với chính sách "bốn không" của Việt Nam - gồm: không liên minh quân sự, không liên kết với một nước để chống lại nước khác, không cho phép đặt căn cứ quân sự trên lãnh thổ Việt Nam để chống lại các nước khác, và không dùng vũ lực hoặc đe dọa sử dụng vũ lực trong các mối quan hệ quốc tế - vốn đã được nêu rõ trong Sách trắng Quốc phòng 2019 của Việt Nam. Việt Nam vẫn đang duy trì quan hệ rất tốt với các nước láng giềng, bất kể đối mặt nhiều khó khăn.

Rõ ràng Tokyo coi Việt Nam là đối tác trọng yếu ở Biển Đông để ứng phó với những thách thức nổi lên thời gian qua. Thêm nữa, Tokyo cũng coi Việt Nam là một phần trọng yếu trong "Tầm nhìn Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương tự do và rộng mở" (FOIP) của họ.

Việt Nam là đối tác mang tính xây dựng và lâu dài của Nhật trong nhiều vấn đề liên quan tới phát triển, trong hợp tác với Hiệp hội các nước Đông Nam Á (ASEAN), trong giải quyết các thách thức tại Đông Nam Á, và cũng là đối tác chia sẻ với Nhật về những quan ngại liên quan tới các tranh chấp lãnh thổ trên Biển Đông.

Đối với Nhật, các quốc gia trọng yếu như Việt Nam và Indonesia chính là những đối tác chủ chốt trong FOIP khi Tokyo nỗ lực tạo ra một trật tự dựa trên luật lệ, mang tính bao trùm, được xây dựng trên những nguyên tắc của phát triển bao trùm, thương mại, và cam kết với nguyên tắc các tổ chức quốc tế sẽ là nơi quyết định cuối cùng về cách thức giải quyết những tranh chấp.

Điều quan trọng là cần phải đạt những mục tiêu này mà không làm tổn hại tới vai trò trung tâm của ASEAN cũng như mối quan hệ giữa các quốc gia Đông Nam Á. Nói cách khác, Tokyo coi Việt Nam và vai trò trung tâm của ASEAN như là phần "lõi" trong chiến lược FOIP của họ.

Vai trò này sẽ chỉ tăng thêm trong bối cảnh các thách thức truyền thống và phi truyền thống ở Biển Đông gia tăng như các tranh chấp lãnh thổ, đánh bắt cá trái phép, chống cướp biển và các bệnh dịch xuyên quốc gia như COVID-19.

Với những nguồn lực do Nhật Bản cung cấp thông qua nguồn hỗ trợ phát triển chính thức (ODA) và được tăng thêm qua đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI), Việt Nam coi Nhật Bản là đối tác quan trọng trong việc hỗ trợ thúc đẩy phát triển.

Điều này sẽ giúp củng cố sự phát triển của Việt Nam, các năng lực nội địa và sự đoàn kết, hòa nhập trong nội bộ ASEAN, từ đó giúp Việt Nam cũng như ASEAN có thể hoạt động với sự chủ động chiến lược hơn trong ứng xử với các thách thức tại Biển Đông cũng như rộng hơn là ở khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương.

Thủ tướng Phạm Minh Chính là vị lãnh đạo nước ngoài đầu tiên được mời tới Nhật Bản kể từ khi Thủ tướng Kishida Fumiko đắc cử thủ tướng hôm 31-10. Điều này cho thấy Nhật Bản ưu tiên trong quan hệ với các nước Đông Nam Á, cụ thể là Việt Nam, trong tầm nhìn FOIP của họ; và Nhật cũng muốn củng cố mối quan hệ đó, những quan hệ song phương và quan hệ toàn khu vực, để họ có thể tiếp tục đầu tư và góp phần xây dựng các định chế minh bạch dựa trên luật lệ cho Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương để giải quyết các thách thức đang nổi lên.

D. KIM THOA (chuyển ngữ)